Alþýðuhelgin - 26.07.1949, Blaðsíða 4

19G
ALÞÝÐUHELGIN
að fara, þá vildi það verða um sein-
an, því á sama augnabliki datt ég
ofan í gilið með öllu saman. Samt
klungraðist ég af um nóttina til Héð-
insfjarðar og komst til bæjar að
Ámá, og þótti mál vera. Bað ég nú
bóndann Ásmund að taka af mér
kapalinn inn í hús, sem þá var með
öllu yfirkominn.
Þegar við hjónin vorum nú aftur
komin í Grundarkot, sem fyrr segir,
, eftir fannfargið, þá var ekki fært að
búa í baðstofunni; tókum við svo
pallinn úr henni og byggðum hann í
skemmunni og tilsettum bás þar
neðan undir handa kúnni. Þarna
hýrðumst við um veturinn það eftir
var; fór ég þá að moka ofan af eld-
húsgluggunum og voru það 5 álnir.
Að viku liðinni hér frá tók af læk-
inn að öllu; mátti ég bera allt vatn
bæjarleiðina frá Vatnsenda. Sá ég
það og reyndi, að ég mundi ekki til
þess endast, og keypti ég 2 menn og
klufum sundur skafl, sem var seiling
á hæð, til annars lækjar, og þar hafði
ég vatn það eftir var, en í 5. viku
sumars sást fyrst á vindskífur
skemmunnar.
Að nokkrum árum liðnum kom
mér til hugar að hafa mig í burt úr
þessari harðindasveit. Falaði því
jarðnæði og fékk það í orði hjá bónd-
anum Jóni á Geirmundarhólum þá-
verandi. Hann lofaði mér hálflendu
jarðarinnar í orði, en ekkert var
gert skriflegt. Reiddi ég mig á þetta
loforð, og rak ég að heiman 55 kind-
ur að tölu mánudaginn seinastan í
vetri, en 15 skildi ég eftir undir
hirðing konu minnar. Áfangi minn
fyrsti var að Bakka á Bökkum, og
þar var mér sagt, að brigðyrði mundi
á liggja byggingunni á Geirmundar-
hólum. Maður sá, sem bjó á Bakka,
var kunningi minn og bauð mér að
láta kindur mínar hjá sér dvelja,
meðan ég fyndi húsbóndaefni mitt.
Þetta þáði ég. Er ég fann nefndan
Jón á Geirmundarhólum, var
hann búinn með öllu mig að svíkja
um áður talað jarðænði. Daginn eft-
ir gekk veðurátt til hríðar og rak að
hafís. Þarna stóð ég ráðalaus með
skepnur mínar; þessi áðurnefndi Jón
á Bakka tók að sér 12 gemlinga, en
hitt rak ég af stað í stórhríð yfir 4
bæi, og fékk ekkert húsnæði, en
þegar ég fann hreppstjóra Guðmund
á Yztahóli, leyfði hann mér að fara
í sjóbúð, sem faktor Jakob Havsteen
átti á Mýrnavíkurbakka. Þá var
bóndi Helgi nokkur Þórðarson á
Keldum og hafði lyklavaldið. Hann
tók mér heldur stygglega, bannaði
mér búðina og atti á mig og skepn-
urnar grimmum hundum. Ég þóttist
nú eiga fótum fjör að launa, þá ég
þaðan komst. Hitti ég því næst
mann, er stóð yfir kindum, Björn á
Yztahóli. Ilann ráðlagði mér að fara
að Fjalli, því þar væru 2 kofar laus-
ir, sem hann vissi. Þegar ég þangað
kom var húsbóndinn síra Ásmund-
ur Gunnalugsson1) ekki heima, en
bústýra Soffía var heima og leyfði
mér að fara í kofana freðna og gadd-
aða. Þar lét ég inn kindurnar og
braut upp torf og grjót og lét í dyrn-
ar. Nú settist ég að, og gerði stúlkan
vel til mín, en sagði þar hjá, ég
mætti búast við Rammaslag, þegar
húsbóndinn heim kæmi, því hann
mundi ölvaður, hvað og reyndist of-
satt, því þá hann heim kom var í
meira lagi ryk á manninum, en ég
var kominn í værð, og vaknaði við
