Læknablaðið - 15.08.1989, Blaðsíða 6

192
LÆKNABLAÐIÐ
einn á íslenskum sveitabæ. Allir höfðu haft
einhver einkenni frá meltingarvegi, en ástæður
magaspeglunar voru þessar:
Meltingarónot án frekari sjúkdómsgreiningar
(dyspepsia) 14 sjúklingar; sár í maga eða
skeifugöm 11 sjúklingar; magabólga 10
sjúklingar og blóðleysi tveir sjúklingar.
Magaspeglun var gerð með Welch-Allyn
magaspeglunartæki (9,5 mm videoendoscope
með 3,1 mm sýnatökugangi). Tækið var lagt
í bleyti í 10 mínútur eftir hverja speglun
í Sporicidin dauðhreinsunarlausn (The
Sporicidin Co, 4000 Massachusetts Ave.,
N.W. Washington, D.C. 20016, U.S.A.).
Lausnin var þynnt með vatni samkvæmt
leiðarvísi í híutfallinu 1/16 og burstað var í
gegnum slönguna eftir hverja notkun.
Hjá hverjum sjúklingi voru tekin sex sýni,
tvö frá hverjum eftirtalinna staða: úr slímhúð
íimm sentimetrum neðan við efra magaop
(cardia), úr slímhúð við magahom (angulus)
og úr slímhúð fimm sentimetrum ofan við
neðra magaop (pyloms). Annað sýnið frá
hverjum stað var notað í vefjarannsókn, en
hitt í sýklaræktun. Viðbótarsýni, til að greina
bólgur og sár, vom tekin annars staðar úr
maga- eða skeifugamarslímhúð, þegar ástæða
þótti til.
Sýni til ræktunar voru sett í dauðhreinsuð
glös með saltvatni og send á sýkladeild
innan tveggja klukkustunda. Við komuna
þangað vom þau strax marin í saltvatni og
síðan sáð með 10 microl. lykkju á blóðagar
og æti Skirrows. Skálamar voru settar í
Campylobacter ræktunarkerfi (Oxoid Ltd.,
Basingstoke, Hampshire, Englandi), sem
tryggir andrúmsloft með 5% súrefni og
10% koltvísýringi. Ræktað var við 36°C
hita í 7 daga áður en lesið var af skálunum.
Sýklarannsókn var gerð án þess að vitneskja
um niðurstöðu úr vefjarannsókn lægi fyrir.
Skilmerki fyrir greiningu C.-pylori við
sýklaræktun sjást í töflu I.
Tafla I. Greinimörk C.-pylori viö sýklaræktun.
Dæmigert útlit þyrpinga á föstu æti,
Dæmigert útlit viö smásjárskoöun,
Dæmigerður hreyfanleiki (kollhnísar),
Jákvæö oxidasa-, catalasa- og ureasapróf,
Enginn vöxtur í andrúmslofti,
Enginn vöxtur viö 28'C eða viö 42’C,
Ónæmi fyrir nalidixínsýru.
Sýni til vefjarannsóknar voru lögð á
síupappír, sett í 10% formalín til herðingar,
steypt inn, skorin og lituð með venjulegri
hematoxýlín-eósín aðferð (HE). Sneiðamar
vom skoðaðar í ljóssmásjá með tilliti til
bólgu og sármyndunar, en síðar var gerð
Warthin-Starry litun (WS) á nýjum sneiðum
til að leita að C.-pylori. Vefjarannsókn var
gerð án þess að vitneskja um niðurstöðu úr
sýklaræktun lægi fyrir. WS-litun var gerð á
sneiðum frá 5-10 sjúklingum í einu og leitað
var að C.-pylori í ljóssmásjá við 500-falda
stækkun án þess að niðurstaða úr fyrri skoðun
á HE-sneiðum væri höfð til samanburðar.
Skilmerki fyrir greiningu á C.-pylori vom
þau að bakteríumar hefðu einkennandi útlit:
bognir eða snigillaga stafir fast við yfirborð,
niðri í kirtlum eða í bandvef slímhúðarinnar.
Skilmerki fyrir vefjafræðilegri greiningu á
hægfara magabólgu (gastritis chronica) var
hnattfrumuíferð í stoðvef slímhúðarinnar
(lamina propria). Skilmerki fyrir greiningu á
virkri, hægfara magabólgu (gastritis chronica
activa) var það að til viðbótar hnattfmmuíferð
sæist komafrumuíferð í stoðvef slímhúðar
eða í yfirborðs- og kirtilþekiu, þar með talin
kirtilkýli (9).
Tölfræðilegir útreikningar á samanburðar-
töflum voru gerðir með chi-square-prófi með
Yates’s leiðréttingu.
NIÐURSTÖÐUR
Alls voru tekin 246 slímhúðarsýni úr maga,
vélinda og skeifugöm þessara sjúklinga, en
rannsóknin náði einungis til 222 sýna, sem
tekin voru á áðurgreindum þremur stöðum í
magaslímhúð. Af 111 sýnum sem tekin vom
til vefjarannsóknar var eitt of lítið, en öll
111 sýnin sem tekin voru til sýklaræktunar
reyndust fullnægjandi.
Bakterían ræktaðist úr sýnum frá 17 konum
(70,8%) og 9 körlum (69,2%), og sást við
vefjarannsókn á sýnum frá 17 kvennanna
(70,8%) og 10 karlanna (76,9%). Þessi munur
milli kynja er ekki marktækur (p>0,5).
Meðalaldur sjúklinganna, sem reyndust hafa
C.-pylori við sýklaræktun eða vefjarannsókn,
var 57,7 ár (staðalfrávik 16,3 ár), en
meðalaldur hinna, sem reyndust ekki hafa
C.-pylori við þessar rannsóknir var 54,7 ár
(staðalfrávik 19 ár). Tölfræðilega er ekki um
marktækan mun að ræða (p>0.5).