Morgunblaðið - 08.10.2014, Qupperneq 14

VI
TINN
2014
VITINN
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
Vinnsla á lamba- og ærkjöti hófst í
nýju sláturhúsi í Seglbúðum í Land-
broti á mánudaginn. Var 45 gripum
þá slátrað. „Allt gekk vel,“ sagði
Þórunn Lárusdóttir húsfreyja í
samtali við Morgunblaðið. „Þetta
var fé frá nágranna okkar, en afurð-
irnar eru lagðar inn hjá okkur og
við munum sjá um markaðs-
setninguna.“
Þórunn stendur fyrir rekstr-
inum í félagi við eiginmann sinn Er-
lend Björnsson. Nokkrir menn úr
sveitinni verða þeim til aðstoðar við
slátrun og úrbeiningu. Sláturhúsið
er því atvinnuskapandi.
Handverkshús
Nýja sláturhúsið markar
ákveðin tímamót á svæðinu. Um
áratugur er síðan slátrun var hætt
á Kirkjubæjarklaustri og starfsem-
in flutt til Selfoss. Gamla slátur-
húsið var af hefðbundinni gerð, en
hið nýja er það sem þau
hjónin kalla handverks-
sláturhús. Að baki ligg-
ur sú hugsun að
sauðfé þurfi ekki
ferðast um langan
veg til slátrunar og
neytendur geti keypt
vöru sem er ræktuð
og unnin á sjálfbæran
hátt. Fram að þessu
hefur aðeins verið boðið
upp á að slátra sauðfé í
stórum sláturhúsum.
Færri og stærri
Þróunin á undanförnum árum
hefur öll verið í þá átt að slátur-
húsin verði færri, stærri og tækni-
legri. Gegn þeirri þróun er snúist
með handverkssláturhúsinu. Segir
Þórunn að eftirspurn sé eftir slíkri
starfsemi. Þau hafa átt náið sam-
starf um þetta við Matís og segir
Þórunn þau standa í þakkarskuld
við starfsmennina Óla Þór Hilmars-
son og Guðjón Þorkelsson
sem hafi leiðbeint þeim
og eigi stóran hlut að
því að verkefnið
komst á leiðarenda.
Allt regluverk í
slátrun sé sniðið að
stærri húsum. Þá
hafi verkefnið fengið
styrki bæði frá Sam-
tökum sunnlenskra
sveitarfélaga og Bænda-
samtökum Íslands. Enn-
fremur lagði Eignarhaldsfélag Suð-
urlands hlutafé í reksturinn.
Hágæða vara
Áherslan mun að sögn Þór-
unnar fyrst og fremst vera lögð á að
framleiða hágæða vöru með sjálf-
bærni náttúrunnar og velferð dýr-
anna að leiðarljósi. Stefnt er að því
að bæði verði hægt að kaupa vöru
Sjálfbær sauðfjár-
rækt í Skaftárhreppi
 Nýtt sláturhús leggur áherslu á gæði frekar en magn
Sauðfé Myndarlegum hópi sauðfjár frá Seglbúðum ekið í nýja sláturhúsið á staðnum. Ekki er langt að fara.
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. OKTÓBER 2014
Selfosssundlaugin tilbúin í vor
 Góður gangur er í framkvæmdum við Sundhöll Selfoss. Verið er að reisa
1.350 fermetra viðbyggingu þar sem verður búningsaðstaða, líkamsrækt-
arstöð og lítil innilaug. Áformað er byggingin verði tilbúin næsta vor, en nú eru
sökklar komnir og verið er að slá upp fyrir veggjum og steypa.
Kostnaður Sveitarfélagsins Árborgar við verkefnið er áætlaður um 450
milljónir króna. Sundhöll Selfoss nýtur vinsælda og lengi hefur verið þrýst á
um endurbætur þar. Núverandi búningsklefar eru litlir og þar er þröngt á
álagstoppum en gestir á ári hverju eru um 200 þúsund.
Sundlaugarframkvæmdirnar eru samstarf Sveitarfélagsins Árborgar og Já-
verks. Fyrirtækið mun eiga og leigja út efri hæð nýbyggingarinnar þar sem að-
staða líkamsræktarstöðvar verður. sbs@mbl.is
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Framkvæmdir Sökklarnir eru klárir og nú er verið er að steypa veggina.