vondan draum, þegar maðurinn
öskrandi barði stokka og steina,
hleypti kindunum út úr kofunum, en
tók eina ána mína og kom með hana
inn á baðstofugólf, og kvaðst ætla
að marka hana, og varð fyrir því for-
ustuærin. Hressti ég upp hugann og
fyrirbauð þetta verk; flúði ég svo
hálfnakinn um nóttina til næsta
bæjar í hríðarveðri, og kól mig bæði
á hendur og eyru, en hann tók hatt
minn og skó og hélt því eftir. Þannig
á mig kominn flúði ég að Kappa-
stöðum, svo heitir bær, sem ég að
kom. Fólkið aumkaði mig og léði
mér föt og skinnklæði. Morguninn
eftir var enn nú stórhríð, þegar ég
aftur að Fjalli kom; var prestsins
góða bústýra búin að ná fötum mín-
um öllum, en kindur mínar rak ég
á beit ofan í svokallaðan Hrolleifs-
höfða. Það bar til um daginn, þá ég
stóð yfir kindunum, að maður var
sendur frá fyrrnefndum presti með
1) Síra Ásmundur bjó í Fjalli 1826
—1828, svo að þessi ferð Höskulds
hefur verið um 1827. Hafði síra Ás-
mundur áður verið sóknarprestur
hans í Siglufirði 5 ár (1820—1825),
en missti prestskap fyirr óráðvendni
o.fl. Var í héraði dæmdur til hýðing-
ar, en slapp við hana í yfirrétti. Fékk
aldrei prestsskap aftur, var afarmikill
drykkjumaður.
boðskap, að ég væri velkominn að
finna hann; var ég með hálfum
huga, rak kindurnar á miðja leið, og
gekk svo á fund hans. Tók hann mér
þá vel og býður mér hjá sér að vera,
þar til hríðina birti upp; ég þáði það,
og dvaldist þar 5 vikur, og stóð yfir
kindum mínum í vondum veðrum,
og seldi hann mér eina máltíð á dag.
En 8 vikur af sumri batnaði veður-
átt, og leysti ég upp frá þessu Fjalli,
og bað ég Jón, sem þar átti heima,
fyrir kindurnar, en fór nú að vitja
um heimilið. Leið þá konu minni all-
vel með bjargræði, bæði fyrir menn
og skepnur, sem heima var, en fjöldi
fólks hafði skorið undan ám sínum
í þeirri sveit og víðar. Var ég nú
heima nokkrar nætur, þar til ég
byrjaði ferð að nýju til að vitja um
kindur mínar; voru þær þá víðs veg-
ar komnar, því nú var komið góð-
viðri, en hirðing miðlungsgóð; samt
hafði ég ærnar allar aftur, en geml-
ingarnir tólf, sem ég skildi eftir á
Bakka, var helmingur dauður af
þeim, en helmingur lifði; hafði þeim
allar hríðarnar verið beitt með sauð-
um gjafarlaust, en gemlingarnir
voru rúnir. Að svo stöddu liélt ég
heim með kindurnar í vatnaleysing-
um og stórflóðum. Þegar sá nafn-
kenndi góðgerðamaður og sveitar-
höfðingi, Jón bóndi á Brúnastöðum,
sá til mín með reksturinn, sendi
hann tvo vinnumenn sína á báti að
sækja mig og kindurnar. Þar var ég
um nóttina. Þaðan og frá Illugastöð-
um voru mér léðir sex menn morg-
uninn eftir til fylgdar yfir fjallið, og
komst ég að Ámá um kvöldið, og var
mér þar vel tekið, voru þá ærnar
óðum að bera í höndum mér. Daginn
eftir hélt ég heim. Að því búnu fór
ég út á Siglunes, og fékk þar góðan
róður, sem mér varð að miklu bjarg-
ræði.
SÍÐASTA VÍSAN.
Mælt er, að Þórður skáld á Strjúgi
hafi kveðið vísu þessa seinustu
hvítasunnuna, er hann lifði:
Kær bið ég ráði Kristur því,
kóngurinn öllum meiri,
hvort ég lifi heimi í
hvítasunnur fleiri.