Alþýðuhelgin - 26.11.1949, Blaðsíða 7

ALÞÝÐUHELGIN
327

Þórustaðahorn í Önundarfirði.
Gráskeggur.
eftir St. G. St.
Um kvöldið gekk sá maður, er
Gráskeggur nefndist, í tjaldið fyrir
Otstein konung, og er þeir höfðu
kvaðzt, leit konungur við honum og
spurði: „Hver er fæðingarstaður
þinn, foreldri og íþrótt, gamli mað-
ur? Úr hverju landi bar þig hingað,
og hvert er erindi þitt? Hvað hefur
þú séð á ferðum þínum, því langt
muntu að kominn, eður hvert muntu
héðan stefna?“
„All-fjölspurull eruð þér, herra,“
svaraði Gráskeggur, „og ekki veit
ég, ef ég kann úr að leysa. Karl og
kerling ' voru foreldri mín; er þá
full-langt rakið, því enginn lærdóm-
ur fer meir á bug við sannleikann en
ættfræðin. Föðurland mitt mun
Frón, því loft og sær var mér ætíð
úrhendis. Þá eina kann ég íþróttina
að koma svo til dyra sem ég er
klæddur. Úr Hvítramannalandi kom
ég, en lokið er erindi mínu, því leit-
að hef ég farsældar og fundið. Nú er
ég á Ieið til átthaga minna; veit ég
ei enn, hvar þeir liggja, en skammt á
ég nú ófarið. Kann ég ekki fleiri æv-
intýri.“
„Seg oss gjör frá fundi þínum,“
mælti Útsteinn; „á slíkum leiðangri
erum nú vér og hirð vor, og æ farið
erindisleysu.11
„Hverf áftur konungur,“ svaraði
Gráskeggur. „Sú, er þú leitar eftir,
leiddi þig á götu og hvarf svo heim
aftur. En þá var ég ungur, er ég réðst
í lag með Unaðsemd drottningu, og
góð þótti mér um stund hennar
þjónusta. Henni gaf ég sakleysi mitt
og fleiri gripi, en tók við reynslunni,
en eigi undi ég þar lengi, því hafa
vildi hún alvöruna. Fór ég þá til
Metnaðs jarls; færði ég honum lítil-
læti, en þáði mannþekkinguna, en fá
vildi hann sanngirnina einnig og
skildi það með okkur. Næst var ég á
vist með Auði konungi; lét ég hann
fá örlætið, en hann gaf mér hagsýn-
ina í móti. En þaðan hvarf ég, því
fleka vildi hann af mér ráðvendnina.
Þá þóttist ég fullreynt hafa þá höfð-
ingjana og leitaði á fund spekinga.
Gekk ég fyrst í klaustur með Guðs-
ótta ábóta; hann neyddi mig til að
láta af hendi tilbeiðsluna, en seldi
mér hugsjónina, en frá honum strauk
ég, er hann ræntist eftir skynsem-
inni. Þaðan komst ég til Fróða kenn-
ara; færði ég honum fullvissuna, en
þáði af honum þekkinguna, en ekki
gat ég ílengst þar, því taka vildi
hann ímyndanina líka. Um stund
dvaldi ég hjá Braga söngmanni;
hann tók aleigu mína móti fegurðar-
tilfinningunni, en löngum hljóp ég
þaðan, því oft skorti þar mat.“
„Víða hefur þú rekizt,“ sagði þá
Útsteinn konungur, „en lítil þykja
mér erindis!okin.“
„Enn er ei saga mín öll,“ svaraði
Gráskcggur. „Nú þóttist ég hvergi
athvarí eiga, og brigðular höfðu mér
vonu-nar gerzt. Skyggndist ég nú
um í eigin eðli og þar fann ég far-
sældina, konungur. Hafði ég borið
hana í barmi rnér athugalaust, alla
götu.“
„Nú fer þú með fals mikið,“ svar-
aði Útsteinn, „því það kann ég' af út-
liti þínu aö ráða, að mjög taka elli
og lúi að halla á þig, og vesæll mun
sá, er hrekst sem verðgangsmaður.“
„Ekki þekkist farsældin af útliti
né iðn, herra,“ mælti Gráskeggur,
„heldur finnst hún í þreki, er veit
neitt í lífi og dauða sitt ofurefli, og
skapi, er á sér verklaun í eigin
starfi. Og snú aftur, konungur, svo
sem ég réð yður til fyrrum.“
„Engan trúnað leggjum vér á sögu
þína, gamli maður,“ svaraði konung-
ur, „og lengra munum vér leita, áð-
ur vér hverfum heim.“
„Fyrir vissi ég svar yðar,“ mælti
Gráskeggur. „Sama veg hljótum vér
allir að fara og þurfum langt að
leita, áður vér finnum farsældina.
Út liggur braut vor og þó situr hún
jafnan inni. En fár kemst heim aft-
ur.“
Um nóttina hvarf Gráskeggur úr
tjaldinu og lézt enginn vita, hvað af
var orðið. Héldu ýmsir það Óðin
verið hafa, eða vætt nokkurn.
(1896.)
* * *
AD KVÖLDLAGI.
Falla Hlés í faðminn út
firðir nesjagrænir.
Náttklædd Esja ofanlút,
er að lesa bænir.
3. júní 1917.
St. G. St.
ÍSLENZKUR KVEÐSKAPUR.
Undarleg er íslenzk þjóð!
Allt, sem hefur lifað,
hugsun sína og hag í ljóð
heíur hún sett og skrifað.
Hlustir þú og sé þér sögð
samankveðna bagan,
þér er upp í lófa lögð:
landið, þjóðin, sagan.
St. G. St.
3