Fréttir - Eyjafréttir - 29.05.2003, Qupperneq 11

Fimmtudagur 29. maí 2003
Fréttir
11
og eiga þau tvo syni, Bjama Benedikt
og Sigurð Stefán. Guðrún Helga hefur
einnig verið með Litla lærisveina
þangað til í vetur. Hún er alin upp á
Seltjamarnesinu og á ættir að rekja til
Vallatúns í Eyjum. Þau em ekki af
baki dottin og eiga von á þriðja barni
sínu í júní, sem vonandi fær að fæðast
í Eyjum. Það fer því liðlega mánaðar-
gamalt út til Ameríku, ef allt gengur
að óskum og Guð lofar. Bjami og
Sigurður byija í skólanum sínum úti 7.
ágúst. Skóli Bjarna kennir sig við
indíána en skóli Sigurðar við víkinga,
þótt nemendur þar sjái líklega
afkomendur víkinga í íyrsta sinn þegar
prestsfjölskyldan birtist. Kristján á svo
tvær dætur af fyrra hjónabandi, Olöfu
og Kristínu Rut. Sr. Kristján er annars
ættaður úr Reykjavík, ólíkt flestum
þeim sem búa þar núna, en einnig
norðan úr Hörgárdal og úr Meðal-
landinu.
Kristján segir að sú breyting sé
orðin á ráðningu presta að þeir séu
aðeins skipaðir af ráðherra til fimm ára
í senn. Það sé því hollt fyrir þá að
hugsa í fimm ára lotum. „Eg var
skipaður prestur við Landakirkju til
fimm ára 1998, sem er talsvert ólfkt
því sem var þegar ég tók við starfi
sóknarprests á Breiðabólsstað í
Vesturhópi þar sem ég var æviráðinn.
Það var ekki stórt prestakall en mér
tókst að stækka það með því að taka
Hvammstanga inn. Þrátt fyrir stækk-
unina var prestakallið vel innan við
1000 manns. Þetta þýðir að skipunin
framlengist sjálfkrafa til fimm ára í
senn. Og vilji söfnuðurinn losna við
mig verð ég að árétta að það er orðið
of seint í þetta skiptið. Sú ögurstund er
liðin og ég passaði mig á að segja
engum frá þessum reglum á aðal-
safnaðarfundi í vetur.“
Sterkir einstaklingar sem
fara fram úr sér í verkum
Hver er sérstaða Vestmannaeyinga að
þínu mati, eða er hún einhver? „Það er
oft sagt um íslendinga að þeir séu íyrst
og fremst einstaklingar og litlar hóp-
sálir. í Vestmannaeyjum hef ég kynnst
persónum, sem eru miklir einstak-
lingar upp til hópa, röskir og duglegir
til verka og hér er fullt af krafta-
mönnum til vinnu. Það er ekki síst
þannig sem Vestmannaeyingar skera
sig úr frá öðrum landsmönnum fyrir
utan hvað þeir eru félagslyndir. Þeir
eiga það að vísu líka til að fara fram úr
sjálfum sér í verkum," segir Kristján
og brosir. Segist hann samt eiga erfitt
með að leggja dóm á sérstöðu Eyja-
manna af því að hann lítur á sjálfan sig
sem einn af Eyjamönnum.
„Það sem mér finnst samt einkenna
Eyjamenn er hvað samstaðan getur
verið mikil og raunveruleg. Hún er
oftast mjög sterk. Ég hef oft fundið
fyrir mikilli samkennd hér og um leið
ákveðinni umhyggju, sem er oftar en
ekki veitt á mjög ákveðinn hátt. Menn
sem vilja láta gott af sér leiða gera það
mjög áþreifanlega. Lýsir þetta sér oft í
praktískum málum. Fólk sýnir einfald-
lega góðan hug í verki. Þetta á reyndar
við um marga Islendinga en hér er það
með ákveðnari hætti en gerist og
gengur annars staðar. Aldalöng glíma
við náttúruöflin og hættur hafsins hafa
örugglega mótað þessi ríku viðbrögð."
