Nýtt S.O.S. - 01.02.1957, Qupperneq 19

— Nýtt S. O. S. 19
ekki hættulegur, því vel hlaðinn tiinbur-
stafli myndar einskonar samfellda heild
með skipsskrokknum. Þá er þess líka að
gæta, að eðlisþyngd timburs er léttari en
vatns. Þótt mikill leki kæmi að skipi með
tmburfarm mundi það ekki sökkva, sök-
um þess, að timburhleðslan ber það uppi,
svo framarlega að staflinn leysist ekki í
sundur.
Timbur og koks hefur svipaða eðlis-
þyngd. Þó er munurinn allmikill á eigin-
leikum þessara tveggja vörutegunda, sem
hleðsluvarnings í skip.
Brotsjór, sem gengur yfir skip með
timbur á þilfari, getur varla valdið skaða;
honum verður hrundið til baka, eins og
sérfræðingar í þessum málum nefna það.
Sjórinn brotnar á hleðslunni og flýtur út
í sama bili. Skipið „hristir“ af sér sjóinn
um leið og það rís á næstu öldu.
Allt öðru máli er að gegna, þegar skip
hefur fleiri iiundruð lesta þiifarslileðslu
at' koksi. Köksinu er hrúgað upp, langt
upp fyrir borðstokk skipsins. Síðan er vír-
net strengt yfir farminn til að stöðva hann
af.
Irena Oldendorff hefur verið með siík-
an farm á þilfari og þar á meðal milli
framsiglu og brúar á lúgu II og einnig
stórar hrúgur á lúgu III og IV.
Þessháttar þilfarslileðsia myndar að
vissu ieyti samþjappaða heild, þó er sá
mikli munuur á koks- og timburfarmi, að
koksfarmurinn hrindir ekki frá sér sjón-
um, heldur sýgur hann í sig eins og svamp-
ur.
Til þess að vita nákvæmlega hvernig
koks er sem þilfarshleðsla í hafróti og hve
mjög það reynir á þol skipsins hefur pré>
fessor Wendel, verkfr., gert einskonar
módeltilraunir. Niðurstöður sínar hefur
hann birt í ítarlegri ritgerð í tímaritinu
,,Hansa“.
Samkvæmt niðurstöðum prófessorsins
er það svo, að ef sjór skelluur á koksfarmi,
þá síast hann inn í farminn, en rennur
ekki út aftur nema takmarkað. Ef brot-
sjór með fleiri hundruð tonna þunga hell-
ist yfir skipið, eykst þungi þilfarsfarmsins
mjög verulega.
Sjórinn flýtur þá ekki jafn skjótt út
aftur. Hann þarf fyrst í gegnum koksið
og Joá út lyrir skjólborðin.
E11 það skeður tiltölulega hægt.
Og áður en sjórinn hefur flotið út, skell-
ur næsti brotsjór á skipinu og allt fer á
sömu leið; sjórinn hefur ekki undan að
renna út.
Er þá augljóst að hverju stefnir, ef marg-
ir brotsjóir dynja á þilfarinu; skipið held-
ur áfram að jryngjast og ]rá er voðinn vís.
Koks getur verið að sjúga í sig vatn eða
sjó í fullar fjórar stundir og þá þyngist
skipið um 25—30%. Þilfarsfarmur Irenu
Oldendorff hefur því þyngst um 120 tn.
unz hún sökk. Þar að auki safnast saman
mikill sjór milli koksins og hinna ýmsu
Iduta þilfarsins.
Virðist þá liggja næst að álykta, að fjöldi
brotsjóa hafi skollið á þilfarinu og skipið
jryngzt jafnt og þétt. Slík áhlaup gat skip-
ið ekki staðizt. Þá bætti ekki úr skák, að
þung alda skall á skipinu þvert á bark-
borð og hlaut jrað að auka veltingað mikl-
um mun.
Há alda hefur svo að lokum riðið skip-
inu að fullu, af því það hefur lagst mjög
á hliðina. Og áður en skipsmenn höfðu
gert sér grein fyrir, hvað var að ske, hefur
hið framhlaðna skip ekki verið fært um
að rétta sig við; hefur skyndilega lagst
á hliðina ,hvolft að því búnu og sokkið
á fáum mínútum.