Alþýðuhelgin - 27.08.1949, Blaðsíða 10

234 i
ALÞÝÐUHELGIN
einn af íslenzku verkamönnunum
þurfti að heimsækja Ellefsen til að
biðja hann um peninga af kaupi sínu
til að senda heim. Eannst þá sum-
um hann vera óþarflega spurull við-
víkjandi því, til hvers þeir ætluðu
að nota peningana, og voru það helzt
yngri mennirnir, sem uðru fvrir slík-
um spurningum. Við lögðum þetta nú
þannig út, að hann viidi reyna að
halda í með þeim yngri, svo að þeir
ættu sem mest eftir í vertíðarlökin.
Við roskna og ráðsetta menn, sem
þurftu að fá aura handa heimili sínu,
gerði hann litlar athugasemdir. Og
það kom fyrir að hann fór að ræða
við þá um ýmislegt ar.nað, og notaði
þá íslenzkuna.
Sumarið, sem Ellefsen varð fimmt-
ugur (1906), var þarna roskinn mað-
ur á Asknesi, sem Bjarni hét. Hann
fór einn Sunnudag að finna Elléfsen
og biðja hann um nokkraf krónur
til að senda heim. Var Eliefsen þá
hinn kátasti og fór að tala um 50
ára afmælið sitt, sem þá var nýaf-
staðið.
,,Hvað ert þú nú gamall?“ sagði
hann við Bjarna.
„62 ára“, svaraði hann.
„Já, þú ert orðinn svona gamall,
svo gamall verð ég ekki; ég á ekki
eftir nema 10 ár“.
Þótti okkur þetta einkennilegt
samtal, þegar Bjarni sagði okkur
frá því, og hugðumst að leggja okk-
ur það á minni, og alhuga hvort
Ellefsen grunaði þetta rétt. En tím-
inn leiddi það í ljós, að hann átti
12 ár eftir ólifuð, og varð nákvæm-
lega jafngamall og Bjarni var, þeg-
ar þeir áttu þessa samræðu saman.
Leyndist kannske einhver fyrirboði
í þessu?
En hann átti þá eftir að stunda
hvalveiðar í 10 ár, í því gat líka hug-
boðið legið. Hann seldi hvalveiða-
stöð sína í Suður-Afríku árið 1916,
og hefur þá líklega verið bilaður á
heilsu. Hann lézt í Oslo sumarið
1918.
Ellefsen var mikill athafnamaður,
hann fékk líka að sjá gvexti athafna
sinna, því að flest heppnaðist vel hjá
honum.
íslenzku miðin gáfu honum góð-
an arð, og sáum við engar ofsjónir
yfir því. Það var okkur líka heldur í
hag að vel veiddist. En síðan hefur
nú margt breytzt, og get ég ímynd-
að mér, að Ellefsen hefði átt erfitt
með að beygja sig fyrir kröfum nýja
tímans.
FRIÐÞJÓFUR ELLEFSEN.
Hann var bróðursonur eldra
Ellefsens, sonur Andrésar Ellefsen á
Skersnesi við Túnsbergsfjörð, en
hann átti hlutdeiln í hvalveiðafyrir-
tækinu með bróður sínum. — Frið-
þjófur var aðstoðarmaður frænda
síns, og fulltrúi hans, þegar hann var
ekki viðstaddvtr sjálfur. Hann mun
líka hafa haft á hendi skriftir og
bókhald að mestu leyti.
Ekki voru þeir frændur Ííkir í sjón
né á velli. Friðþjófitr var hermann-
legur í framgöngu og all-valdsmanns-
legur og heldur þótti hann knífinn
og íhaldssamur og því tenginri ljúfl-
ingur. Ælla óg að segja frá tveimur
atvikum því til sönnunar.
í yertíðarby.rjún 1908 eða ’09, þeg-
á'r ;.jBarðinn“ kom til Reykjavíkur til
að 'sækja okkur íslendingana, var
fyrst farið til Öndundarfjarðar til að
taka síðustu leyfarnar af hvalstöð-
inni á Sólbakka. -Vorum við þar á
aðra viku við að rífa gamalt geymslu-
hús og flytja það til skips, ásamt
fleiru skrani. Fyrsta daginn, sem við
vorum þar, slasaðist einn verkamað-
urinn. Varð hann undir stóru og
þungu hjóli, sem verið var að velta
út úr geymsluhúsinu. Misstu menn
tökin á hjólinu, svo að það féll á hlið-
ina, og varð einn undir því. Vildi
manninum það til lífs, að það stóð
öxulstubbur út úr hjólinu öðru meg-
in, og lenti það á þá þliðina þegar
það datt og lagðist því ekki flatt nið-
ur. Hjólinu var veit ofan af mann-
inum eins fljótt og hægt var, og
hugðu allir að hann væri mikið slas-
aður, enda bar hann sig mjög aum-
lega. Hann var borinn ofan í káetu
á Barðanum, og var ég settur til að
vera hjá honum.
Friðþjófur Ellefsen var þarna að-
aíráðarhaður. Lét hann Nilsen eínis-
forstjóra skoða manninn og áleit
hann að íhaðuriríh væri hvergi brot-
inn, og lagði fyrir að hafa við hann
kalda vatnsbakstra, og átti ég að ann-
ast það. Var hugmyndin, að komast
hjá því að sækja lækni, en hann var
ekki nær að fá en á Þingeyri við
Dýrafjörð.
Næstu nótt leið manninum illa.
hafði vonda verki í baki og mjöðm-
um og niður um læri, og var hpnn
mjög órólegur yfir þessu ástandi, og
bað þess að læknir væri sóttur. Það
drógst þó. næsta daginn að farið væri
eftir lækninum. En á þriðja degi var
maður þar í sveitinni fenginn til að
sækja lækninn. Það var þá allmikill
snjór og vond færð, og treysti lækn-
irinn sér ekki til að ganga, svo hann
fékk vélbát til að fara með sig, en
það er löng sjóleið. Svo kom lækn-
irinn og skoðaði manninn, og reynd-
ist hann ekki vera alvarlega meidd-
ur, en allmikið marinn. Ráðlagði
læknirinn að nota bakstrana áfram
og einhvern áburð lét hann líka.
Hvalveiðistöð Ellefsen á Asknesi við Mjóafjörð.