Óraunhæfur samanburður
Kristján segir að sérstaðan geti líka
lýst sér í því að fólk sé að býsnast yfir
hlutum sem séu í raun meðal kosta
Eyjanna. „Það ber stundum á einhverri
vanmetakennd í allri þessari umræðu
um samgöngumálin. I staðinn fyrir að
líta á það sem ævintýri fyrir ferða-
menn að fljúga hingað eða sigla með
Herjólfi er fólk að skapa sér ákveðna
óánægju með því að bera sig saman
við aðra staði á óraunhæfan hátt. Eins
og t.d. umræðan um að það kosti ekki
svo mikið að búa annars staðar á
Islandi og ferðast á milli staða á
fastalandinu," segir Kristján og bendir
á að sjálfum hafi honum ekki tekist að
láta enda ná saman í bílakostnaði
þegar hann bjó fyrir norðan. „Það
reyndist mér dýrt að halda úti jeppa
eða öðrum góðum ferðabíl til að sinna
störfum innan kirkjunnar og öðru
félagslífi. Núna er ég miklu fljótari að
skjótast til Reykjavíkur á fundi auk
þess sem það er oft ódýrara."
Kristján hélt áfram að ræða sam-
göngumálin og nú var það flugið sem
hann vill eindregið gera að raun-
hæfum kosti fyrir fjölskyldufólk því
það sé ferðamáti framtíðarinnar. En
hann heldur áfram að ræða afstöðu
Eyjamanna til heimahaganna og nú er
það hin hliðin, sjálfsánægjan sem líka
getur lýst ákveðinni vanmetakennd.
Menn megi ekki detta ofan í þá minni-
máttarkennd sem lýsi sér í því að
enginn staður taki Vestmannaeyjum
fram í allri veröldinni. Fólk velji ekki
að búa á einum stað frekar en öðrum
vegna þess að það hefur borið hann
saman við alla aðra möguleika í
veröldinni. „Við veljum að búa hér af
því að við unnum Eyjunum. Það er
svo einfalt. Víða eru líka leikhús, bíó-
salir og Iistasöfn og víða er menningin
mjög glæsileg. En það þarf líka að
vera tími til að njóta lífsgæðanna.
Reykjavík er til dæmis ekki heillandi
borg, þar sem mikill óþarfa tími fer í
búðaráp og ferðir til og frá vinnu.
Lífsgæðin hér eru mikil og auðvelt að
njóta þeirra í mannlífmu og úti í nátt-
úrunni. Það er óskandi að fólk geti
áfram skapað nóga atvinnu og íjöl-
breytileg störf svo við getum áfram
þrifist vel í Eyjum og mannlíf dafnað.
Það er ekkert sniðugt ef fólk ætlar
að lifa í algjörri sögurómantík, sem ég
tel hættulegt fyrir staði eins og Vest-
mannaeyjar. Rómantík liðinna
starfshátta má ekki ná lengra en að
sýna hvað þróunin hefur verið ör
síðustu 100 árin eða svo. Og við
verðum að stefna á atvinnutækifæri,
íjölbreyttari menntun, rannsóknarstarf
og félagsleg tækifæri og reyna að hafa
sýn á hvemig samfélagið getur orðið í
framtíðinni.“
Að hafa fyrir hlutunum
Kristján heldur áfram þessum heim-
spekilegu hugleiðingum sem vert er
að taka alvarlega. „Fólk á hér góða
möguleika á þrífast vel í því fagra og
kraftmikla umhverfi sem einkennir
Vestmannaeyjar. Það er mikil vinna
að skoða möguleg atvinnutækifæri og
hún þarf stöðugt að vera í gangi. Ég sé
fyrir mér mikla þróun í ferðamennsku
og gríðarleg stökk fram á við í
sambandi við rannsóknir í náttúmnni.
Hvar er nærtækara en að rannsaka
eldfjöll og hafið og leyndardóma þess
sem gæti orðið angi af ríkulegri há-
skólastarfsemi en nú er? An þess að ég
geti sagt nákvæmlega fyrir um það
hvað á að gera er þetta leiðin fyrir
Vestmannaeyjar. Éerðamenn gera
sífellt rneiri og meiri kröfur með hverri
kynslóð og við megum ekki sætta
okkur við stöðnun. Undirstaðan er og
verður sjávarútvegur í Vestmanna-
eyjum en með því að keyra upp aðrar
atvinnugreinar og huga að nýjum
tækifæmm emm við að draga úr
sveiflum sem alltaf em í sjávarútvegi.
Það þýðir ekkert að bera sig saman við
vetrarvertíðir eins og þær vom fram
eftir allri síðustu öld. Sá tími er liðinn
en ég er sannfærður um að verðmætið
er mun meira þó atgangurinn sé minni
og allt virðist í lægð og kyrrstöðu. Svo
ætti að efla skólana og fá t.d. Stýri-
mannaskólann alfarið til Vestmanna-
eyja. Skólar hafa fjórföld marg-
feldisáhrif í stöðugildum sem er með
því mesta af öllum starfsgreinum."
