Sveitarstjórnarmál - 01.10.1984, Side 15

ISAMTALIÐ
— Við Fljótin hafa löngum loðað kynjasögur?
„Já, satt er það. Ég get t.d. sagt eins og draugurinn:
Er ég skjótur eins og valur
undirförull sem kjói.
Föðurland mitt er Flókadalur,
fæddur er ég á Mói.
Umhverfið er líka hið magnaðasta. Tröllaskaginn er á
aðra hönd, en há fjöll og víðáttumikil á hina og sjálft
íshafið í norðri. Fljótin hafa löngum verið afskekkt og ill
yfirferðar, eins og ráða má af orðum Látra-Bjargar, sem
sagði:
Flér er kelda, hér er grjót,
hér er margt að buga.
Ekki er gott að fara um Fljót
fyrir ókunnuga.
í ungdæmi mínu var eini ferðamátinn að fara á hesti á
sumrin og á skíðum yfir veturinn. Þó voru strjálar
bátsferðir af og til við nágrannabyggðirnar. Ég minnist
þess t.d., þegar útvarpið kom fyrst heima upp úr 1930,
að þá varð að fara fótgangandi eða á skíðum á veturna
annaðhvort á Hofsós eða út á Siglufjörð til þess að fá
rafgeyma hlaðna, og var það ömurlegur flutningur að
bera sýrurafgeyma á bakinu langar vegalengdir."
— Fyrsti borgarstjórinn í Reykjavík var úr Fljótum?
„Það gefur augaleið, að svona mannmargt
byggðarlag, sem lengi hefur búið við brottflutning, á
víða niðja. Á Hraunum, sem er eitt stærsta býlið í
Holtshreppi, bjó Einar Guðmundsson, faðir
Fjölnismannsins Baldvins Einarssonar, sem fæddur var
á Molastöðum í Fljótum. Hann gaf út tímaritið Ármann
á Alþingi, en féll frá rúmlega þrítugur að aldri. Um
hann voru sögð þessi fleygu orð, er hann féll frá:
„íslands óhamingju verður allt að vopni". Bróðursonur
Baldvins, Einar Baldvin Guðmundsson, bjó um skeið á
Hraunum, var þingmaður Skagfirðinga í nokkur ár og
kaupmaður í Haganesvík frá árinu 1898. Sonur hans,
Páll Einarsson, sem var fyrsti borgarstjórinn í
Reykjavík, á árunum 1908 til 1914, var fæddur á
Hraunum."
— Bókasafn Siglufjarðar á rætur að rekja til Fljóta?
góðu bókasafni. Það varð síðar kjarninn í Bókasafni
Siglufjarðar. Guðmundur var lengi hreppstjóri á
Hraunum. Heimildir um þetta er m.a. að finna í ritinu
Landið þitt, eftir Þorstein Jósepsson og Steindór
Steindórsson frá Hlöðum.“
— Fljótin mega muna fífil sinn fegri, hvað fólksfjölda
áhrærir. Á árinu 1910 var sameiginleg íbúatala
hreppanna 634, fyrir hálfri öld, hinn 1. desember 1933
voru íbúarnir 476, árið 1953 voru þeir 388, en hinn 1.
desember sl. aðeins 185, 82 í Haganeshreppi og 103 í
Holtshreppi. Hvert stefnir?
„Það stefnir ekki í fjölgun, meðan svo horfir sem nú í
atvinnumálum á þessu svæði. Ég eygi engar breytingar
til batnaðar, eins og sakir standa. Þó eru möguleikarnir
fyrir hendi, ef menn hafa augun opin fyrir þeim. Þarna
er t.a.m. verið að koma á fót fiskeldi. Komin er stór
fiskeldisstöð á Reykjarhóli í Haganeshreppi, Fljótalax
hf. Að henni standa Guðmundur H. Jónsson, forstjóri
BYKO í Kópavogi, sem fæddur er og alinn upp í
Fljótum, og Teitur Arnlaugsson, fiskifræðingur, sem
búsettur er á Reykjarhóli. Þá hefur líka verið stofnuð
stór hafbeitarstöð í Hópsvatni, sem líka er í
Haganeshreppi, Fljótá hf. Að henni standa Samband
íslenzkra samvinnufélaga, Kaupfélag Skagfirðinga,
framangreindir eigendur fiskeldisstöðvarinnar að
Reykjarhóli og landeigendur vatnasvæðisins."
„Dóttir Einars Guðmundssonar, bónda á Hraunum,
var gift Guðmundi Davíðssyni, bróður Ólafs
Davíðssonar, þjóðsagnafræðings. Hann safnaði
þjóðlegu efni um langan aldur og kom sér upp miklu og
Laxeldishúsið á Reykjarhóli. Fossinn, sem sésl á myndinni, hefur
verið virkjaður til þess að knýja dælustöð, sem dælir sjó heim I
eldishúsið. Myndin er tekin niður á sjávarkambi. Gimbraklettur i
baksýn. Ljósm. Guðmundur H. Jónsson.
SVEITARSTJÓRNARMÁL 205