Morgunblaðið - 28.01.2014, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. JANÚAR 2014
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Átta metra háir norðurljósaturnar
gætu risið í Reykjanesbæ í sumar ef
hugmynd listamannsins Guðmundar
Rúnars Lúðvíkssonar nær fram að
ganga. „Þetta eru
fjórir turnar, eða
rör, sem eru um
átta metra háir,
40 cm í þvermál
og vísa í fjórar
áttir. Þeir ná yfir
ljósmengun og
eru það víðir að
þú getur sett
höfuðið inn í rör-
ið og þá ertu
kominn með
hreint sjónarhorn upp í himininn,“
segir Guðmundur, beðinn um að
lýsa verkinu. „Segjum að það séu
mikil norðurljós, þá sjást þau alls
staðar og þú þarft ekki að nota
turnana sem slíka en þú getur séð
annað sjónarhorn með því að kíkja
inn í þá.“
Guðmundur segir að verkið ætti
að höfða sterkt til ferðamanna en
það yrði til margs annars nýtilegt
en til að horfa á norðurljósin í gegn-
um, um fjölnota útilistaverk sé að
ræða. „Það má horfa á skýin og
stjörnurnar, hlusta á umhverfis-
hljóðin sem magnast í rörunum,
syngja og tala. Þá er ég að spá í að
vera með tónleika, fá fjóra söngvara
til að syngja hver í sitt rörið og
hljómurinn myndi berast saman út.“
Norðurljósaturnarnir fjórir
mynda saman stjörnu og segir Guð-
mundur að hugsunin á bak við það
sé að verkið verði ákveðinn leiðar-
punktur eins og pólstjarnan var í
gamla daga. Verkið yrði líka úr áli
og með glansandi krómáferð svo
stjarnan sæist víða að.
Sjá draum sinn rætast
Norðurljósaturnarnir verða von-
andi reistir í bæjarlandi Reykjanes-
bæjar. Málið var nýverið tekið fyrir
á bæjarstjórnarfundi í bænum og
segir Guðmundur að viðtökurnar
hafi verið góðar. Ekki er komin
staðsetning fyrir verkið en þegar
fjármögnun er lokið fer vinnan við
uppsetninguna strax af stað að sögn
Guðmundar. Hann segir verkið ekki
verða dýrt í uppsetningu, kosta í
mesta lagi fjórar milljónir.
Fjármögnunin er þegar hafin og
fer Guðmundur ótroðnar slóðir við
hana. Inni á vefsíðunni www.north-
ernlighttower.com getur fólk styrkt
norðurljósaturnana um 1.100 krón-
ur og segir Guðmundur hugmynd-
ina að fá almenning til þess að taka
þátt í að láta þetta verða að veru-
leika. Hver sá sem styrkir uppsetn-
ingu norðurljósaturnanna fær nafn
sitt grafið í eina af súlunum á verk-
inu og ómælda ánægju allt lífið að
hafa verið einn af þeim sem sáu
drauminn sinn rætast.
Norðurljósin í gegnum rör
 Listamaður vill reisa fjóra átta metra háa norðurljósaturna sem mynda saman
leiðarstjörnu í Reykjanesbæ  Fjármagnar verkið með frjálsum framlögum
Ljósmynd/Guðmundur R. Lúðvíksson
Kíkir Álrörin yrðu átta metrar á hæð og fjörutíu sentimetrar í þvermál. Í fjarlægð mynda þau saman stjörnu.
Horft til himins Turnarnir ná yfir ljósmengunina og þrengja sjónarhornið.
Guðmundur R.
Lúðvíksson
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Undirbúningur embættis ríkisskatt-
stjóra vegna framtalsgerðar skatt-
framtala ársins stendur sem hæst
þessa dagana en mikill árangur hef-
ur náðst í skilum
launagreiðenda á
launamiðum.
„Núna er í gangi
mikil vinna við að
ná inn öllum
launamiðum og
öðrum upplýsing-
um, m.a um hluta-
fjáreign, vegna
undirbúningsins
við frágang fram-
tala fyrir sem allra flesta. Skil á
launamiðum í fyrra slógu nýtt met en
þá fóru þau í 99,6% af þeim launum
sem greidd eru í landinu,“ segir Skúli
Eggert Þórðarson ríkisskattstjóri.
Skilafrestur á gögnum vegna
framtalsgerðar er til 30. janúar en
þeir sem skila á rafrænu formi hafa
þó frest til 10. febrúar. Framtalsvef-
ur einstaklinga verður opnaður 7.
eða 8. mars á skattur.is og síðasti
frestur til að yfirfara upplýsingarnar
á framtölunum rennur út 21. mars.
Þeir sem sækja um frest fá fram-
lengingu til mánaðamóta mars/apríl.
Góð skil launaupplýsinga skiptir
miklu svo hægt sé að koma skatt-
framtölum í það form að langflestir
framteljendur þurfi eingöngu að yf-
irfara upplýsingar á framtölum sín-
um og loka þeim aftur án breytinga
eða viðbóta. ,,Það er örugglega orð-
inn mikill meirihluti landsmanna sem
það gerir,“ segir Skúli Eggert.