Ekki dæma án þess að líta á
heildina
Kristján heldur sig áfram á veraldlegu
nótunum og nú er það ógnin sem
okkur stafar af viðvarandi atvinnuleysi
sem hann segir félagslega meinsemd.
„Ég var í Þýskalandi á dögunum þar
sem atvinnuleysið er um tíu prósent á
vinnumarkaði sem telur um 50
milljónir. Þetta er mikil þjóðfélagslegt
mein sem við verðum að forðast eins
og kostur er. En við skulum minnast
þess að í samdrætti síðustu mánaða
hefur atvinnuleysið verið mest á suð-
vesturhomi landsins. Þegar atvinnu-
leysi hefur verið viðvarandi eins og
hér hefur verið í vetur megum við ekki
dæma staðinn án þess að líta á
heildina. Astandið hér verður að
skoðast í ljósi þess sem er að gerast á
landinu í heild. Mér sýnist að við
höfum haldið okkar hlut í afla-
heimildum, reyndar svo vel að Vest-
mannaeyjum verður örugglega refsað
ef kemur að úthlutun á byggðakvóta.
Mér finnst menn heldur ekki hafa
misst móðinn í móttöku ferðamanna
ef marka má þann fjölda sem kemur til
Eyja. Sjálfur hef ég tekið á móti
mörgum, sem hingað hafa koinið og
það er samdóma álit þeirra að það sé
sérstaklega ánægjulegt að koma til
Eyja. Það þurfa allir að sameinast um
að viðhalda þessum ljóma og skynja
þennan anda sem fólk sækir í.“
Áþreifanleg samstaða
En önnur hlið er líka á samstöðunni,
sem Kristján segir svo áþreifanlega
þegar einhver verður íyrir áföllum.
„Samstaðan sem maður finnur í Vest-
mannaeyjum þegar eitthvað bjátar á er
sterk og samhugurinn mikill þegar
einhver verður fyrir slysi eða áfalli
eins og þegar slysið varð við Steypu-
stöðina þann 11. maí. Þetta umferð-
arslys var mikill harmleikur og sorg-
legt á allan hátt. Bæði við andlát Önnu
Ragnheiðar og eins við slysin á Helgu
Björk og Kristjönu. Það er mjög sárt
að horfa upp á ungar stúlkur lenda í
svona alvarlegu slysi og erfitt að
ímynda sér tilfmningar og þjáningar
aðstandenda og vina. Það er þó
raunveruleg huggun í því að sjá hvað
allir eru tilbúnir að vinna úr þessu
áfalli og minnast hinnar látnu á viðeig-
andi hátt. Það er óhætt að segja það
hér, að framlag allra aðstandenda og
vina hafi verið mjög uppbyggilegt en
framhaldið getur líka orðið erfitt og
tekið á í langan tíma. Það er mjög
nauðsynlegt að reikna með að margir
haldi áfram að glíma við tilfinningaleg
viðbrögð og finna hjá sér alvarleg
viðbrögð við missi.“
Teymi í áfallahjálp
Aðkoma að þessu hörmulega slysi
lenti að stórum hluta á séra Þorvaldi
Víðissyni, sem starfar við hlið sr.
Kristjáns í Landakirkju. Sjálfur flýtti
Kristján heimferð sinni frá Þýskalandi
til að styðja við þetta erfiða verkefni.
Sr. Kristján segir alla hafa lokið upp
einum rómi um að sr. Þorvaldur hafi
staðið sig frábærlega við erfiðar að-
stæður og sinnti allri prestsþjónustu
við andlátið af stakri prýði. Þjónusta
prestanna er samt sem áður og verður
áfram að mestu unnin í kyrrþey en það
sé vert að minnast þess sem vel er gert
í opinberri þjónustu. Sr. Kristján lítur
á það sem forréttindi að fá að vinna
við úrvinnslu og skipulagningu með
teymi sem nýlega var stofnað á sviði
áfallahjálpar hér í Vestmannaeyjum.
