Dagblaðið Vísir - DV - 09.10.2007, Side 22

þriðjudagur 9. október 200722 Fókus DV
á þ r i ð j u d e g i
Gestaboð GuðrúnarJólasveinn á útihátíð
Það reyndist hrein tímasóun að
eyða miðjunni úr laugardags-
kvöldi í að horfa á nýja skemmti-
þáttinn Laugardagslögin. Tals-
verðrar spennu gætti áður en
þátturinn hófst enda er þarna á
ferð eitt af metnaðarfyllstu verk-
efnum Sjónvarpsins í vetur. Þáttur-
inn reyndist flatur, stirðbusaleg-
ur og tilgerðarlegur og húmorinn
langt undan. Einhvern veginn leið
hann áfram í tilbreytingarleysi þótt
tilraunir væru gerðar á köflum til
fyndni. Spyrillinn Gísli Einarsson,
sem er yfirburðasjónvarpsmaður
að öllu jöfnu, var eins og jóla-
sveinn á útihátíð um verslunar-
mannahelgi. Þvældist um borgina
án þess að svo mikið sem bros-
vipra fæddist. Ragnhildur Stein-
unn Jónsdóttir sýndi enga þá takta
sem við var að búast. Kannski er
hún ofnotuð. Og þríeykið Erpur
Eyvindarson, Selma Björnsdóttir
og Þorvaldur Bjarni Þorvaldsson
virkaði ekki í þessum þætti. Það
eina í þættinum sem fékk mig og
10 ára dóttur mína til að brosa út í
annað voru þeir Jón Gnarr og Sig-
urjón Kjartansson sem áttu magn-
aða spretti. Rúmur klukkutími á
laugardagskvöldi yfir Laugardags-
lögunum er nokkuð sem aldrei
mun gerast aftur. Þátturinn hefði
mátt vera hálftími að lengd miðað
við það sem fram var borið. Guði
sé lof fyrir SkjáEinn.
næturvaktin
ReyniR
TRausTason
horfði á
Laugardagslögin
HHHHH
Minning, upphitun
og frumsýning
Glefsur frá atburðum helgarinnar:
Það var mikið um að vera í listalífinu víða um
bæ um helgina. Ljósmyndari DV stóð vaktina.
Í fíling þessar tvær virtust nokkuð ánægðar með það sem boðið var upp á á upphitunartónleikum fyrir airwaves á NaSa á föstudagskvöldið.
Bjartir tímar aron Pálmi Ágústsson og jón trausti reynisson virkuðu ánægðir með lífið fyrir utan NaSa á föstudagskvöldið en innandyra fóru fram upphitunartón-leikar fyrir airwaves.
Glaðbeitt hjón kristjá
n Franklín
Magnús og Sigríður a
rnardóttir
voru hýr á brá á föstu
dagskvöldið
á frumsýningu einleik
s guðrúnar
Ásmundsdóttur, Ævin
týri í iðnó.
Gríman felld
Megas og Ágústa
eva erlendsdóttir
taka lagið saman á
minningartónleik-
um um Lee
Hazlewood á organ
á föstudagskvöldið.
Sú var tíð að sjálfsagt þótti að halda upp á merkis-
leikafmæli helstu stórleikara þjóðanna með sérstök-
um hátíðarsýningum. Nú er sú tíð liðin. Öld hinna
miklu leikara er hnigin, en í staðinn runnin upp
öld hinna miklu leikstjóra. Sem eru reyndar marg-
ir – allt of margir – einungis miklir í eigin augum og
afvegaleiddra aðdáenda sinna. Þeir fylla leikhúsin
með sínu háakademíska, háestetíska leikstjórnar-
konfekti, sínu endalausa brasi við að „nýtúlka“ göm-
ul og góð leikrit sem langflest þurfa ekkert á neinum
„nýtúlkunum“ að halda, heldur aðeins því að þeim
sé sýnd virðing, nærfærni og skynsamlegur skilning-
ur. Sumir segja að þeir verstu vilji breyta leikurunum
í viljalausar strengjabrúður til að framfylgja misfár-
ánlegum hugmyndum þeirra af skilyrðislausri und-
irgefni. Og útkoman: leikhús svo leiðinlegt að áhorf-
endur með heilbrigðan smekk standa upp og greiða
atkvæði með fótunum.