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Þykkvabæjarbændur eru þokkalega
sáttir með kartöfluuppskeru sum-
arsins. Rigningar í júní og júlí settu
strik í reikninginn því áburði skolaði
út í görðum, einkum þeim sendnu. Í
sumum görðum lágu bollar yfir og
allt fór á flot. „Auðvitað eru rigning
og hlýindi allra bestu skilyrðin fyrir
sprettu, en öllu má ofgera. Þetta var
leiðinlegt fram eftir sumri en í ágúst
rættist úr þannig að við getum kall-
að þetta miðlungssumar,“ segir Sig-
urbjartur Pálsson bóndi í Skarði.
Heildaruppskeran í Þykkvabæ
eftir þetta sumar er á bilinu 3.000 til
4.000 tonn, en um 70% allra kart-
aflna á borðum Íslendinga koma
þaðan úr sveit. Bændur þar eru í dag
tíu talsins en voru nærri 60 þegar
best lét í kringum 1980. Aðstæður á
markaði og afkoma hafa leitt af sér
breytingar og eins veðráttan. Í júlí
2009 féllu öll kartöflugrös í snörpu
næturfrosti. Uppskeran brást og
tveir bændur hættu í kjölfarið. Sá
þriðji hætti árið 2012 og enginn kom
í hans stað. Með öðrum orðum sagt,
þá er engin endurnýjun eða nýliðun
og af því hafa Þykkbæingar áhygg-
ur.
„Við sem þraukum áfram höf-
um verið að stækka okkar bú eins og
svigrúmið leyfir sem þó er ekki mik-
ið. Veruleg aukning þýðir að bæta
þyrfti við mannskap, vélakosti og
fleira og fleira. Afkoman leyfir slíkt
ekki. Fyrir vikið höldum við þessu
bara sem fjölskyldubúskap,“ segir
Sigurbjartur.
Stór hluti af uppskerunni í
Þykkvabænum er unninn í kart-
öfluverksmiðjunni þar, þaðan sem
koma franskar, saltöt, snakk, for-
soðnar og fleira slíkt. Sigurbjartur
sem er einn eigenda verksmiðjunnar
segir þar unnið úr um 3.000 tonnum
af kartöflum á ári. Taki verksmiðjan
við öllu því hráefni af svæðinu sem
býðst. „Þegar það er uppurið er sótt
til bænda í lágsveitum Flóans, í
Afurðaverðið
þarf að hækka
 Þokkaleg uppskera í Þykkvabæ
 Engin nýliðun meðal bænda  4.000 tonn
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Uppskera Sigurbjartur Pálsson bóndi í Skarði við kartöflusekkinn. Hann
er einn Þykkvabæjarbænda sem hefur fækkað mikið undanfarna áratugi.
 Hvolsvöllur er heimabær hins ís-
lenska skyndiréttar. Verksmiðja SS er
á staðnum og meðal afurða þar eru
pylsurnar sem allir þekkja – og unnar
úr alveg ágætu hráefni. Í Kaup-
mannahöfn fá Íslendingar sér gjarn-
an pylsu í vögnunum sem standa við
Ráðhústorgið og á Strikinu og þegar
útlendingar eru hér á landi fá þeir –
rétt eins og landinn – sér eina með
öllu. Bæjarins bestu við Tryggvagöt-
una í Reykjavík njóta vinsælda og
eins söluskálarnir sem eru hringinn í
kringum landið.
Og hvar er meira viðeigandi en að
fá sér pylsu, með tómat, sinnepi og
steiktum lauk, en einmitt á Hvols-
velli? Þar eru tvær sjoppur og þegar
Morgunblaðið var á ferðinni eystra
voru einmitt margir í söluskála N1 að
fá sér hressingu, þar með talið pylsur
og kók, fólk sem fékk magafylli og
gekk svo út í haustloftið – bæði
hraust og hresst. sbs@mbl.is
N1-pylsan fæst og er með öllu
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Pylsudísir Theódóra Guðnadóttir og Guðrún María Óskardóttir á vaktinni.
SUÐURLAND2014Á FERÐ UMÍSLAND