Það fékk sitt fyrsta stóra verkefni eftir
þetta hörmulega slys. „Ég vona að
fólk hafi getað notið þess að teymið
var til. Teymið er svo nýtt að segja má
að það sé verið að stofna það þessar
vikurnar og tengist það hluta af
stöðugildi við Heilbrigðisstofnunina
Vestmannaeyjum. Það er mikil fram-
för að hafa Kristínu Bjamadóttur,
hjúkrunarfræðing, sem nokkurs konar
framkvæmdastjóra áfallateymisins."
Tilfinningaleg úrvinnsla
undir handleiðslu fagfólks
Kristján segir að áfallahjálp hafi mikið
verið í sviðsljósinu frá þvf í snjó-
flóðinu í Súðavík í janúar 1995. Hann
segir að talsverðs misskilnings gæti í
sambandi við áfallahjálp eins og t.d.
að það geti enginn metið áfallið eins
vel og sá sem lendir í slysi. Þar af
leiðandi er það venjuleg vinnuregla að
áfallahjálp er ekki veitt nema eftir
henni sé leitað. „Rétt er að taka fram
að áfallahjálp er tilfinningaleg úr-
vinnsla undir leiðsögn presta, hjúkr-
unarfræðinga, lækna, sálfræðinga og
fagaðila á formlegum fundum eða í
einkaviðtölum eftir ákveðinn skyndi-
legan atburð, yfirleitt eftir stórslys eða
önnur alvarleg slys t.d. þegar böm eru
fómarlömbin. Við þessi slys sýnir fólk
oft viðbrögð sem em þekkt og talin
eðlileg við mjög óeðlilegu áfalli. Fyrst
áfallaviðbrögðin eru jrekkt er hægt að
veita áfallahjálp og hjálpa fólki að lesa
í þessar eðlilegu tilfinningar sínar og
viðbrögð. Þessi vinna með fólki er
alltaf miðuð við atburð, sem setur líf
þess úr skorðum og ætti ekki að mgla
saman við ráðgjöf eða stuðning við
fólk sem á einhvem hátt hefur misst
tök á lífinu við langvarandi álag eins
og t.d. vegna veikinda eða vanlíðunar
vegna atvinnuleysis og eða peninga-
vandræða. Við erfiðar aðstæður og
áföll er samt ekkert sem kemur í
staðinn fyrir stuðning fjölskyldu og
góðra vina. Það getur ekkert komið í
staðinn fyrir mannlega hlýju og kær-
leika, sem allir geta veitt hver öðmm.“
Góður Guð í gleði og sorg
Núna höfum við ræðst við í bráðum
tvo klukkutíma og varla minnst á Guð.
„Já, það er rétt,“ segir Kristján og
brosir. „Það eru forréttindi fyrir mig
sem sóknarprest að fá að lifa og
hrærast í söfnuðinum í heimi trúar-
innar og mæta fólki sem á sér sterka
trú bæði í blíðu og stríðu. Mér finnst
einhvem veginn svo stórkostlegt að
ganga með fólki sem trúir á góðan
Guð í gegnum gleði og sorg og á
ýmsum stórum tímamótum í lífi
okkar. Það er ekkert eins merkilegt í
mínu starfi og þegar fólk er að dýpka
trúarlega reynslu sína og þess vegna er
embættið mitt sem sóknarprestur mjög
gefandif' sagði séra Kristján undir
lokin. „Ég held að Isak Harðarson lýsi
ágætlega viðhorfi mínu til þess hvað
gefur presti stöðugt nýjan kraft í þjón-
ustunni í Ijóðabókinni Stokkseyri:
Þegar presturinn stígur
í stólinn á jólum og páskum
þá stígur hann ástina
og horfir á strönd guðslandsins
rísa í augum fólksins síns.
„Söfnuður Landakirkju í Vestmanna-
eyjum hefur alveg sérstakt lag á því að
styðja vel við bakið á prestum sínum
um leið og hann þorir vel að gera til
þeirra kröfur. Söfnuðurinn hefur meira
að segja látið mig finna hvemig ég get
vaxið áfram sem prestur. Fyrir það er
ég afar þakklátur og ég er líka þakk-
látur fyrir að eiga fjölskyldu og trausta
vini, sem styðja mig í öllu mínu starfi.
Ég ætla að lokum að taka það skýrt
fram að ég verð hér í fullu starfi fram
yfir 20. júlí. Það verður engin
kveðjumessa í sumar því ég ætla bara
að segja bless á meðan en gaman væri
að sjá sem flesta í messu í sumar.“
omar@eyjafrettir. is
FJÖLSKYLDAN: Kristján, Bjarni Benedikt og Sigurður Stefán og Guðrún Helga.