En prímadonnan lifir. Ef einhver skyldi efast um
það, getur hann farið niður í Iðnó eitthvert kvöldið
næstu vikur. Það má vera að prímadonnunni hafi
verið ýtt til hliðar um stundarsakir, en hún er þarna
enn, á sveimi á bak við tjöldin, eins og draugurinn
í Parísaróperunni. Þegar minnst varir getur hún
skotist fram á sviðið, styrk eins og ljónið, ljúf eins
og lambið. Og þegar prímadonnan geysist fram í
sviðsljósið í öllu sínu veldi verður svo hvasst á svið-
inu að allt fúla leikstjórnarkonfektið fýkur út í veður
og vind (síðasta sending af því að minnsta kosti, því
miður hætt við að nýjar séu á leiðinni), áhorfand-
inn gleymir því að honum hafi verið orðið bumbult
af öllu þessu vonda konfekti, en kemst aftur í þessa
gömlu, yndislegu leikhúsvímu sem er og verður það
besta í leikhúsinu. Ingmar heitinn Bergman sagði
eitt sinn – og ég hef oft haft ástæðu til að vitna í þau
orð – að til að skapa gott leikhús þyrfti aðeins þrennt:
áhorfanda, leikara og hugmynd, sem leikarinn vildi
miðla áhorfandanum. Má bæta því við, að leikarinn
þarf helst að hafa stóra sál, leggja hug sinn og hjarta
í það sem hann vill koma á framfæri. Það spillir að
minnsta kosti ekki fyrir.
Iðnó er hundrað og tíu ára. Og Guðrún Ás-
mundsdóttir hefur staðið á leiksviði í fimmtíu ár.
Hvað er eðlilegra en Guðrún haldi upp á tímamót-
in með söguveislu í gamla, góða Iðnó? Sagan end-
urtekur sig stundum á býsna skringilegan hátt. Eitt
sinn fyrir langa löngu fór megnið af leikurum LR upp
í Þjóðleikhúsið nýja, þar sem allt átti að verða svo
miklu betra en í gamla, úrsérgengna kofaræksninu
á Tjarnarbakkanum. Svo fór þó að lokum að sumir
þeirra voru fegnir að geta snúið aftur í þennan kofa
þar sem þeir blómstruðu síðustu árin, áður en þeir
hurfu endanlega af því leiksviði sem við öll leikum á.
Nokkrum árum síðar kvöddu leikarar LR Iðnó fyrir
fullt og allt og héldu á vit ævintýranna inn í Kringlu-
mýri. Það fór eins og það fór. Og nú er Guðrún Ás-
mundsdóttir, sem eitt sinn var þarna ung og síðar
miðaldra leikkona, einnig komin aftur niður í Iðnó
sem er risið upp í nýrri dýrð. Manni finnst eins og
Guðrún hafi aldrei farið þaðan.
Eftir á að hyggja gat Guðrún ekki fagnað leikaf-
mæli sínu á betri hátt. Hún elskar Iðnó, þekkir sögu
hússins út í æsar og er full af skemmtilegum frásögn-
um um allt það góða og oft harla kostulega fólk sem
gekk þar um garða, bæði innan sviðs og utan. Hún
er sögumaður af Guðs náð, hún er leikari af Guðs
náð. Hún þiggur leiðsögn af glöggu leikstjórnarauga
dóttur sinnar, sonur hennar býr til laglega umgerð
um sviðið. Hún stendur (og situr) ein á sviðinu í tvo
tíma ásamt ungum píanista sem spilar brot úr gömlu
leikhúsmúsíkinni á hljóðfærið. Hann heitir Óli, snýr
baki í salinn og gegnir stærra hlutverki en hann virð-
ist sjálfur hafa hugmynd um. Á vissan hátt er hann
fulltrúi þeirra yngri kynslóða sem nú eiga að fá að
kynnast þessu húsi – eins og við sem höfum kom-
ið í það frá barnæsku og erum bráðum orðin göm-
ul. Reyndar á ungi maðurinn einnig sín persónulegu
tengsl við húsið sem ég segi ekki frá hér.
Og þarna skeiðar Guðrún fram og aftur um þau
eitt hundrað og tíu ár sem húsið hefur staðið, þetta
hús sem ekki á sinn líka í landinu, þetta hús sem hef-
ur hýst svo fjölbreytilegt og á köflum æði skrautlegt
mannlíf, jafnframt því að vera ein helsta listamið-
Hvað veistu?
1. Hvert var upphaflegt millinafn John Lennon?
2. Hver leikur aðaLhLutverkið í hamskiptunum sem nú eru
sýnd í þjóðleikhúsinu?
