Dagblaðið Vísir - DV - 09.10.2007, Blaðsíða 10

þriðjudagur 9. október 200710 Fréttir DV
lögin kosta
vanfærar
konur lífið
Í nóvember síðastliðnum voru fóstureyðingar bannaðar með lögum í Níkaragva í
Suður-Ameríku. Skiptir þar engu hvort meðganga ógni lífi móður eður ei. Fóstureyð-
ing er glæpur, hvort sem er af hálfu mæðra eða þeirra sem framkvæma aðgerðina.
Hátt í hundrað konur hafa látist þar í landi vegna þessara laga.
Níkaragva komst nýlega í fréttirnar
vegna barnungrar stúlku á Bluefi-
elds-mæðraheimilinu. Hafði stúlk-
unni verið nauðgað af frænda sín-
um og var gengin fimm mánuði á
leið. Þrátt fyrir að læknar væru á
einu máli um að líkami stúlkunn-
ar væri engan veginn reiðubúinn
fyrir meðgöngu eða barneign var
fóstureyðing ekki inni í myndinni.
Fóstureyðingar eru bannaðar í
Nikaragva og þó heilbrigðisráðu-
neytið hafi gefið út reglugerð með
það fyrir augum að útskýra lögin og
undanþágur frá þeim, gætir mikils
ótta og óvissu bæði meðal almenn-
ings og starfsfólks heilbrigðisstofn-
ana. Samkvæmt útlistunum stjórn-
valda eiga læknar að bregðast við
flestum tilfellum þar sem um er
að ræða vandamál við meðgöngu,
með hvaða hætti er ekki tekið fram,
þar með talið ef um utanlegsfóstur
er að ræða. Ef um utanlegsfóstur er
að ræða er leyfilegt að binda enda
á meðgöngu því samkvæmt skil-
greiningu væri ekki um fóstureyð-
ingu að ræða því fóstrið væri ekki
í legi móðurinnar. Engu að síður
hafa lögin valdið því að læknar eru
tregir til að framkvæma aðgerð-
ir í slíkum tilfellum, því þeir eru
ekki reiðubúnir til að taka áhætt-
una á lögsókn, vegna fátækra og
ómenntaðra mæðra af lágum þjóð-
félagsstigum. Sá kostur að láta kon-
una deyja er að mati margra lækna
illskárri kostur en að taka áhætt-
una og lenda í fangelsi.
Aukin völd kirkjunnar
Ríkisstjórn Níkaragva státaði eitt
sinn af báráttumönnum fyrir rétt-
indum kvenna og réttinum til fóst-
ureyðinga. Það var á þeim tíma þeg-
ar Sandinistar, undir forystu Daníels
Ortega, háðu blóðuga borgarastyrj-
öld við Kontra-skæruliða sem nutu
stuðnings Bandaríkjastjórnar. Árið
1990 hrökklaðist Ortega frá völdum
í kosningum og kaþólska kirkjan
seildist til áhrifa í landinu og kom
tvisvar sinnum í veg fyrir endur-
komu Ortega, árið 1996 og 2001.
Í undanfara kosninganna í
nóvember á síðasta ári fór Migu-
el Obando y Bravo kardináli fyr-
ir herferð þar sem krafist var full-
komins banns við fóstureyðingum.
Daníel Ortega sá sér leik á borði og
fylkti Sandinistum að baki kardin-
álanum og aðstoðaði við að gera
bannið að raunveruleika. Ortega,
endurfæddur sem dyggur kaþól-
ikki, hlaut forsetaembættið í verð-
laun. Síðan þá hefur gætt sívaxandi
óánægju og jafnvel ógeðs hjá fyrr-
verandi embættismönnum vegna
leiðtoga og flokks sem margir segjast
ekki þekkja lengur. Moisés Arana,
fyrrverandi stjórnandi Bluefields,
sagði þróunina vera mjög sorglega
í ljósi mikillar tíðni kynferðisofbeld-
is í landinu og fjölda ungra mæðra.
