Þjóðin: tímarit sjálfstæðismanna - 01.12.1938, Síða 6

250
Þ JÓÐIN
lagi, að þeir gætu varla risið und-
ir meira sjálfsforræði, en þeir þeg-
ar hefðu.
Fram til þess er Norðurálfuófrið-
urinn liófst, liöfðu Danir séð að
mestu leyti fyrir siglingum milli ís-
lands og annarra landa. En þegar
striðið skall á, kom í ljós, að þeir
voru hvorlci færir um að sjá fyrir
siglingunum, né til þess að fara
með utanríkismál Islands. Hættu
Danir hrátt siglingum milli Islands
og annarra landa. Skip þeirra, er
verið liöfðu í förum á þessum slóð-
um, voru sum skotin niður, en öðr-
um lagt í lagi.
íslendingar höfðu um þetta leyti
eignast tvö velhúin skip til milli-
landaferða. Það voru fyrstu skip
Eimskipafélags Islands, Gullfoss og
Goðafoss. Komust millilandasigling-
arnar nú alveg af sjálfu sér í hend-
ur íslendinga sjálfra. Sama má
segja um utanríkismálin. Islending-
ar urðu að bjarga sér sjálfir í þeim
efnum. Gerðu þeir viðskiftasamn-
inga við aðrar þjóðir eftir þörfum
og án íhlutunar Dana.
Á stríðsárunum færðist innflutn-
ingsverzlunin brátt til Ameríku.
Sigldu íslendingar þá vestur um
liaf, bæði eigin skipum og leigu-
skipum, og komu Danir þar hvergi
nærri. Var því og svo lnittað, að
Danir gátu varla fengið vörur frá
Ameríku, þó þeir liefðu viljað flytja
vörur til íslands, því Bandamenn
vissu, að vörur, sem i hendur Dön-
um komust, áttu greiða leið til
Þýzkalands. Vildu þeir því ekki
greiða mjög fyrir vörukaupum
Dana.
Þetta, og ýmislegt fleira, leiddi tii
þess, að á striðsárunum lentu yfir-
ráðin yfir ntanrikismálum Islend-
inga alveg af sjálfu sér í höndum
þeirra sjálfra. En jafnframt kom í
ljós, að það var engum hentara en
þeim sjálfum, að fara með utan-
ríkismál Islands.
En siglingar Islendinga vestur um
liaf leiddu í ljós, að það var hinn
mesti háski fyrir þá að sigla und-
ir dönskum fána. Danmörk gat hve-
nær sem vera skyldi dregizt inn í
heimsófriðinn, og mundu þá skij)
Islendinga, undir dönskum fána,
liafa orðið griðlaus á ófriðarslóðum.
22. nóv. 1917 bar forsætisráðherra
Islands, Jón Magnússon, fram þá
kröfu í ríkisráðinu, að Island fengi
eigin siglingafána. Kröfunni var
synjað. En jafnframt fallizt á að
endurslcoða allt samhand Islands
og Danmerkur.
Alþingi Islendinga kom saman
10. april 1918. Var i þingbyrjun kos-
in fullveldisnefnd í báðum deildum
þingsins.
Danaþing samþykkti litlu síðar
að tilhlutun Zalde forsætisráðherra,
að skipa nefnd lil samningagerðar
með Islendingum. Skipaðir voru
Hage verzlunarm.ráðh., I. C. Ghris-
tensen, Borbjerg og Arup.
Af hálfu íslendinga voru kosnir:
Jóhannes Jóliannesson, Bjarni frá
Vogi, Einar Arnórsson og Þorsteinn
M. Jónsson.
Sú nýlunda skeði nú i viðskiftum
Dana og Islendinga, að Danir komu
til íslands til samninga. Komu
dönsku nefndarmennirnir til Reyk-
javíkur 29. júni. Tók nefndin strax