3. Hvað er þuLbaLdi?
stöð þjóðarinnar. Kvöldið (ég hika við að tala um
sýningu) er að langmestu leyti á léttari nótunum, en
þó bregður fyrir hæfilegum alvöruglömpum inn á
milli; hinn reyndi „performer“ veit að ekki má allt-
af spila í sömu tóntegundinni, þá fer okkar hvikulu
sálum að leiðast. Í upphafi tekur Guðrún sérstaklega
fram að góð saga eigi ekki að líða fyrir sannleikann,
svona ef einhver „besserwisser“ skyldi fara að fetta
fingur út í smáatriði. Það er auðvitað alveg hárrétt,
samt ætla ég að gerast svo djarfur; eins þótt skáld-
að sé frjálslega í hinar frægu eyður sögunnar, á helst
að reyna að fara rétt með nöfn: Kristján sá stórleik-
ari sem heillaði reykvíska áhorfendur með svip-
brigðalist sinni um aldamótin fyrri – og var reynd-
ar á sinn hátt merk persóna í leiklistarsögunni – var
ekki Kristjánsson, heldur Þorgrímsson. Og fáeinar
af sögunum eru fullpersónulegar til að eiga erindi
út fyrir vina- og kunningjahópinn sem fjölmennti á
frumsýninguna. Þá er ekki heldur við hæfi að nefna
Ofvitann án þess að geta þess að Kjartan Ragnars-
son var höfundur þeirrar sýningar. Ofvitinn er einn
merkasti leikviðburður síðari áratuga og hann skap-
aði sig ekki sjálfur. Það eru ekki allir jafnhandgengn-
ir leiklistarsögunni og við Guðrún Ásmundsdóttir.
En þetta eru lítil atriði og léttvæg sem er auðvelt að
lagfæra á komandi sýningum.
Góður maður ber gott fram úr góðum sjóði hjarta
síns, stendur í bók sem Guðrúnu Ásmundsdótt-
ur hefur löngum verið hugleikin. Þar er líka mik-
ið talað um gestaboð, veisluhöld. Nú slær Guðrún
upp sinni veislu í Iðnó með dyggri hjálp Mar-
grétar Rósu Einarsdóttur sem ekki má gleyma að
nefna hér og gætir þessa húss með slíkum sóma
að seint verður fullþakkað. Okkur er öllum boðið í
veisluna. Ég veit að það er til nokkuð mikils ætlast
að gestaboðið standi næstu fimmtíu ár í viðbót,
eins og fulltrúi Reykjavíkurborgar sagði í ávarpi
að lokinni frumsýningu, en megi það samt standa
sem allra, allra lengst.
Gagn og
gaman
Á Rás 2 um helgina fór þátturinn
Íslenskar goðsagnir í fyrsta sinn í
loftið. Um er að ræða þátt Björns
Stefánssonar, betur þekktur sem
Bjössi í Mínus, sem verður fastur
dagskrárliður í vetur á laugardög-
um klukkan þrjú. Í hverjum þætti
ætlar Björn að taka fyrir einn tón-
listarmann og fara yfir feril hans
með hjálp hljómsveitarfélaga og
vina viðkomandi. Fyrsti þáttur-
inn er í tveimur hlutum og fjallar
um Rúnar Gunnarsson sem var í
böndum á borð við Dáta og Sex-
tett Ólafs Gauks og Rúnars Gunn-
arssonar. Rúnar féll frá ungur að
aldri en mörg laga hans lifa enn
góðu lífi en Rúnar samdi meðal
annars lögin Gvendur á Eyrinni
og Það er svo undarlegt með unga
menn. Björn fer vel með efnið,
hefur heillandi útvarpsrödd og er
þátturinn klipptur á sérlega glæsi-
legan hátt þar sem tónlist spilar
að sjálfsögðu stóra rullu. Þetta
er þáttur sem gagn og gaman er
að. Ég veit hvað ég verð að gera á
sama tíma um næstu helgi.
Íslenskar
goðsagnir
BeRGlind
HäsleR hlustaði
á Íslenskar
goðsagnir
HHHHH
iðnó:
Söguveisla með Guðrúnu
Ásmundsdóttur
leikstjórn: Sigrún edda björnsdóttir
leikmynd: ragnar kjartansson
Píanó: ólafur björn ólafsson
lýsing: egill ingibergsson
HHHHH
leikdómur
Jón Viðar Jónsson
leiklistargagnrýnandi„Eftir á að hyggja gat Guðrún
ekki fagnað leikafmæli sínu á
betri hátt. Hún elskar Iðnó, þekkir sögu hússins
út í æsar og er full af skemmtilegum frásögnum
um allt það góða og oft harla kostulega fólk
sem gekk þar um garða, bæði innan sviðs og
utan. Hún er sögumaður af Guðs náð, hún er
leikari af Guðs náð.“
Svör: 1. WiNStoN 2. gíSLi örN garðarSSoN 3. SaMFeLLdur SóNN eða HviNur