Sveitarstjórnarmál - 01.11.2003, Blaðsíða 6

Fjármálaráðstefna Sambands íslenskra sveitarfélaga
Erfið fjárhagsstaða í brennidepli
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, formaður Sambands íslenskra sveitarfélaga, segir nauðsynlegt að koma
formfastara og agaðra formi á samskiptum ríkis og sveitarfélaga og skilyrði fyrir nýjum verkefnum
sveitarfélaganna sé að nægt fjármagn fylgi þeim.
„Það er algert grundvallaratriði að
menn átti sig á þvf að það þarf sí-
fellt að vera að ræða málin, að
semja um þau og gera það af gagn-
kvæmu trausti. Ég geri kröfu til þess
að þessi tvö stjórnsýslustig í land-
inu, ríki og sveitarfélög, vinni vel
saman og að það sé gagnkvæmt
traust og skilningur milli þeirra,"
sagði Vilhjálmur Þ. Viihjálmsson,
formaður Sambands íslenskra sveit-
arfélaga, meðal annars í setningar-
ræðu sinni á fjármálaráðstefnu sam-
bandsins, sem haldin var 6. og 7.
nóvember sl.
Erfið staða og skjótar
lausnir
Erfið fjárhagsstaða sveitarfélaga var f
brennidepli á fjármálaráðstefnunni
og lagði Vilhjálmur þunga áherslu á
að fyrir næstu áramót þurfi ríki og
sveitarfélög að hafa komið sér sam-
an um nokkur atriði er snerta verka-
skiptingu þeirra. Hann nefndi aukið
framlag í Jöfnunarsjóð sveitarfélaga,
breytta verkaskiptingu í tónlistar-
fræðslu, tekjutap sveitarfélaga vegna
fjölgunar einkahlutafélaga, undan-
þágur frá greiðslu fasteignaskatts,
aukinn stuðning við fráveituframkvæmdir, hlutdeild í byggingar-
kostnaði framhaldsskóla, daggjöld dvalar- og hjúkrunarheimila og
skattlagningu almenningssamgangna í þéttbýli sem dæmi um mál
er finna verði skjóta lausn á.
Umhverfiskröfur skapa
kostnað
Vilhjálmur sagði í upphafi
ræðu sinnar að hinn þröngi
fjárhagur sveitarfélaganna væri
sveitarstjórnarmönnum efst í
huga þar sem erfiðara væri að
ná endum saman í rekstri og við gerð fjárhagsáætlana en áður.
Hann sagði skuldir margra sveitarfélaga hafa aukist og varpaði
fram spurningum um á hvern hátt auknum kröfum á hendur
þeirra verði mætt. Hann sagði auknar kröfur bæði koma frá íbú-
um sveitarfélaganna, sem vildu aukna þjónustu af þeirra hálfu og
einnig frá löggjafar- og fram-
kvæmdavaldinu. Lögskyld verkefni
hafi færst til sveitarfélaganna án
þess að fjármunir hafi fylgt en
einnig væri um ólögskyld verekfni
að ræða sem sjálfsagt þætti að inna
af hendi. Vilhjálmur nefndi nokkra
málaflokka sem sveitarfélögin hafa
þurft að sinna samkvæmt lögum án
þess að fjármunir hafi fylgt þeim.
Þar væru umhverfismálin stór þátt-
ur þar sem reglugerðir og hertar
kröfur um fráveitur og meðferð á
sorpi krefðust kostnaðarsamra fram-
kvæmda. Hann kvað einsetningu
grunnskólans hafa reynst sveitarfé-
lögunum dýra og kostnaður vegna
félagsþjónustu margra sveitarfélaga
færi vaxandi. Af verkefnum sem
sveitarfélögunum væri ekki skylt að
sinna samkvæmt lögum en þættu
engu að síður nauðsynleg nefndi
hann kostnaðarsamar byggingar
íþróttamannvirkja og einnig stuðn-
ing við frjáls félagasamtök og
menningarmál af ýmsum toga. Þá
ræddi hann nokkuð um almenn-
ingssamögngur og benti á að þær
væru skattlagðar af ríkinu. Þannig
rynni hluti þess kostnaðar er sveit-
arfélög yrðu að greiða vegna þeirra sem tekjur í ríkissjóð. Því yrði
að linna.
íbúaflutningar auka
kostnað
Vilhjálmur sýndi tölur um
breytingar á íbúafjölda á síð-
asta áratug. Þar kom fram að
íbúum höfuðborgarsvæðisins
fjölgaði úr 145.980 í 179.781
eða um 23,2% á árunum frá
1990 til 2002 en íbúum lands-
byggðarinnar fækkaði um
1,2% á sama tíma. Það þýðir að meira en öll íbúafjölgun á land-
inu á þessu tfmabili varð í þéttbýlinu við Faxaflóa eða liðlega
33.800 manns á 12 árum. Hann sagði að þessi mikla fjölgun hafi
kallað á auknar framkvæmdir og einnig rekstur. Fækkunin á
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson flytur setningarræðu sína á fjármálaráð-
stefnu Sambands íslenkra sveitarfélaga 6. nóvember sl.
„Hefur framkvæmdavaldið nauðsynlegan skilning
á hlutverki og stöðu sveitarfélaganna, á þeirri
ábyrgð sem þeim er falin og á samskiptum ríkis
og sveitarfélaganna?" spurði Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson.