Þjóðin: tímarit sjálfstæðismanna - 01.12.1938, Síða 35

Þ J Ó Ð I N
279
niátti ekki heyra það nefnt, en Múst-
afa vildi það gjarna. Hann fékk
sitt fram.
Hann var óvinsæll af félögum
sínum í herskólanum. Stórbokka-
skapur hans og hefnigirni féllu
skólabræðrum hans að sjálfsögðu
illa í geð. En kennarar hans fengu
hrátt álit á honum, því að hann
skaraði fram úr í stærðfræði og í
hernaðarlegum vísindum. Þeir létu
hann kenna yngri nemendum. Það
starf féll honum vel í g'éð. Hann
var laginn við kennsluna. En auk
þess átti það vel við liann þá, eins
og síðar, að skipa fvrir og stjórna.
Þegar liann var kominn af harns-
aldri, gaf hann sig brátt að bylt-
ingastarfsemi, flutti æsingaræður í
skólanum og varð að lokum foringi
hinna hyltingasinnuðu liðsforingja-
efna. Stefna hans var þegar orðin
mótuð. Hún var i fám orðum þessi:
Tyrkland fyrir Tyrki.
Hann lauk prófi með ágætri eink-
unn. En yfirvöldunum var kunnugt
um hina pólitísku starfsemi lians.
Þau tóku hann höndum, ásamt
nokkrum félögum Iians, og vörpuðu
honum í fangelsi, og þar varð hann
að dvelja um alllangt
Hernaðar- skeið. Að lokum var hon-
störf. um sleppt úr fangelsi og
sendur til Asíu, þar sem
hann var gerður að herforingja.
Hann gat sér þar hið bezta orð.
Herforingjaskyldur sínar rækti
Iiann prýðilega, en hvltingarstarf-
seminni hélt hann áfram.
Ung-Tyrkir voru teknir lil starfa
heima i Tyrklandi. Fyrir þeim
vakti, að brjóta afturhaldsöflin i
Tyrklandi á hak aftur. Mústafa
þóttist nú vera fjarri góðu gamni
og vildi komast lil Saloniki, þar
sem hyltingarmennirnir liöfðu að-
al-aðsetur sitt. Honum tókst það.
En hann kom of seint. Að vísu var
hann tekinn í byltingaflokkinn, en
Iiann fékk þar engiii völd. Hann
gagnrýndi gerðir foringjanna, gerði
gys að þeim og varð því hrátt illa
liðinn. Ung-Tyrkir gerðu uppreisn
og tóku völdin. Enver Pasha varð
foringi flokksins og forsætisráð-
herra. Það fór ekki vel á með hon-
um og Enver. — Enver var glæsi-
legur maður og vinsæll. Mústafa var
óvinsæll, enda stirður í lund, stór-
hokki mikill og leyndi ekki fyrir-
litningu sinni á Enver. Hann vildi
vera foringinn; ekkert annað full-
nægði honum. Hann fékk því eng-
in 'völd og var sendur lil Asíu á
nýjan lcik. — Hann tók þátt í slvrj-
öldinni við ítali út af Tipolis og í
Balkanskaga-ófriðnum, og gat sér
hinn hezta orðstirr. En þessi orðstirr
færði lionum hvorki pólitísk áhrif
né völd. Heimsstyrjöldin hrauzt út.
Tyrkland gekk í’lið með Miðveld-
ununi. Mústafa var á móti þvi. Hann
vildi hiða og sjá hverju fram vndi.
Þýzkir herforingjar fengu yfirstjórn
tyrkneska liersins. Mustafa var þvi
mjög andvígur og réðst hastarlega
á Enver, sem þessu hafði ráðið.
Limon von Sanders var aðalhers-
höfðingi Þjóðverja í Tyrklandi.
Þegar Bretar hófu árásina á Galli-
poliskagann, gerði Sanders Múslafa
að herforingja þar. Hann fékk brátt
álit á honum, enda líktist Mústafa
Prússa i útliti og í herstjórn allri.