Morgunblaðið - 16.04.2014, Qupperneq 24

24 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. APRÍL 2014
Halldór og Val-
gerður vildu ganga í
ESB til að komast að
borðinu og taka þátt í
ákvörðunum um mál-
efni Evrópu. Með 5%
atkvæðavægi! Hefði
þeim tekist það þá
hefðum við ekki fengið
að veiða neinn makríl,
þegar verst stóð á eftir
hrun. Með ESB-
bröltinu minnkaði fylgi Fram-
sóknar, sem endaði með því að Ingi-
björg Sólrún tók við keflinu af Hall-
dóri. Það fór eins og það fór.
Í kosningunum 2009 voru tveir
sigurvegarar. Össur lofaði fyrir
kosningar að koma þjóðinni í skjól
ESB og Steingrímur að halda þjóð-
inni utan ESB. Steingrímur sveik
strax loforðið og myndaði með Sam-
fylkingunni stjórn sem hafði það að
markmiði að ganga í ESB. Sveik allt
fyrir ráðherrastól. Þau svik verða
seint toppuð. Össur beitti öllum
brögðum til að standa við sitt. Laug
að þjóðin ætti von á pakka frá
Brussel, sem borgaði sig að kíkja í.
Það gekk þar til Jón og Gunna fött-
uðu, að ESB myndi ekki aðlaga
regluverkið að hags-
munum Íslands. Þá
sagði Össur að Ísland
þyrfti engar und-
anþágur.
Jóhanna sást varla í
stjórnarsamstarfinu.
Steingrímur vann
myrkranna á milli – að
eigin sögn – jós út
skattpeningum til að
rétta af þjóðarskútuna.
Össur tók við þar sem
Halldór hætti og var
mest í ESB sendiferð-
um. Icesave og stjórnarskráin stóðu
í vegi fyrir ESB inngöngu. Í þrí-
gang samdi Steingrímur um Icesave
við þá, sem skipuðu okkur á bekk
hryðjuverkamanna. Fyrsti samning-
urinn var svo góður, að hann krafð-
ist þess að þingmenn samþykktu
hann óséðan. Jóhanna birtist og
tuktaði til þingmenn, sem hún kall-
aði villiketti. Ef þau frömdu ekki
landráð þá veit ég ekki hvað landráð
eru. Stjórnarskráin var það góð að
ekki var hægt að framselja vald til
ESB án þess að breyta henni. Eftir
miklar æfingar gafst almenningi
kostur að svara nokkrum spurn-
ingum um stjórnarskrá. Valdar voru
spurningar, sem flestir gátu svarað
játandi. Ekki var spurt um full-
veldið. Samfylkingin kallaði svo
skoðanakönnunina kosningu, sem
hefði samþykkt breytta stjórn-
arskrá.
Allt kjörtímabilið fékk ESB for-
gang. Björgun heimila sat á hak-
anum. Í Brussel voru kaflar opnaðir
hraðar eftir því sem á leið kjör-
tímabilið. Mér skilst, að það að opna
kafla sé að samþykkja og und-
irgangast lög og reglugerðir ESB.
Oft mörg hundruð eða þúsundir
blaðsíðna í einu. Ýmislegt höfum við
fengið, sem bendir til að kaflarnir
séu ekki vel lesnir. Pósturinn bað
mig t.d. að hækka bréfalúgu á úti-
dyrahurð. Hún var of lágt skv. ESB
reglugerð. Gefinn var frestur, að
öðrum kosti yrði hætt að bera póst
til mín. Ég hefi ekki heyrt frá póst-
inum eftir að ég lét álit mitt í ljós í
Morgunblaðspistli. Við höfum líka
samþykkt að nota dýrari mengandi
Euro perur. Ný byggingasamþykkt
eykur byggingakostnað um 10-15%.
Guð einn veit hvað mikil vitleysa
leynist í köflunum, sem búið er að
opna og samþykkja. Næst verðum
við kannski skikkuð til að kaupa
„Euro-banana“ framleidda á Kan-
arí. Í seinustu kosningum unnu þeir
yfirburðasigur, sem lofuðu að ekki
yrði gengið í ESB án þjóðar-
atkvæðagreiðslu. Því loforði treysti
ég og trúi að sé meira virði en loforð
Steingríms forðum.
Nú hafa þeir báðir skrifað bækur
til réttlætinga eigin gjörða. Hvor-
uga bókina hefi ég lesið, en gæti
trúað að bók Össurar sé skemmti-
leg. Steingrímur hefur gengið í lið
með lýðskrumaranum Árna Páli og
lýst yfir að Bjarni sé mesti svika-
hrappur sem um getur á alþingi.
