Fréttir - Eyjafréttir - 13.01.2000, Blaðsíða 17

Fimmtudagur 13. janúar 2000
Fréttir
17
jjúðir 25 ára - Rælt við fyrstu forstöðukonuna og þá sem nú stýrir heimilinu:
a gamall í Vestmanneyjum
UNNUR Pálsdóttir. „Einar Gutt sagði að fólkið hefði gott af að
ganga upp stigana í Skálholti.“
Unnur Pálsdóttir:
Man tímana
tvenna
Unnur Pálsdóttir var fyrsta for-
stöðukona Hraunbúða og sem var í
beinu framhaldi af stjórn hennar á
eiliheimilinu Skálholti sem starf-
rækt var fram að gosinu 1973.
Gosnóttina 23. janúar þurfti Unnur
að sjá um að koma sínu fólki heilu
og höidnu í öruggt skjól á fasta-
landinu þar sem vistfólkið í
Skálholti var í hópi annarra flótta-
manna frá Eyjum. Þar hugsaði hún
un og sinnti fólkinu eins og kostur
var og tók svo á móti því þegar
Hraunbúðir tóku til starfa árið
eftir.
Að góðum og gömlum íslenskum
sið bytjaði blaðamaður á að spyrja
Unni um uppruna hennar. „Eg er
fædd 3. mars 1911 að Borg í Njarðvík
eystri," segir Unnur sem er tvíburi.
„Tvíburasystir mín heitir Droplaug og
býr núna í Reykjavík en allan sinn
búskap bjó hún á Akureyri."
Þegar Unnur er spurð að því hvort
Droplaug beri aldurinn eins vel og hún
svarar hún því til að systirin sé
sprækari ef eitthvað er. „Hún hefur
losnað við gigtina en ég ekki.“
Leist strax vel á sig í Eyjum
Unnur kom til Vestmannaeyja í
október 1929, þá 18 ára gömul og leist
henni strax vel á sig. „Héma kom ég
til Guðrúnar Grímsdóttur móðursystur
minnar sem var seinni kona Guðjóns á
Oddsstöðum. Þær vom þrjár syst-
umar, Guðrún, Halldóra mamma
Hjölla múrara, en Hjölli ólst upp á
Oddsstöðum og Margrét mamma mín.
Þær misstu föður sinn ungar þegar
hann dmkknaði á Seyðisfirði frá fimm
bömum. Auk þeirra vom tveir drengir
sem dóu ungir úr berklum en systumar
lifðu allar.“
Eins og kemur fram að framan leist
Unni strax vel á sig í Vestmanna-
eyjum og Vestmannaeyingar tóku
þessari ungu hressu stelpu að austan
mjög vel. „Eg fékk strax vinnu en ég
var ákveðin í að verða ekki vinnu-
kona. Til að losna við það skipti ég við
frænku mína sem vann í saltfiski í
Þurrkhúsinu. Þetta var ágætis vinna og
þar var ég í tæp fimm ár.“
Það hefur alla tíð gustað af Unni og
hefur það orð farið af henni að hún
gæti tekið til hendinni því hún var
eftirsótt í vinnu og fólk var tilbúið til
að leggja henni ábyrgð á herðar. „Það
vill svo til að það kemur til mín kona
að Oddstöðum. Þama var komin
Jóhanna Linnet, kona Kristjáns
Linnets sýslumanns og bað mig um að
vera hjá Mallý dóttur sinni sem þá var
með þrjú böm og ófrísk að því fjórða.
