Þjóðin: tímarit sjálfstæðismanna - 01.12.1938, Blaðsíða 16

2f>0
Þ J Ó Ð I N
á vakt, og standa í 2 klst. Ef skips-
höfnin er í svefni, þegar síld scsl,
hleypur einhver þeirra, sem vakt
á fram að hásetaklefa,. og kallar
eins og rómurinn leyfir: Klárir i
hátana. Um leið og orðinu er sleppt,
koma 10—15 karlmenn fram úr koj •
unuin, hver grípur sin stigvél, trevju
eða peysu, og' húfu, en meira leggja
menn ekki að jafnaði af sér á sild-
veiðum. Tiltölulega sjaldan verða
nokkur misgrip eða árekstrar; menn
þvælast smávegis hver fvrir öðrum
og þeir, sem eru í efri kojunum,
koma stundum ofan í höfuðið á hin-
um, sem getur auðvitað verið ó-
þægilegt, en naumast er hægt að
forðast í jafn litlu rúmi og háseta-
klefar eru. Það þykir lieldur fúl-
mannlegt, að vekja menn með þessu
kalli, ef ekki er um síld að ræða,
því menn vakna hæði snöggt og illa
við það, svo að jafnvel þeir, sem
ógerningur er að vekja, t. d. út á
vakt, rjúka upp eins og bvssu-
brenndir. Stundum gefa menn sér
aðeins tíma til að fara í stígvélin,
en ldaujja upp með fötin í hönd-
unum, og fullklæða sig svo á leið-
inni aftur eftir skipinit. Ilver maður
hleypur svo á sinn stað, og flestir
þrífa i einlivern sjjotta, sem þeir
eiga að gæta. Engu má gleyma, þvi
hæði getur það verið hættulegt
mönnum og hlutum, ekki sízt ef
veður er vont, og svo hitt, að sá seki
má eiga von á því, að verða tekinn
til bænar, og ekki hlifst við að gera
ljósa grein, en ekki að sama skapi
lofsverða, fvrir mannspörtum hans
og verkhæfni.
Þegar komið er í hátana, er far-
ið að athuga síldina. Fyrst er stærð
torfunnar, en þar er um að ræða
alll frá svaða flekk cða hreiðu og
niður í það, að ein og ein síld sjá
ist stökkva upp úr, skvetta sér. Þar
á milli er sæmileg eða lagleg torfa,
peðra, bölvuð óvera o. fl. Svo getm
morað eða mórillað í hana, en það
er þegar engin sild sézt ofan sjáv-
ar, en dökkur blettur í sjónum gef-
ur lil kvnna livar síldin fer. Þá
kemur fvrir að kastað er á fugí,
sem kallað er. Er þá ger af múkka,
eins og sjómenn nefna fílinn, kríu,
ritu, óðinshana eða öðrum sjófugj
um vfir staðnum, þar sem síldin fer
undir, en heldur þykir ótryggt að
kasta á fugl og er ekki gert að jafn-
aði, nema annað sé ekki fvrir
hendi. Þegar húið er að velja, ef
um margar torfur er að ræða, þá
er að athuga hvernig sildin veður.
Venjulega veður hún ákveðna
stefnu í sjóskorpunni, og mun
straumur og vindur oft ráða miklu
um stefnuna. En síldin getur vaðið
í liring og hrevtt skyndilega um
stefnu, og er engar algildar reglur
hægt að gefa um hvernig hún veður.
Aðalreglan er sú, að kastað er
móti síldinni, þ. e. lnm veður inn
i hringinn, sem nótin myndar í sjón -
um, og þarf þá að fara sem næst
um hraða hennar. Líka þarf að taka
tillit til, hvernig straum og sjó er
farið.
Sá, sem endanlega ræður hvað
gera skuli, er maður, sá, sem nóta-
hassi er nefndur, í daglegu tali
bassi. Oft er það skipstjórinn eða
stýrimaður, eða einhver laginn síld
armaður. Bassinn stendur á palli