Morgunblaðið - 31.01.2013, Qupperneq 12

12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. JANÚAR 2013
vegar sé stjórnskipun og stjórn-
málamenning þar ólík þeirri
íslensku. Hafsteinn lagði áherslu á
að auðvitað mætti líta til erlendra
fyrirmynda og það væri oft gert hér
á landi, sérstaklega til landa sem við
berum okkur saman við. Hinsvegar
megi ekki ganga að því sem sjálf-
sögðum hlut að það sem gangi upp í
öðru menningarsamfélagi gangi upp
hér á landi. Ræða þurfi slíkt með yf-
irveguðum hætti.
Styrkir ekki stjórnarandstöðu
Ragnhildur Helgadóttir, prófess-
or við lagadeild Háskólans í Reykja-
vík, sagði að í kafla frumvarpins um
Alþingi sé margt til bóta. Í erindinu
lýsti Ragnhildur því hvernig leiðin
til að styrkja þingið væri í gegnum
styrkingu á getu og áhrifum stjórn-
arandstöðunnar. Dæmi um slík
ákvæði í frumvarpinu segir Ragn-
hildur ákvæði um að fjórðungur
þings gæti kallað eftir rannsókn á
athöfnum ráðherra í stjórnskip-
unar- og eftirlitsnefnd og einnig
hvernig fjórðungur þings getur
skotið frumvörpum til Lögréttu. Í
samtali við blaðamann eftir fundinn
sagði Ragnhildur að hugsanlega
hefði mátt bæta fleiri slíkum ákvæð-
um við til að færa stjórnarandstöðu
frekari áhrif.
„Svo þarf að meta í hinni pólitísku
umræðu hvort menn vilji styrkja
þingið og ræða þá hvernig það verð-
ur best gert. En í frumvarpinu eins
og það stendur núna tekst það ekk-
ert sérstaklega, önnur markmið eru
í raun tekin fram yfir,“ sagði Ragn-
hildur í samtali við Morgunblaðið.
Í tillögum stjórnlagaráðs er gert
ráð fyrir því að ráðherrar sitji ekki
á þingi, er það gert í því augnamiði
að auka sjálfstæði þingsins. Ragn-
hildur er ekki sannfærð að sú verði
raunin, í raun sé ómögulegt að segja
til um áhrif slíks fyrirkomulags. Í
ljósi samþættingar framkvæmdar-
og löggjafarvalds hér á landi sé það
þó vart til eflingar þinginu að fleiri
fulltrúar meirihlutans séu í þingsal.
Breytingin styrki í það minnsta ekki
minnihluta þingsins sem sinnir
t.a.m. mun frekar ýmsum hlut-
verkum sem þinginu eru falin en
meirihlutinn.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Háskólasamfélagið Fundaröð háskólanna um fyrirhugaðar breytingar á stjórnarskrá Íslands hefur verið vel sótt.
Hér má sjá Hafstein Þór Hauksson, lektor við lagadeild HÍ, halda erindi sitt um tillögur stjórnlagaráðs.
Ekki án vandkvæða
 Kallað eftir umfjöllun um upptöku ákvæða að erlendri
fyrirmynd  Tekst ekki að styrkja þingið með tillögunum Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
„Fjöldi starfandi á árinu 2012 var
heldur meiri en maður reiknaði með.
Það var stöðnun á vinnumarkaði á
árunum 2009, 2010 og 2011 en svo
rofaði aðeins til í fyrra. Starfandi
fjölgaði þá um 3.000 frá fyrra ári sem
er jákvæðari þróun en ég reiknaði
með,“ segir Karl Sigurðsson, sér-
fræðingur hjá Vinnumálastofnun, í
tilefni af nýjum tölum um vinnu-
markaðinn.
Tölurnar koma frá Hagstofu Ís-
lands og eiga við fjórða ársfjórðung.
Samkvæmt þeim var vinnuaflið
178.800 einstaklingar 2009 og
176.800 manns í fyrra og hefur því
fækkað um 2.000 síðan.
Spurður hvort það sé því ekki
fyrst og fremst brottflutningur fólks
sem skýri minnkandi atvinnuleysi
segir Karl að fleira koma til.
„Brottflutningurinn skýrir þetta
að hluta til en það kemur líka til að
fólk hefur farið af vinnumarkaði. Það
kemur fram í atvinnuþátttökunni,“
segir Karl og nefnir verkefni á borð
við Nám er vinnandi vegur sem ýtt
var úr vör til að koma atvinnulausu
fólki í skóla. Samkvæmt Hagstof-
unni voru 43.400 utan vinnumarkað-
ar á 4. ársfjórðungi 2009 og 47.600 á
fjórða ársfjórðungi í fyrra og hefur
þannig fjölgað um 4.200 síðan.
Áhrif þensluára ganga til baka
Spurður um það sjónarmið að at-
vinnuþátttakan hafi verið óvenju-
mikil á þensluárunum segir Karl að
margt sé til í því. Ungt fólk hafi hætt
í skóla og farið út á vinnumarkaðinn,
í stað þess að ljúka námi. Hagstofan
flokki þá á vinnumarkaði sem vinni
klukkustund eða meira á viku. Með
því að unga fólkið vinni minna með
skóla verði því fækkun í vinnuaflinu.
