Hús & Búnaður - 01.08.1972, Blaðsíða 12

HVAÐ ER BAjST?
HVAÐ ER BAST?
Bast eða raffia eru þræðir úr blöðum
Raffiapálmans. Bast er hægt að fá keypt
í ýmsum verzlunum, bæði með eðlilegum
lit og svo litað ýmsum litum.
Bast er ódýrt efni tii þess að vinna úr,
þó að auðvitað breytist verðið frá ári sem
annað, og sé mismunandi dýrt eftir gæð-
um. En það borgar sig að vinna úr því,
sem býður upp á mestu gæðin.
Bezta bastið er í fallegum gullituðum
lit, það er létt og lifandi, þræðirnir eru
breiðir og anganin er eins og af nýslegnu
grasi.
Litaða bastið er nokkuð dýrara, og er
meðhöndlað þannig, að það er mjúkt og
gljáandi. Mismunurinn á því og hinu gul-
litaða er sá, að það þarf ekki að væta
það fyrrnefnda fyrir notkun, þar sem það
hefur áður verið sett í glycerin, sem gerir
það beygjanlegt og auðvelt að vinna úr.
Hver sem er getur litað bast sitt sjálfur,
og er þá notaður venjulegur litur eða tré-
litur. Litaða bastið verður síðan að hengja
til þerris, helzt út undir bert loft.
Þar sem heimalitaða bastið vill oft verða
dálitið stíft og rifna í þráðunum, getur
það borgað sig að kaupa hið litaða glycer-
inaða bast, jafnvel þó það geti verið dýr-
ara. Þegar unnir basthlutir eru tilbúnir,
er ráðlegt að lakka þá með svokölluðu
zaponlakki, það gerir hlutina fastari í
sér, og er mikil vörn, sérstaklega í þvotti.
Penslana, sem lakkað er með, verður að
hreinsa mjög vandlega og bezt er þá að
nota cellulose þynnir, en muna verður, að
lakk og þynnirinn er mjög eldfimt.
BASTFLÉTTA
Flestir þeir hlutir, sem sýndir verða hér
á eftir, eru gerðir úr samansaumuðum
bastfléttum. Bastið er fléttað saman í langa
fléttu, og verður að gæta þess að hafa
þær jafnar og reglulegar, því góð flétta
gefur góðan árangur.
Áður en byrjað er að flétta, eru bast-
búntin leyst upp, brúnir og óþarfa endar
eru klipptir í burtu, en bastinu síðan dýft
í kalt vatn. Síðan er snúið upp á það og
það lagt á dagblað til þerris, þó þarf að
hafa það vott í gegn, en ekki svo drjúpi
úr því.
Hægt er að flétta með eins mörgum
þráðum og hver viil, en í hverjum hluta
þurfa þó að vera jafnmargir þræðir. Festið
bastið við eitthvað í annan endann, þannig
að betur gangi að hafa fléttuna jafna.
Ef að fléttan vill þynnast, verður aðeins
að bæta fleiri þráðum við, svo að hún
verði jöfn, en þá verður að gæta þess
að hafa endana ekki sjáanlega, en það kem-
ur með æfingunni. Á eftir verður að klippa
þá burtu. Með því að „auka" við fléttuna
er hægt að fá hana eins langa og hver
vill, og fljótt kemst fólk upp á lagið með
að sjá út, hvað langa fléttu þarf í hatt,
körfu eða annað. Það er þá líka alltaf hægt
að bæta við fléttuna, ef hún er ekki nógu
löng.
Fléttan er síðan sett undir pressu og á
milli haft vott stykki, síðan er hún vinduð
á pappír, og þá er komið að aðalverkefn-
inu.
TÁNINGATASKA
Efni: Ca 200 g bast með eðlilegum litum,
brúnum, rauðum og grænum, ca 25 g af
hverjum, og hálfur meter af köflóttu bóm-
ullarefni í fóður.
Bastið er fléttið í langan flétting, ca 8
metra og 1.5 cm breiðan. Saumið tvær
plötur ca 22 cm í þvermál. Búið til tvær
rauðar fléttur langar, eina langa græna og
eina langa í brúnu úr sex þráðum. Sú
rauða á að vera ca 70 cm, sú brúna ca
85 cm og sú græna álíka löng. Onnur
rauða fiéttan er notuð í blómið í miðri
hlið töskunnar eins og sýnt er á mynd-
inni. Blómið er saumað fast með fíngerð-
um saumi. I miðjuna eru síðan saumaðir
langir grænir og brúnir þræðir.
Brúni fléttingurinn er saumaður eins og
zig-zag með stórum grænum krossum sem
ívaf.
Eftir kantinum er kögrið saumað í mis-
munandi litum. Á mynd 2 má sjá, hvernig
það er hnýtt og eiga þræðirnir að vera
ca 20 cm langir. Það er gerður hnútur á
miðjuna og kögurþræðirnir beygið saman,
og þegar allir eru orðnir fastir eru end-
arnir klipptir, svo þeir verði jafnir.
Hornrétt á hverja plötu er nú lagður
fléttingur, þannig að út komi tvö flöt
lok. Axlarólin á að vera 1.5 m á lengd
og saumuð saman.
Leggið saman lokin með áxlarólina á
milli, eins og mynd 3 sýnir, þannig að óiin
gengur inn í ræmuna, sem myndar botninn
með þremur fléttum.
Opið á töskunni á að vera um 18 cm
í þvermál. Töskunni er lokað með rauðum
12