Brennidepill - 01.03.1998, Blaðsíða 22

„Þaö er ekki til
nein ein rétt teiö
að fjölgun kvenna
í sveitarstjórnum,
en þær þurfa
stuöning annarra
kvenna og ekki
síður karia. “
„Stjórnmálaflokk-
arnir eru þrátt fyrir
allt þaö tæki sem
þarfaö nota tilaö
koma kjömum full-
trúum aö í sveitar-
stjórnirnar."
Hverjar ætla að hætta?
AÐALMENN VARAMENN
fjöldi kjörtímabila fjöldi kjörtímabila
1 kj.t. 2 eöa fl. lkj.t. 2 eða fl
já 18% 16% 30% 20%
nei 59% 68% 43% 80%
óákv. 23% 16% 27% _
voru beðnar um eða hvattar til að gefa kost
á sér til pólitískra starfa. Langflestar voru í
virku starfi innan sinna samtaka. Rétt 81%
varamanna svara þessari spurningu játandi
og 63% aðalmanna. Þessari spurningu var
fylgt eftir og spurt hvort þær hafi verið virk-
ar áður en þær samþykktu að fara á listann
og hvort þær teldu að það hafi haft áhrif á
að þær voru beðnar um að taka sæti á list-
anum. Rétt 44% sögðust hafa verið virkar
áður og aðeins örfáar þeirra töldu að það
hafi haft einhver áhrif á að þær voru hvatt-
ar til að fara í framboð.
Þessar niðurstöður benda til þess að
virkni innan eigin samtaka skipti ekki
miklu máli - að mati kvennanna. Eigum
við þá yfirleitt að vera að hvetja þær til að
taka virkari þátt í starfi stjórnmálaflokka?
Jafnréttisráð hefur hvatt til aukinnar þátt-
töku kvenna innan stjórnmálaflokkanna en
jafnframt lagt áherslu á að slíka virkni þurfi
að skipuleggja og að hún eigi að hafa það að
markmiði að gera konur sýnilegri og þá um
leið að möguleikar þeirra til áhrifa og valda
verði meiri. Stjórnmálaflokkarnir eru þrátt
fyrir allt það tæki sem þarf að nota til að
koma kjörnum fulltrúum að í sveitarstjórn-
imar.
Samstarf við aðrar konur
Því er oft haldið fram að það skipti máli fyr-
ir konur sem taka þátt í pólitískum störfum,
hvort heldur það er sem kjörnir fulltrúar
eða tilnefndir í opinber ráð og nefndir, að
þær séu þar fleiri en ein. Niðurstöður er-
lendra rannsókna benda til að svo sé1 2 3 og
það sama segja konur sem hafa verið virkar
í pólitísku starfi.4 Álit íslenskra sveitar-
stjórnarkvenna er ekki eins afdráttarlaust
hvað þetta varðar.
Til að komast að þessu mati kvennanna
var spurt um reynslu þeirra af nefndarstörf-
um, samvinnu við aðra nefndarmenn og
hvort samstarfsaðilarnir væru konur. Um
76% þeirra sögðust starfa með öðrum kon-
um í nefndum og aðeins 13% voru einu
konurnar í viðkomandi nefnd. Þetta bendir
til að langflestar séu í einhverri samvinnu
við aðrar konur. Af þeim sem eru „einar“
eru aðeins 6 sem sakna þess að hafa ekki
stuðning frá öðrum konum. Og þær til-
greina sömu eða mjög svipaðar ástæður,
þ.e. að „konur hafa önnur sjónarmið en
karlar og þær telja að aðrar konur muni
styrkja þær“.
Þær voru síðan spurðar hvort það skipti
þær máli að það starfi fleiri konur en þær í
nefndunum. Svörin skiptust í tvo svo til
jafna hópa, já sögðu 49,5% og nei 50.5%.
Þær voru beðnar um að röksfyðja svarið og
má segja að eftirfarandi setning skýri af-
stöðu og reynslu þeirra sem svöruðu því
neitandi að fleiri konur í nefndum skiptu
máli; „ef fólk er virkt og vinnur vel skiptir
kyn ekki máli“.
„Konur hafa stuðning hvor af annarri,
reynsla þeirra og upplag er annað en karla“
er aftur sjónarmið þeirra kvenna sem telja
að samvinna við aðrar konur skipti máli.
Reynsla þeirra bendir til að samvinna við
aðrar konur skipti þær máli - vegna þess
að þær eru konur.
Aðeins 9 leggja áherslu á blandaðan
hóp fulltrúa, þ.e. að sjónarmið bæði karla
og kvenna þurfa að vera til staðar. Ein
þeirra tekur neikvæða afstöðu vegna
reynslu af samstarfi við konur - hún segir
þær „óöruggar og tortryggnar". Allar hinar
eða 32.5 % af þeim sem tóku þátt í könnun-
inni leggja áherslu á sérstöðu kvenna, lífs-
sýn þeirra og reynslu auk þess sem þær
telja að konur skapi betri vinnuanda og að
með samvinnu þeirra náist oft samstaða í
mikilvægum málum þvert á pólitíska
flokka.
Að lokum
Hvorki í könnuninni né í þessari grein var
fjallað um leiðir til að fjölga konum í hópi
sveitarstjórnarmanna. í bæklingnum „Nú
er lag - fleiri konur í sveitarstjórnir og
fleiri konur á þing,“ sem Jafnréttisráð gaf
út 1989, er bent á nokkrar mögulegar leiðir
og í bókinni „Nú er kominn tími til“ er fjall-
að mun nánar um þær og margar aðrar. Þar
er t.d. lýst einstaka aðgerð kvennahópa frá
mörgum pólitískum samtökum og velt fyrir
sérárangri þeirra.
Jafnréttisráð hefur alltaf lagt áherslu á
að samstaða og samvinna kvenna sé for-
senda fyrir árangri. Þær verða að vinna
saman - hvort heldur það er í formlegum
eða óformlegum samtökum innan flokk-
anna auk þess sem áherslan á samvinnu
beggja kynja hefur vegið æ þyngra á undan-
förnum árum. Jafnframt hefur Jafnréttis-
ráð lagt áherslu á að það er ekki til nein ein
rétt leið - þeir eru óteljandi stígarnir og
öngstrætin sem konur þurfa að þræða - og
þær þurfa stuðning annarra kvenna og ekki
síður karla.
Neðanmálsgeinar
1 Úrslit sveitarstjórnarkosninganna 1994 með tilliti til
stöðu kvenna. Útg. Skrifstofa jafnréttismála 1997. Höfund-
ur Linda Blöndal. Sjá grein hennar hér að framan.
2 Reynsla og viðhorf kvenna í sveitarstjórnum 1986-1990.
Útg.: Jafnréttisráð 1990. Höfundur StefaníaTraustadóttir.
3 Norske Kommunestyrer - Plass for kvinner ?, Útg. Uni-
versitetsforlaget, Oslo 1986. Höfundar Hellivik, Ottar og
Skard, Torild.
4 Sbr. viðtalsbókina „Blomster og Spark, Samtaler med
kvindelige politikere i Norden. Útg. Norræna ráðherra-
nefndin, 1985. Höf. Drude Dahlerup, og handbókina „Nú er
kominn tími til, leiðarvísir fyrir konur í stjórnmálum“. Útg.
Norræna ráðherranefndin 1988.
|j|| l.tbl. 1998