Byggingarlistin - 01.01.1951, Page 26

Ekki veit ég hvaða máttarvöld hafa verið hér að
verki.
Erum við neyddir til að kaupa rándýrt rusl, sem eng-
ir aÖrir vilja nýta, þótt við verðum ef til vill að hafa
einhverja vöruskiptaverzlun?
Mig skortir allan æðri skilning á hagfræði. Þess vegna
leyfi ég mér aðeins að spyrja.
Tækni við húsagerð ætla ég að leiða hjá mér í þetta
sinn, að mestu leyti. Þó vildi ég lítillega minnast á hita-
einangrunina, eða skjóllagið og annað atriði til.
Yfirleitt eru húsin ekki nægilega hlý í vetrarkuldun-
um. Algengt er að að nota hér 7 cm þykkar vikurplötur
sem skjóllag. Þetta er of lítið á venjulega steypuveggi,
jafnvel þó að nokkurt loftbil sé á milli plötu og veggjar.
Því má bæta við, að plöturnar eru oftastnær of nýjar.
Ennfremur eru einfaldir gluggar, með venjulegu
þunnu gleri, mjög kaldir. Mörgum er hálfilla við tvö-
falda glugga — að minnsta kosti af þeirri gerð, sem hér
hefur tíðkast.
Komið gætu til greina samsettar rúður, tvöfaldar.
Samskeyti brúnanna verða að vera traust og alveg loft-
held og loftrún milli glerjanna rakalaust. — Getur ekki
einhver, sem verzlar með gler, fengið einkaleyfi fyrir
slíkri samsetningu og gert þetta hér? Það er ekki þægi-
legt, að þurfa að panta þessar samsettu rúður af ýms-
um stærðum frá útlöndum, í hvert skipti, sem á þeim
þarf að halda. En hér ríður á vandaðri vinnu.
Hitatapið varðar ekki eingöngu fjárhaginn, heldur
einnig líðan og heilsu þeirra, sem í húsinu búa. Brenn-
andi heitir ofnar geta aldrei gert herbergi notalegt, ef
veggirnir eru ískaldir. Auk þess er mjög sterkur ofnhiti
ekki hollur.
Einn er sá ljóður í ráði húsameistarans, að honum
hættir við að gleyma því mikla menningartæki, sem
nefnt er útvarp. Hann gleymir útvarpstækinu, þessu
ómissandi píslarverkfæri, sem skefur innan hlustirnar
á saklausu fólki, nótt og nýtan dag og gerir það tauga-
bilað og hálfsturlaÖ. Og þetta er, að heita má, í hverju
húsi. — Svona er hægt að misbrúka góða hluti: Styrj-
öld innan fjölskyldunnar. Styrjöld við nágrannana hinu-
megin við vegginn, hinumegin við gólfið, hinumegin við
loftiÖ — undir, yfir og allt um kring.
Þessu má húsameistarinn ekki gleyma. Hljóðeinangr-
un íbúðarhúsanna, sérstaklega sambýlishúsanna, er orð-
in nauðsyn. Það er að vísu erfitt og dýrt að tryggja
það, að hver fjölskylda búi ein að sínum eigin glymj-
anda, en nokkrar ráðstafanir má þó gera gegn út-
breiöslu plágunnar, ef byggjandinn vill kosta einhverju
til, að bæta fjölbýlið. En þetta hefur allt sín takmörk.
Til dæmis er ekki sennilegt, að misklíöin innan fjöl-
skyldunnar verði nokkurntíma hljóðeinangruð.
*
íbúðarhúsin hafa að undanförnu gengið eins og flóð-
alda yfir bæjarlandið. í ört vaxandi bæ er íbúöarhúsa-
24
byggðin mjög aðgangshörð og stundum erfið viður-
eignar og hræddur er ég um, að byggingarstjórn bæjar-
ins hafi ekki staðizt þá raun sem skyldi.
Svo virðist sem íbúðarhúsin hafi lagt undir sig staði,
sem æskilegt hefði verið að nota til opinberra þarfa,
bæði sem byggingalóðir handa bæ og ríki og opin
óbyggð svæði mættu vera fleiri en nú eru.
Ennfremur er nauðsyn að hugsa fyrir svæðum á hent-
ugum stöðum til athafna og iðju ýmiss konar og ekki
skera þau við nögl, því að það getur orðið vaxandi iðn-
fyrirtækjum dýrt að lenda í þrengslum og neyðast til að
flytjast búferlum vegna nauösynlegrar stækkunar, sem
ekki kemst fyrir og óvíst, að þá sé nokkur kostur á
heppilegum stöðum handa þeim, ef þau þurfa að vera
inni í bænum.
Umferöamiðstöð, eins konar járnbrautarstöð handa
bænum, hlýtur að leggja undir sig allstórt svæði, en
ekki mun sá staður ákveðinn. Nefnd var þó einhvern-
tíma skipuð til þess að ráða fram úr umferðavandræð-
unum og hún kvað hafa skilað af sér allstórri greinar-
gerð um málið.
Umferðarvandræðin í gamla bænum verða ekki leyst,
svo viðunandi sé, nema rýmt sé til á nauðsynlegustu
umferðarleiðunum, — ef ekki á að banna öll farartæki,
nema ef til vill strætisvagna og slökkviliðsbíla á þessum
slóðum.
Þetta verður ekki gert í einni svipan. Það tekur nokk-
uð langan tíma og getur kostað talsvert. En það er
nauðsynlegt að byrja á þeim ráðstöfunum þegar í stað,
meðan ekki er alveg loku skotið fyrir þær framkvæmdir.
Við þessar götur, t. d. Laugaveginn, eru langir kaflar,
þar sem enn standa gömul og hrörleg timburhús og víða
eru þar alldjúpar baklóðir. Þar ætti að vera auðvelt að
breikka götuna, jafnótt sem byggt er upp af nýju. Þarna
kæmu smám saman vik á löngum köflum, þar sem hægt
væri að koma fyrir einhverju af þeirri bílamergð, sem
stendur í röðum við götuna og gerir alla umferð mjög
torvelda og hættulega.
Að sjálfsögðu verða nýleg steinhús að standa enn um
langt skeið, þar sem þau eru komin.
*
Hvar er vegurinn til h'fsins í ríki náttúrunnar? Hann
er vandfundinn í grennd við Reykjavík.
Hvert eiga menn að fara til að viðra sig, þegar þeir
eiga tómstund — en engan bíl?
Mörgum verður það fyrir að leggja út á einhvern
bílveginn, fótgangandi — því að margir kunna enn að
ganga. Þeir eiga reyndar á hættu að verða fyrir ein-
hverjum bílnum, ef þeim verður litið af veginum. Og
Þeir verða að gleypa talsvert af ryki, ef ekki er rigning.
Maður leggur af stað og gengur góða stund, þangað
til einhver hæðin blasir við og býður upp á fagra útsýn.
Þangað er gengið upp. Þar er melur og mikið grjót. Út-
sýnin er fögur og maður sættir sig við melinn og grjót-
1951,1 BYGGINGARLISTIN
j