Saman hafa þeir komið af stað múg-
æsingu með undirskriftasöfnun um
að fá pakkann frá Brussel til að
kíkja í. Það er kristaltært að við
fáum engar varanlegar sérlausnir
og því tilgangslaust að eyða meir í
þessar aðlögunarviðræður. Það er
tilefni þessa pistils og tel mér rétt
og skylt að benda á að líklega er
fjöldi kafla tilbúinn til opnunar í ein-
um hvelli verði haldið áfram. Póst-
lúgan og byggingasamþykktin eru
smámál miðað við flutning stjórn-
unar fiskveiða til Brussel og skert
viðskiptafrelsi. Í dag er mikið hag-
stæðara að kaupa hvers kyns tæki
og framleiðsluvélar frá Asíu en Evr-
ópu. Ekki er spurning hvort, heldur
hvenær ESB setur verndartolla á
vörur frá Asíu. Þeir hafa gert það
áður t.d. með undirboðstolli á jap-
anskar vogir. Með stjórnun fisk-
veiða frá Brussel er hætt við að
kvóti og fullvinnsla flytjist úr landi
meir en orðið er. Hvort sem það
verða Íslendingar eða útlendingar,
sem eiga verksmiðjurnar, þá er
þjóðarauðlindin komin úr landi.
Eigandi hennar (þjóðin) fær hvorki
vinnu né arð af fullvinnslu fisks og á
fiskveiðiskipum verða mest sjómenn
„ódýrari“ en íslenskir. Hliðstætt
gerðist á Spáni með flutningi vín-
kvóta frá Norður-Spáni til Frakk-
lands. Þeir misstu vinnuna, sem áð-
ur störfuðu við víniðnað á
Norður-Spáni.
Já, það er hættulegt að leika sér
með fjöregg þjóðarinnar í Brussel.
Við gætum fest innan múra ESB á
sama tíma og við eigum kost á
frjálsum viðskiptum um allan heim.
Þar með talið við ESB, sem stöðugt
hefur minna vægi í alþjóða-
viðskiptum.
Örlagavaldurinn ESB
Eftir Sigurður
Oddsson »…sem lofuðu að ekkiyrði gengið í ESB án
þjóðaratkvæðagreiðslu.
Því loforði treysti ég og
trúi að sé meira virði en
loforð Steingríms
forðum.
Sigurður Oddsson
Höfundur er verkfræðingur.
Grundvöllur aðild-
arviðræðna milli Evr-
ópusambandsins og
ríkja sem sótt hafa um
aðild eru réttarreglur
sambandsins sem hafa
verið til síðan 1958 og
telja nú yfir 90.000
blaðsíður af reglu-
gerðum (acquis
communautaire). Þær
greinast í tvo hluta.
Annars vegar í frum-
löggjöf, svo sem sáttmálann um
Evrópusambandið (ESB) og sátt-
málann um starfshætti þess sem og
aðildarsamninga annarra ríkja og
hins vegar í afleidda löggjöf, það er
tilskipanir, reglugerðir og ákvarð-
anir.
Að meginreglu þarf sérhvert ríki
sem vill verða aðili að ESB að inn-
leiða sameiginlegt regluverk í heild
sinni í eigin löggjöf. Skilmálar að-
ildar og sú aðlögun að sáttmálum
sem fylgir aðild byggjast á svoköll-
uðum samningi milli aðildarríkj-
anna og umsóknarríkisins. Þessir
samningar miðast þó við það að
umsóknarríkið innleiði á endanum
allar reglur ESB til að sem mest
lagalegt samræmi ríki. Þess vegna
er það ekki örlátt á undanþágur frá
réttarreglum sínum eða sérlausnir
fyrir umsóknarríki. Má því vel ætla
að um aðlögun að sambandinu sé
að ræða frekar en um hefðbundnar
samningaviðræður milli tveggja að-
ila.
Aldrei hægt að
byrja upp á nýtt?
Sumir hafa haldið því fram að ef
við hættum aðildarviðræðum núna
munum við aldrei geta sótt um aft-
ur vegna þess að við vorum langt
komin í ferlinu og það væri of stórt
verkefni að „byrja upp
á nýtt“. Þegar litið er
á ferlið sjálft hefur
komið fram að ellefu
samningsköflum af
þeim þrjátíu og þrem-
ur sem klára þurfti
hafði verið lokað til
bráðabirgða þegar
gert var hlé á viðræð-
unum. Flestir þeirra
heyra undir EES-
samninginn og efni
þeirra þegar verið tek-
ið upp í íslensk lög.