„Hérna þrífst mikil trú, en mjög lítið
af kristni,“ sagði hann.
Ein saga af mörgum
Í breska blaðinu Guardian er að
finna frásögn sem undirstrikar al-
vöru þessara mála í Níkaragva. Þar
er sagt frá fátækri, einstæðri móð-
ur, Maríu de Jesús Gonzáles. Hún
var tuttugu og átta ára og bjó ásamt
fjórum börnum sínum og móð-
ur í hreysi í fjallabænum Ocotal.
Hún sá sér og sínum farborða með
því að þvo þvott og selja tortillur.
En til að láta enda ná saman þurfti
hún að dvelja á nokkurra mánaða
fresti í Managva, höfuðborg lands-
ins, þar sem hún þrælaði sér út í
vikutíma í senn. Það var í eitt slíkt
skipti sem hún fann að hún gekk
ekki alveg heil til skógar og leitaði til
læknis. Niðurstaðan var áfall. Hún
gekk með barn og var um utanlegs-
fóstur að ræða. Þó áframhaldandi
meðganga setti líf hennar án efa í
hættu var henni ekki boðin nein
aðstoð á sjúkrahúsinu. Henni var
sagt að hver sá læknir sem myndi
framkvæma aðgerðina ætti á hættu
þriggja ára fangelsisvist og hún sjálf
ætti á hættu allt að tveggja ára vist
bak við lás og slá. og hún gekk það-
an út, framhjá fæðinga- og mæðra-
deildunum og fór með langferðabif-
reið heim í þorpið sitt. Heim komin
bað hún tvær konur sem höfðu
orðspor heilara í þorpinu að binda
enda á meðgönguna. Í kofahrófinu,
sem María kallaði heimili sitt, án
svæfingar, eða réttra áhalda þurfti
vart að spyrja að leikslokum. María
de Jesús Gonzáles dó kvalafullum
dauðdaga, enn eitt fórnarlamb trú-
arbragða, stjórnmála og valda sem
komið hafa Níkaragva á blað í bar-
áttunni fyrir réttinum til fóstureyð-
inga sem á sér stað um allan heim.
Misskipt er mannanna láni
Örlög Maríu de Jesús Gonzáles
eru því miður örlög margra kvenna í
Níkaragva. Landið er fátækt og flest-
ar ungar konur hafa ekki mikil fjár-
ráð. Valið hjá þeim stendur á milli
þess að framhalda meðgöngu þrátt
fyrir að hún stofni lífi þeirra í hættu,
eða grípa til sama örþrifaráðs og
María, við svipaðar aðstæður og
með sömu væntingum um árangur.
Óæskileg þungun er ekki jafnslæmt
vandamál þegar um auðuga íbúa
Níkaragva er að ræða. Þar er ekki
endilega um að ræða dauðadóm,
því ef fólk er auðugt er minnsta mál
að fljúga til Miami í Bandaríkjunum
og láta framkvæma fóstureyðingu
þar. Svo er einnig sá möguleiki fyr-
ir hendi að múta leynilegri lækna-
stofu í Managva og fá vandamálið
leyst án þess að fara út fyrir land-
steinana.
Ekki liggja fyrir neinar tölur um
þann fjölda kvenna sem dáið hef-
ur vegna fóstureyðingabannsins og
þó páfi hafi virst viðurkenna aukna
KolbEinn þorstEinsson
blaðamaður skrifar: kolbeinn@dv.is
María de Jesús Gonzáles
dó kvalafullum dauð-
daga, enn eitt fórn-
arlamb trúarbragða,
stjórnmála og valda. Nikaragva
n Höfuðborg – Managva
n opinbert tungumál – spænska
n Forseti – daníel ortega
n Stjórnarfar – lýðræði
n Stærð – 129.494 ferkílómetrar
n Fólksfjöldi – 5.603.000 (áætlað 2006)
Fátækt í
níkaragva Stærsti
hluti þjóðarinnar
býr við örbirgð.