Læknablaðið - 15.10.1983, Blaðsíða 58

272
LÆKNABLADID 69, 272-273, 1983
ALMA-ATA YFIRLÝSINGIN
Á fundi í Alma-Ata tólfta dag septembermánaðar nítján hundruð sjötíu og átta tjáir
Alpjóðaráðstefnan um heilsugæslu, að pörf sé skjótra aðgerða til pess að vernda og bæta
heilbrigði allra jarðarbúa, með þátttöku allra ríkisstjórna, allra þeirra er starfa að heilbrigðis- og
þróunarmálum og alls samfélags þjóðanna og lýsir yfir eftirfarandi:
I.
Ráðstefnan staðfestir, að heilbrigði, sem er
fullkomin líkamleg, andleg og félagsleg vellíð-
an og ekki aðeins firrð sjúkdóma eða hrum-
leika, er frumréttur hvers manns. Ennfremur
er staðfest, að mjög mikilvægt samfélags-
markmið er að skapa sem allra best heilbrigð-
isástand og að slíkt markmið krefst aðgerða
á mörgum sviðum efnahags- og félagsmála
auk heilbrigðismálanna.
II.
Sá reginmunur, sem er á heilbrigðisástandi
þjóða, einkum milli þróunar- og iðnríkja, svo
og innan einstakra þjóðríkja, er stjórnmála-
lega, félagslega og efnahagslega óviðunandi
og varðar þetta misræmi þar af leiðandi allar
þjóðir sameiginlega.
III.
Efnahags- og félagsþróun, byggð á nýrri skip-
an alþjóðaefnahagsmála, hefur úrslitaþýðingu
um heilbrigði til handa öllum mönnum og
um það að íninnka bilið milli heilbrigðis-
ástands í þróunar- og iðnríkjum. Bætt heilsu-
far og heilsuvernd eru nauðsynlegur hluti
áframhaldandi efnahags- og félagsþróunar
meðal þjóða og stuðla að bættu mannlífi og
heimsfriði.
IV.
Þegnar hvers ríkis eiga rétt á og eru skyldir,
einir eða ásamt öðrum, að taka þátt í að
skipuleggja eigin heilbrigðisþjónustu og að
koma henni á.
V.
Ríkisstjórnir bera skyldu varðandi heilbrigði
þegnanna og verður sú skylda aðeins rækt
með fullnægjandi heilbrigðis- og félagsaðgerð-
um. Megin félagsmarkmið ríkisstjórna, al-
þjóðastofnana og samfélags þjóðanna skal á
næstu áratugum vera, að árið 2000 hafi öllum
þjóðum heims verið tryggt heilbrigðisástand,
er geri þeim kleift að lifa frjóu lífi í félagslegu
og efnahagslegu tilliti. Heilsugæsla opnar leið-
ina að að þessu marki og er þáttur þróunar í
anda félagslegs réttlætis.
VI.
Heilsugæsla er kjarni heilbrigðisþjónustu,
byggð á hagkvæmum, vísindalegum og félags-
lega viðurkenndum aðferðum og tækni. Hún
stendur til boða öllum þegnum hvers byggðar-
lags og fjölskyldum þeirra og gert er ráð fyrir
þátttöku allra. Kostnaður miðast við það, að
byggðarlagið og þjóðfélagið í heild geti stað-
ið undir honum á öllum þróunarstigum, í
anda sjálfsákvörðunarréttar og þess að vera
sjálfum sér nægur. Heilsugæslan er óaðskilj-
anlegur hluti og þungamiðja heilbrigðisþjón-
ustu hvers lands, svo og almennrar félags- og
efnahagsþróunar byggða. Heilsugæslan er
fyrsta stigið í samfelldri heilbrigðisþjónustu.
Þar eru fyrstu tengsl einstaklinga, fjölskyldna
og samfélags við heilbrigðiskerfið og þjónust-
an er veitt eins nærri vinnu- og bústöðum
og kostur er.
VII.
Heilsugæsla
1. endurspeglar og mótast af efnahagsástandi,
félags-, menningar- og stjórnmálaeinkenn-
um hverrar þjóðar og hvers byggðarlags.
Hún byggir á útfærslu raunhæfra niður-
staðna félags-, læknisfræði- og heilbrigð-
isþjónusturannsókna og á reynslu á sviði
heilbrigðisfræðinnar;
2. tekst á við aðalheilbrigðisvandamál hverrar
byggðar og í samræmi við það er stuðlað
að bættu heilsufari og unnið að heilsuvernd,
lækningum og endurhæfingu;
3. felur í sér hið minnsta: fræðslu um þau
heilbrigðisvandamál, sem uppi eru á hverj-