Þar sem við höfum
nú þegar EES-samninginn þá voru
þetta augljóslega þeir kaflar sem
lítið sem ekkert var samið um og
myndu sennilega verða afgreiddir
jafn fljótt síðar. Auk þess komust
Ísland og Evrópusambandið að
samkomulagi tiltölulega snemma í
samningaviðræðunum um að Ísland
myndi ekki ráðast í breytingar á
stofnunum og þær lagabreytingar
sem af aðild kynnu að leiða, fyrr en
að afstaðinni þjóðaratkvæða-
greiðslu um aðild að ESB og breið
samstaða væri meðal þjóðarinnar
að vilja fara þar inn. Þrátt fyrir að
vera matsatriði á margan hátt vor-
um við kannski komin enn styttra í
ferlinu en marga grunaði. Sér-
staklega þar sem erfiðustu kafl-
arnir voru eftir um landbúnaðar-
og sjávarútvegsmál og í ljósi þess
að við erum enn langt frá því að
uppfylla skilyrði um að taka upp
evru (Maastricht-skilyrðin).
Um þá fullyrðingu margra að
hér sé verið að „taka eina
tækifærið frá Íslendingum til
þess að ganga í ESB“
Á Evrópuvef Háskóla Íslands er
eftirfarandi texti sem beint er sér-
staklega til þeirra sem halda úti
hræðsluáróðri um það að við miss-
um allt samstarf við Evrópu eða
eigum aldrei séns á að ganga inn
síðar: „Ekki er við öðru að búast
en að aðildarríki ESB myndu bera
virðingu fyrir ákvörðun íslenskra
stjórnvalda um að slíta viðræðun-
um, ef til þess kæmi, enda er það
pólitísk ákvörðun hvers umsókn-
arríkis fyrir sig hvort það gerist
aðili að sambandinu eður ei.“
Ísland ætti að geta átt gott sam-
starf við Evrópusambandsríkin þó
að við slítum viðræðunum og
hvergi finnast þær upplýsingar um
að við myndum ekki geta sótt um
að nýju ef aðstæður breytast. Af
hverju ættu aðildarríki ESB ekki
að samþykkja það að hefja við-
ræður við Ísland á ný, miðað við
stækkunarstefnu sambandsins?
Hvað þá ef ríkisfjármál okkar væru
á betri stað en þau eru í dag og við
í heildina betur til þess fallin að
taka upp evru. Hitt er annað mál
að ef við náum að viðhalda stöð-
ugleika og aga í ríkisfjármálum til
lengri tíma erum við líklega á góð-
um stað til þess að halda áfram að
hafa fulla stjórn á okkar málum á
Alþingi og sem fullvalda ríki.
Hvað ef?
Ef ESB hinsvegar kýs að fara
fram með hótunum og þvingunum
við ríki sem ekki ganga inn eða
hætta í ferlinu, spyr ég mig hvert
sambandið í raun ætlar með frið-
arstefnu sinni. En um gildi ESB í
sáttmálanum um Evrópusambandið
kemur fram að gildin sem liggja til
grundvallar eru virðing fyrir mann-
legri reisn, frelsi, lýðræði, jafnrétti,
réttarríkið og virðing fyrir mann-
réttindum. Væru þessi gildi þá
bara fyrir ríki sem ganga inn eða
gilda þau almennt um sambandið
þegar kemur að alþjóðasam-
skiptum? Eru þessi gildi ekki fyrir
ríki sem ákveða að hætta við-
ræðum, koma þannig hreint fram
um sína stefnu og stöðu að vilja
einbeita sér að því að taka til í fjár-
málastjórn sinni? Gilda þau ekki
um ríki sem vilja ekki fara í Evr-
ópusambandið?
Það er ekki hægt að ætla sam-
bandinu óheiðarleg eða þvingandi
alþjóðasamskipti fyrirfram og ég
trúi því ekki að viðræðuslit verði til
þess að við eigum slæm samskipti
við Evrópusambandsríki í framtíð-
inni. Tíminn mun þó leiða það í ljós
og leiða þá af sér nýjar og krefj-
andi spurningar, ekki aðeins um
stöðu okkar á alþjóðavettvangi
heldur einnig um stöðu Evrópu-
sambandsins og virðingu þess
gagnvart öðrum ríkjum.
Að slíta aðildarviðræðum
Eftir Huldu Rós
Sigurðardóttur » Gildi Evrópusam-bandsins eru frelsi,
lýðræði, jafnrétti, rétt-
arríkið og mannréttindi.
