Læknablaðið - 15.12.1984, Síða 45

LÆKNABLAÐIÐ
353
slíkt samband fannst í konum, þar sem margar
peirra höfðu eðlilega ósæðarstífni þrátt langvinnan
sjúkdóm. í körlum fannst einnig fylgni við retinopa-
tiu og aldur og neikvæð fylgni við HDL cholesterol
Engin fylgni fannst við meðaltal blóðsykra eða Hb
A]C.
Niðurstöðurnar sýna, að í sjúklingum með typu I
sykursýki stífna ósæðar á ungum aldri, einkum í
körlum, sem að meðaltali tvöfalda ósæðarstífni á
hverjum 7,5 árum sjúkdómsins.
VINSTRA GREINROF Á ÍSLANDII ALGENGI:
NÝGENGI, ORSAKAPÆTTIR OG LÍFSLÍKUR.
Atli Ámason, Kjartan Pálsson, Pórður Harðason,
Krístján Eyjólfsson, Nikulás Sigfússon. Frá
lyflækningadeild Lsp. og rannsóknastöð
Hjartavemdar.
Rannsóknin er ferilransókn á vinstra greinrofi á
íslandi, bygð á rannsókn Hjartaverndar, sem hófst
1967 og tók 1967 og tók til um 8450 karla (33-60 ára)
og 9000 kvenna (34-61 árs).
Þeir sem höfðu vinstra greinrof voru valdir í
rannsóknina. Til athugunar á dánartíðni (1. jan. 83)
var valinn fjórfalt stærri samanburðarhópur án v.
greinrofs frá Hjartavernd, sambærilegur um aldur
og kyn.
Þeir sem höfðu greinrof og voru enn lifandi voru
kallaðir til skoðunar á tímabilinu feb.-apríl 83 á
lyflæknisdeild Lsp. Gerð var hjartaskoðun, tekin
sjúkrasaga, EKG, gert áreynslupróf samkv. fyrir-
sögn Bruce, hjartasónritun (M-mode) og hjarta- og
lungnamynd. Farið var yfir allar fyrri sjúkraskrár
viðkomandi einstaklinga, lifandi og látinna.
V. greinrof höfðu 27 karlar og 17 konur. Algengi
hjá körlum feb. 77 var 0.43 %, meðalaldur 58.9 (46-
60) og konum, ágúst 79, 0.28 %, meðalaldur 58.5 (47-
68). Algengi jókst með aldri. Nýgengi: Karlar 33-70
ára: 3.2 x 10_4 og konur 33-71 árs: 3.67 x 10_4.
Meðalaldur við greiningu hjá þeim körlum, sem
fengu greinrof meðan á rannsókn stóð (incidence
group) var 56.4 (51-63, konum 52.3 (54-61. Meðal-
aldur hjá algengishóp karla 52.7 (37-68), kvenna
52.3 (45-61).
Heildarmeðaleftirlitstími eftir að v. greinrof var
greint: Karlar, 10.8 ár (2-16) og konur, 8.0 ár (1-14).
Af nýgengishóp karla fengu 3 vinstra greinrof
eftir hjartadrep, 2 höfðu fyrri sögu um hjartavöðva-
sjúkdóm (cardiomyopathia), 1 hafði sögu um angina
en 1 án nokkurrar hjartasögu eða einkenna.
Alvarlegur kransæðasjúkdómur var marktækt
algengari hjá körlum en konum (p<0.05). Meðal
kvenna var háþrýstingur tiðari en meðal karla (p<
0.02). Sjö karlar og 6 konur höfðu ekki sögu eða
einkenni um hjartasjúkdóm. Fimm karlar með
vinstra greinrof voru dánir, meðalaldur 60 ár (55-65)
og 15 úr samanburðarhóp, meðalaldur 62.7 (53-72)
(ekki marktækt). Tvær konur með vinstra greinrof
voru dánar en engin úr samanburðarhóp.
Fjórir karlar með greinrof höfðu verið krufðir og
9 úr samanburðarhóp. Hjartavöðvasjúkdómar voru
marktækt algengari sem dánarsök I greinrofshóp en
í samanburðarhóp (p<0.02).
Hjá konum dó önnur í slysi 49 ára og krufning
sýndi engin merki um kransæða- eða hjartasjúkdóm.
Hin dó úr Ca. pancreatis 68 ára gömul og var ekki
krufin.
Þrátt fyrir langan eftirlitstíma, bendir rannsókn
þessi ekki til þess að horfur fólks með v. greinrof séu
mikið lakari en annarra. Athygli vekur samband v.
greinrofs og hjartavöðvasjúkdóms.
VINSTRA GREINROF Á íslandi II.
RANNSÓKN Á SJÚKLINGUM MEÐ VINSTRA
GREINROF f HÓPSKOÐUN
HJARTAVERNDAR.
Kjartan Pálsson, Atli Árnason, Krístján
Eyjólfsson, Nikulás Sigfússon, Pórður Harðason.
Á árunum 1967-1977 voru greindir 27 karlar og 17
konur með vinstra greinrof í hópskoðun Hjarta-
verndar. Til þess að kanna heilsufar og afdrif þessa
hóps voru þeir, sem enn voru á lífi, boðaðir til viðtals
og skoðunar á lyflækningadeild Landspítalans í
febrúar og apríl 1983.
Til skoðunar mætti 21 karl af þeim 22 körlum
sem enn voru á lífi, og allar konur 15 að tölu. Tekin
sjúkrasaga með sérstakri áherslu á hjarta- og
æðasjúkdóma, gerð líkamsskoðun, tekið hjartalínu-
rit og einvíddar hjartasónrit. Einnig var tekin hjarta-
og lungnamynd og gert áreynslupróf á traðkmyllu
eftir fyrirsögn Bruce.
Meðalaldur karla var 63.9 ár (51-76) og kvenna
61.8 ár (50-72). Tólf karlar (57 %) og tíu konur
(67 %) höfðu gott áreynsluþol (NYHA flokkur I og
II). Tíu karlar (48 %) og tvær konur (13 %) höfðu
einkenni eða sögu um kransæðasjúkdóm. Fimm
karlar (24 %) höfðu fengið kransæðastíflu en engin
kona. Háþrýstingur ver greindur hjá sex körlum
(29 %) og hjá ellefu konum (73 %) (P<0,01). Hjarta-
vöðvasjúkdómur af óþekktri orsök fannst hjá fjór-
um körlum (19 %) en hjá engri konu. Fimm karlar
(24 %) og þrjár konur (20 %) höfðu engin einkenni
um hjarta- eða æðasjúkdóm.
Einn karl og ein kona voru með hjartagangráð.
Hjartastækkun á röntgemynd kom í ljós hjá fjórum
körlum (19 %) og tveimur konum (13 %).
Hjartasónrit sýndi þykknun á sleglaskipt hjá tólf
körlum (57 %) og hjá tíu konum (71 %). Sónrit sýndi
aukið þvermál á vinstra slegli í slökun hjá níu
körlum (43 %) og hjá tveimur konum (14 %).
Niðurstöður rannsóknarinnar benda til þess að
kransæðasjúkdómur og hjartavöðvasjúkdómur
ásamt háþrýstingi séu oftast tengdir vinstra greinrofi
hjá körlum en háþrýstingur hjá konum. Sérstaka
athygli vekur há tíðni þykknunar á sleglaskipt hjá
báðum kynjum og vekur það spurningar um tengsl
þess og vinstra greinrofs.