Mér leist ekki á blikuna því ég var
jafnákveðin í að verða ekki vinnu-
kona. Lét ég samt til leiðast en réði
mig ekki nema í smátíma. Svo var mér
hjálpað til að losna. Klukkan tíu einn
morguninn kemur gamall maður til
mín og sagði að yfirhjúkrunarkonan á
Sjúkrahúsinu vildi tala við mig. Þama
er ein tilviljuninn sem átti eftir að hafa
áhrif á líf mitt til frambúðar. Eg fer að
finna hjúkrunarkonuna og hitti hana á
tröppum sjúkrahússins í þessu fína
veðri. Eg presenteraði mig en hún beið
ekki boðanna. Sagði að það væri búið
að ráða mig á næturvakt á sjúkra-
húsinu. Eg veit ekki hver réði mig en
hef þó alltaf haft einn gmnaðan um
það. Nema að ég tók þessu til að losna
úr vistinni og yfirhjúkrunarkonan
sagði mér að mæta næsta laugar-
dagskvöld og að ég fái hjúkmnarkonu
mér til aðstoðar fyrstu tvær nætumar
en eftir það verði ég að bjarga mér
sjálf. Þar með var ég komin í fast starf
og var á spítalanum í fjögur ár. Kom
ég klukkan 8 á kvöldin og var til
klukkan 8 á morgnana. Fékk ég frí í
eina nótt á viku.“
Skálholt
Unnur var 29 ára þegar hún hætti
næturvörslunni og þá tók við vinna á
Hótel Berg. „Þar var ég starfsstúlka í
eitt ár hjá Jónu Jónsdóttur og það var
virkilega góður skóli því hún var fín
manneskja. Upp úr þessu fór ég að
myndast við að búa en ég giftist
Matthíasi Jónssyni, klæðskerameistara
og eignuðumst við þrjú böm, stúlku
sem við misstum unga og Guðgeir og
Þorstein Pálmar sem báðir búa uppi á
landi.“
Þann 8. mars tók Unnur við for-
stöðu elliheimilisins Skálholts sem var
til húsa í gömlu íbúðarhúsi sem fór
undir hraun í gosinu. „Skálholt tók 21
vistmann og var á þremur hæðum. Þar
var ég í sjö ár eða þangað til gosið
rak okkur út.“
Gosnóttin, aðfaranótt 23. janúar
1973, stendur Unni enn ljóslifandi
fyrir sjónum. „Ég vaknaði við það að
það stóð allt í einu maður inni á miðju
svefnherbergisgólfi og ég heyrði
mikinn umgang uppi á lofti. Maðurinn
sagði mér að byijað væri að gjósa og í
því hringdi Guðlaugur Gíslason í mig
og staðfesti orð mannsins. Var strax
farið að gera ráðstafanir til að flytja
vistfólkið til Reykjavíkur. Kom ég
þeim öllum í mótorbát sem flutti
okkur í Þorlákshöfn nema tveimur
sem struku. Þegar við komum suður
til Reykjavíkur var ég búin að ráðstafa
öllum, þrír fóru á Landsspítalann, átta
á Grund til Gísla og hinir fóru til
ættingja í bænum.“
I Reykjavík hafði Unnur í mörg
hom að lfta því hún varð að sinna sínu
fólki þó það væri komið upp á
fastalandið dreift vítt og breitt um
borgina. „Ég hafði það verk að
heimsækja fólkið, ræða við það og
sinna því eins og kostur var.“
Hraunbúðir
Strax í gosinu var farið að huga að
nýju vistheimili fyrir aldraða í Eyjum
og niðurstaðan varð sú að Hraunbúðir
vom byggðar fyrir norrænt gjafafé.
Það lá alltaf fyrir að Unnur tæki við
sem forstöðukona á Hraunbúðum sem
hún segir að hafi verið mikil breyting
til hins betra frá Skálholti. „Hraun-
búðir vom byggðar til að mæta
þörfum aldraðra og vom á einni hæð
en ekki þremur eins og Skálholt.
Reyndar sagði Einar Gutt læknir að
fólkið hefði gott af því að ganga upp
stigana.“
Á Hraunbúðum vom pláss fyrir 41
vistmann í einbýli og tvíbýli. „Héma
var ég í fimm ár og var fyrst með
fimm stúlkur en svo fjölgaði þeiin í
níu. Ég var á næturvöktum allan
tímann um leið og ég sinnti því sem
þurfti sem forstöðukona. Hér höfðum
allt til alls til að sinna fólkinu en gamla
staðnum var ekki einu sinni hægt að
þvo eina tusku," segir Unnur.
Vistmaðurinn Unnur
Hraunbúðir hafa tekið miklum breyt-
ingum og segir Unnur, sem sjálf
fluttist á Hraunbúðir í haust, að þær
séu til bóta. „Einbýlum hefur fjölgað
og nú er kominn þessi fíni matsalur
sem hægt er að nota undir messur,
skemmtanir og fleira. Sjálf kom ég
hingað 10. september 1998 því ég gat
ekki lengur verið heima hjá mér á
Vesturveginum. Ég er komin með
gigt, lappimar eru búnar og svo er
bjúgur í höndunum. Þetta er slit. Það
er lygilegt hvað ég hef unnið mikið.
Ég var líka vinnugefin, hugsaði ekkert
um nema að vinna enda þurfti ég þess
með.“
Unnur segist vera sátt þegar hún
lítur yfír farinn veg og henni líkar vel
vistin á Hraunbúðum. „Allt endar
þetta einhvem veginn. Ég er 88 ára og
tel mig hafa enst vel. Hér er gott
starfsfólk og ég hef ekki heyrt
nokkum mann hnjóða í það,“ segir
Unnur að lokum.
FJÖLMENNT var í afmælisveislunni, Erna, Magnea, Addi,
Friðrikka og Erla voru meðal gesta.
í föndrinu eru það Hanna Þórðardóttir og Svala Hauksdóttir sem fara með stjórnina. Föndurstofan er
starfrækt allt árið og er opið bæði vistfólki og öldruðum sem búa heima hjá sér. Mest er aðsóknin fyrir
jól en að meðaltali eru það um 20 manns sem nýta sér þessa þjónustu. F.v. Magnea, Svala, Friðrikka,
Hanna, Margrét og Guðlaug Þorbergsdóttir.