Brennidepill - 01.03.1998, Blaðsíða 16

Svörtum blettum
fer fækkandi
Linda H. Blöndal
Starfar við rannsóknir
við Háskóla íslands
(ásamt Svani Krist-
jánssyni og Auði Styr-
kársd.) á íslenskum
stjórnmálaflokkum
með tilliti til vals á
frambjóðendum og
uppröðun þeirra á
framboðslista.
BA í stjórnmálafræði
fráH.Í. 1997.
Skrif: Stefna íslenskra
stjórnmálaflokka í
jafnréttismálum og
efndir á Alþingi,
19. júní 1997.
Stefna Háskóla íslands
í jafnréttismálum.
Jafnréttisáætlun
Reykjavíkurborgar,
viðtal við Hildi
Jónsdóttur í 19. júní
1997.
Skýrsla fyrir Jafnrétt-
isráð 1997: Úrslit
sveitarstjórnarkosn-
inganna 1994 með til-
liti til stöðu kvenna.
Staða kvenna innan sveitarstjórna hefur
lítið breyst ef litið er til síðustu tvennra
sveitarstjórnarkosninga. Með því að líta
nánar á niðurstöður sveitarstjórnarkosn-
inganna 1994 má sjá að konur eru 25%
allra kjörinna sveitarstjómarfulltrúa lands-
ins en það er sama hlutfall og gildir um al-
þingismenn.2 Frá árin^l970 tók konum
hins vegar að fjölga m^ra en áður innan
sveitarstjórna. Eftir kosningarnar 1982 varð
fjölgun kvenna mikil meðal kjörinna full-
trúa miðað við árin á undan og kosningaár-
ið 1986 mátti sjá þessa aukningu halda
áframeins ogséstátöflu 1.
í næstu tveimur kosningum þar á eftir,
1990 og 1994, jókst hlutfall kvenna sem
kjörinna sveitarstjórnarfulltrúa hins vegar
mun minna á öllu landinu og enn minna
meðal stærstu sveitarfélaganna.1 Þar með
virðist hafa hægt verulega á þeirri þróun
sem hófst í upphafi 8. áratugarins og ný
samfella að taka við sem sýnir hæga fjölgun
kvenna í stöðum sem veita völd og áhrif.
Ennfremur er ekki hægt að líta á úrslit
kosninganna 1990 sem undantekningu frá
hraðri „uppleið kvenna í stjórnmálum" þar
sem næstu kosningar á eftir (1994) festu
hina hægu þróun enn meira í sessi. Það
sem dregur fram enn dekkri mynd af þró-
uninni er sú staðreynd að konum fjölgar
hlutfallslega ekkert meðal bæjarstjórnar-
fulltrúa eftir síðustu kosningar og fækkar
auk þess verulega sem varamönnum í bæj-
arstjórnum.
í stuttu máli hefur konum því fækkað
innan bæjarstjórna eftir kosningarnar
1994. Jákvæðari niðurstaða fæst þó þegar
litið er til þátttöku kvenna í nefndastarfi en
á þeim vettvangi hefur konum fjölgað nokk-
uð. Sú aukning er jákvæð í þeim skilningi
að með nefndastarfi hefst ósjaldan ferill
einstaklinga innan bæjarstjórna en vert er
samt að minnast þess að nefndarseta veitir
ekki sömu völd og áhrif og seta í sveitar-
stjórninni sjálfri. Einnig hefur þeirri tilgátu
verið haldið á lofti að konum sé bætt upp
slæmt gengi í kosningum með aukinni
nefndasetu. Með því er vísað til þess að
þrátt fyrir að á milli kjörtímabila sé ágætt
samræmi á því hlutfalli kvenna sem situr í
nefndum kaupstaða og kvenna í bæjar-
stjórn þá eru konur nær undantekninga-
laust nokkuð færri meðal bæjarstjórnarfull-
trúa en meðal nefndarmanna.
Hlutfall kvenna fylgir stærð
sveitarfélags
Líkt og úrslit fyrri kosninga sýna þá eru
konur færri í sveitarstjórn eftir því sem
sveitarfélög eru minni. Konur eru fæstar í
hreppsnefndum innan minni hreppa en
flestar í bæjarstjómum kaupstaða. Skipting
kvenna og karla í aðal- og varamannasæti
er einnig reglubundið. Konur em sem áður
fleiri meðal varamanna í bæjarstjómum en
meðal aðalmanna og hið öndverða á við um
karla.4 Ef eingöngu er litið á kaupstaðina
þá varpar þetta ljósi á ólíka uppröðun
kvenna og karla á framboðslistum þar. í
efstu þremur sætunum sitja rúmlega 14%
af öllum konum í framboði en hlufallið fyrir
karla í framboði er tæplega 20%. Konur eru
samkvæmt þessu um 31% þeirra sem sitja í
efstu þremur sætum listanna en karlar
þ.a.l. í 69% þeirra sæta. Enn sjaldgæfara er
að kona vermi efsta sæti hvers lista, þar er
hlutfallið 17% á móti 83%.
Þegar sveitarfélög eru flokkuð og skil-
greind með tilliti til íbúafjölda og gerðar
Tafla 1.
Fjöldi kvenna
í sveitar- og bæjarstjórnum frá 19781
1978 Allar sveitarstjórnir (%) 6 Bæjarstjórnir (%) 9
1982 13 19
1986 19 29
1990 22 32
1994 25 32
16