Gilda þau einnig þegar
kemur að alþjóða-
samskiptum?
Hulda Rós
Sigurðardóttir
Höfundur er meistaranemi í al-
þjóðastjórnun í háskólanum í Gauta-
borg.
Vegna viðtals við Ragnar Frank
Kristjánsson, forseta sveitar-
stjórnar Borgarbyggðar, í Morg-
unblaðinu 13. mars 2014 og erindis
hans á Fagráðstefnu skógræktar á
Selfossi 12. mars langar mig að setja
fram nokkrar spurningar til Ragn-
ars og annars sveitarstjórnarfólks í
Borgarbyggð.
Það að í aðalskipulagi Borgar-
byggðar sé eitt form landnýtingar
tekið út fyrir sviga og gert skipu-
lagsskylt umfram annars konar
landnýtingu verður að teljast merki-
legt og í raun undarlegt. Að skóg-
rækt sé skipulagsskyld frekar en
annars konar landbúnaður er ein-
kennilegt að mínu mati. Þýðir það að
skógrækt sé verra eða óæskilegra
form landnýtingar en annar land-
búnaður, eins og t.d. sauðjárrækt,
kornrækt, hrossabúskapur o.s.frv.?
Ég skil ekki hvaða rök liggja þarna
að baki og þætti fróðlegt að heyra
þau frá sveitarstjórnarfólki í Borg-
arbyggð. Einnig þykir mér hæpið að
það standist skoðun að sveitarfélag-
ið geti með þessum hætti heft mögu-
leika landeigenda um hvernig þeir
nýti sitt land, vegur það ekki að ein-
hverju leyti að eignar- og ráðstöf-
unarrétti þeirra á eigin landi?
Það eru lög í landinu sem tryggja
að votlendi sé ekki fórnað með skóg-
rækt, að fornminjum sé ekki spillt,
að friðuð náttúruvætti séu virt
o.s.frv. Og að því sögðu sé ég ekki af
hverju sveitarstjórnir þurfa að taka
sér ákvörðunarvald með þessum
hætti yfir einu formi landnýtingar.
Einnig skal tekið fram að skógrækt
er afturkræf landnýting, þótt land
sé tekið undir skógrækt þýðir það
ekki að ekki sé hægt að stunda ann-
ars konar ræktun þar síðar. Hver er
því þörfin á að gera skógrækt skipu-
lagsskylda umfram aðra landnýt-
ingu?
Annað sem mér þótti sérstakt að
heyra í erindi Ragnars og grein
hans er að í aðalskipulaginu felist að
ekki megi planta skógi nær árbökk-
um og vötnum en 30 metrum. Þetta
er alveg á skjön við það sem unnið
er eftir í vistheimtar- og nátt-
úrufræðum. Þar eru þessir hlutir
nánast undantekningarlaust með öf-
ugum formerkjum, mælt er eindreg-
ið gegn því að skógur eða kjarr sé
fjarlægt af árbökkum vegna óæski-
legra áhrifa á vatnsbúskap og lífríki
viðkomandi vatnavistkerfa. Slíkur
gróður á bökkum áa og vatna dregur
úr hættu á að mengun berist í árnar
og vötnin og skapar einnig betri skil-
yrði fyrir þær lífverur sem þar búa,
bæði fiska og önnur smærri dýr.
Annað sem slíkur gróður gerir fyrir
árnar er að tempra allar sveiflur í
vatnsbúskap, bæði dregur hann úr
flóðum sem og þurrkum í ánum, sem
aftur bætir lífsskilyrði þeirra lífvera
sem þar eiga búsvæði.
Hver eru rökin bak við bann við
trjágróðri nærri árbökkum og bökk-
um vatna?
ÍVAR ÖRN ÞRASTARSON,
nemandi við Landbúnaðar-
háskóla Íslands.
Furðulegt aðalskipulag
í Borgarbyggð og
einkennileg vistfræði
Frá Ívari Erni Þrastarsyni
Bréf til blaðsins
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar grein-
ar alla útgáfudaga. Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsam-
lega beðnir að nota innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og trygg-
ir öryggi í samskiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda.
Morgunblaðið birtir ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn "Senda inn
grein" er valinn. Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að
nýskrá sig inn í kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráning-
arferlinu. Eftir að viðkomandi hefur skráð sig sem notanda í kerfið er nóg að
slá inn kennitölu notanda og lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að senda
greinar allan sólarhringinn.
Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í síma
569-1100 frá kl. 8-18.
– með morgunkaffinu