Vilhjálmur Egilsson, fram-
kvæmdastjóri Samtaka atvinnulífs-
ins, segir tölur Hagstofunnar benda
til að átak um að fjölga ferðamönn-
um yfir vetrartímann sé að skila sér.
Störfum fjölgi miklu hraðar
Meira þurfi hins vegar að koma til.
„Störfunum þarf að fjölga miklu
hraðar vegna þess að það er enn þá
of mikið atvinnuleysi. Fjöldi fólks
sem fór af landi brott vegna atvinnu-
leysis er enn ekki kominn til baka.
Síðan er talsvert af fólki sem er að
draga sig af vinnumarkaðnum.“
Spurður hvaða væntingar SA
gerðu um þróun á vinnumarkaði
þegar kjarasamningar voru undir-
ritaðir í fyrra segir Vilhjálmur að bú-
ist hafi verið mun hraðari fjölgun
starfa. „Þetta er vinnumarkaður í
hægagangi. Það er mjög dapurt í
verktakageiranum og menn hafa
bjargað sér með því að vinna erlend-
is. Þá eru blikur á lofti í sjávar-
útveginum, enda markaðir erfiðir,“
segir Vilhjálmur um stöðuna.
Fækkun fólks
á vinnumarkaði
 Eru 4.200 færri en á árinu 2009
Vinnumarkaður á fjórða ársfjórðungi 2012
Heimild: Hagstofa Íslands
2009
4. ársfj.
2010
4. ársfj.
2011
4. ársfj.
2012
4. ársfj.
180 þús.
160 þús.
140 þús.
120 þús.
100 þús.
80 þús.
60 þús.
40 þús.
20 þús.
0
Atvinnuþátttaka (%) Hlutfall starfandi (%) (hægri ás)
Vinnuafl, áætlaður fjöldi (alls) Starfandi, áætlaður fjöldi (vinstri ás)
88%
86%
84%
82%
80%
78%
76%
74%
72%
70%
80,5% 80%
78,5% 78,8%
75,1 %
74,1 % 73,8%
75%
178.800 179.100 176.000 176.800
166.800 165.900 165.400 168.400
Atvinnuþátttaka = Starfandi og atvinnulausir af mannfjölda, 16-74 ára.
Hlutfall starfandi = Hlutfall starfandi af mannfjölda, 16-74 ára.
Morgunblaðið/Golli
Framkvæmdir Unnið að nýju fjöl-
býlishúsi í Salahverfi í Kópavogi.
Stefaníu Óskarsdóttur, lektor í stjórnmálafræði, sýnist að forsetaþing-
ræði verði raunin með tillögum stjórnlagaráðs. Það styðji við þá þróun
sem þegar er hafin í íslenskri stjórnskipun. „Hlutverk þingsins breytist
eitthvað en þó get ég ekki séð að það verði neitt valdameira gagnvart
öðrum valdhöfum. Valddreifingin sem er lögð til kann að stuðla að
spennu milli valdhafa, t.d. forseta og ríkisstjórnar, og draga úr skilvirkni
fulltrúalýðræðisins,“ sagði Stefanía í lokaorðum sínum á fundinum.
Þingið ekki valdameira
GÆTI AUKIÐ SPENNUBAKSVIÐ
Heimir Snær Guðmundsson
heimirs@mbl.is
Stíga þarf varlega til jarðar þegar
litið er til fyrirmynda í stjórnskipun
annarra ríkja og einstök ákvæði af-
rituð. Virtir erlendir fræðimenn
hafa varað við því að taka ákvæði úr
stjórnskipun annars ríkis nema að
gríðarlega vel athuguðu máli. Þetta
sagði Hafsteinn Þór Hauksson, lekt-
or við lagadeild Háskóla Íslands, á
opnum fundi háskólanna um inntak
og breytingar sem felast í tillögum
stjórnlagaráðs.
Á fundinum í gær var farið yfir
hlutverk og stöðu Alþingis í nýrri
stjórnarskrá: löggjafarhlutverk, eft-
irlitshlutverk, nýtt hlutverk forseta
Íslands og samspil Alþingis og kjós-
enda í ákvarðanatöku.
Menning skiptir máli
Hafsteinn segir að þættir eins og
menning, stjórnskipunarsaga og
jafnvel landafræði geri það að verk-
um að misheppilegt geti verið að af-
rita einstök ákvæði stjórnarskráa
milli landa. „Ég segi þetta vegna
þess að það vekur athygli mína að í
tillögum stjórnlagaráðs er gjarnan
vísað í fyrirmyndir í erlendum ríkj-
um án þess að því fylgi nægileg um-
fjöllun að mínu mati. Hvort sem það
er á síðum tillagnanna eða annars
staðar,“ segir Hafsteinn og kallar
eftir umfjöllun og umræðu um
hvernig umræddar fyrirmyndir eigi
við hér á landi.
Hann nefnir sem dæmi að í
ákvæðum um þjóðaratkvæði sé vís-
að til fyrirmynda í Sviss en hins-