Engin þörf fyrir pappírsframtöl
Rafræn þjónusta embættis ríkis-
skattstjóra er orðin ráðandi við alla
framtalsgerð og auðveldara er að
ganga frá framtölum. ,,Meirihluti
landsmanna þarf ekki að gera annað
en að skoða upplýsingarnar á fram-
talinu og loka þeim svo aftur,“ segir
Skúli Eggert.
Í fyrra nýttu 69.006 framteljendur
sér svokallaða einfaldað framtal og
Skúli Eggert segir að á milli 70 og 80
þúsund framteljendur til viðbótar
hafi aðeins þurft að skoða upplýsing-
ar á framtölum sínum og þurftu ekki
að gera neinar breytingar. Stefnt er
að því að engin þörf verði fyrir papp-
írsframtöl. Hætt er að senda út
pappírsframtöl til framteljenda
nema þeir óski sérstaklega eftir því.
Skúli Eggert segir að á næsta eða
þar næsta ári eigi pappírsframtöl að
heyra með öllu sögunni til.
Þeir sem ekki eiga þess kost að
notfæra sér rafræn skil framtala
geta fengið aðstoð við framtalið. Er
þeim bent á að hafa samband við
þjónustuver ríkisskattstjóra og fá
aðstoð starfsmanns í gegnum síma
við að ljúka framtalsgerðinni. ,,Við
gerðum þetta í fyrra og höfðum sam-
band símleiðis við allstóran hóp
framteljenda sem ekki treystu sér til
að gera þetta sjálfir og var þeim veitt
aðstoð í gegnum síma, segir ríkis-
skattstjóri.
Flestum nægir að opna
framtölin, skoða og skila
 69 þús. framteljendur nýttu sér einfalt skattframtal  Met í skilum launamiða
Skúli Eggert
Þórðarson Skattur Vinnandi fólk þarf að telja fram. Framtalsgerðin er oftast lítið mál.
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Fækkun akademískra starfsmanna
Landbúnaðarháskólans á Hvanneyri
samfara fjölgun nemenda hefur leitt
til þess að skólinn mun eiga erfitt með
að uppfylla kröfur sem gerðar eru til
háskóla. Þetta kemur fram í áliti fjár-
laganefndar Alþingis á skýrslu Ríkis-
endurskoðunar um framkvæmd fjár-
laga frá janúar til júní 2013.
Skólinn hefur verið rekinn með
halla um árabil og nemur skuld hans
við ríkissjóð um 760 milljónum króna
af þeim sökum. Að öllu óbreyttu blas-
ir við að framlag til skólans á fjár-
lögum þessa árs dugi ekki til óbreytts
reksturs. Fram kemur í álitinu að
skólinn hefur þegar fækkað akadem-
ískum starfsmönnum um ellefu, úr 37
í 26 ársverk, til að bregðast við
rekstrarvandanum.
Engu að síður hefur niðurstaða
gæðaúttektar leitt í ljós að gæði rann-
sókna og kennslu við skólann séu
ágæt.
Fjárlaganefnd hefur skoðað til-
lögur til lausnar á borð við að sam-
eina skólann Háskóla Íslands og að
sameina starfsemi skólans þannig að
hún rúmist öll á Hvanneyri í stað þess
að vera á þremur stöðum eins og nú
er. Nefndin leggur áherslu á að
mennta- og menningarmálaráðu-
neytið taki afstöðu til tillagnanna og
hrindi þeim í framkvæmd með stjórn-
endum skólans ekki síðar en í febr-
úar. Tillögurnar rúmist innan heild-
arfjárveitinga til ráðuneytisins til
háskólamála.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Hvanneyri Lagt er til að öll starf-
semi skólans verði á Hvanneyri.
Grípi til að-
gerða strax
í febrúar
 Landbúnaðar-
háskóli í vanda
Heimilt verður að aka léttum bif-
hjólum, þ.á m. rafvespum, á göngu-
eða hjólastígum
þar sem við á
samkvæmt frum-
varpi um breyt-
ingar á umferðar-
lögum. Slík farar-
tæki hafa átt
auknum vinsæld-
um að fagna hér á
landi en þau hafa
hingað til verið
skilgreind með
sama hætti og
reiðhjól. Frumvarpinu er ætlað að
skýra þær reglur sem gilda um far-
arskjóta af þessu tagi.
Samkvæmt frumvarpinu má aka
léttu bifhjóli í flokki I, bifhjól sem
ekki er hannað til að ná meiri hraða
en 25 km/klst á gangstétt, hjólastíg
eða gangstíg valdi það ekki hættu eða
óþægindum og veghaldari hafi ekki
lagt bann við því. Ökumenn slíkra
farartækja skulu víkja fyrir gangandi
vegfarendum. Óheimilt verður að aka
léttum bifhjólum í flokki I á akbraut
með 50 km hámarkshraða og meira.
Þá er lögð til sú breyting frá nú-
gildandi reglum að ökumönnum
léttra bifhjóla sem eru 20 ára og eldri
megi hafa farþega á því sé hjólið til
þess hannað.
Mega keyra
bifhjólin á
gangstéttum
Létt bifhjól hafa
verið vinsæl.
 Skýra reglur