Fréttir - Eyjafréttir - 26.05.2005, Qupperneq 9

Fréttir / Fimmtudagur 26. maí 2005
9
Mormónar ætla að taka brot
af Eyjum með sér heim
Hjónin Bonnie og David Ashby frá Utah voru hér á ferðinni í byrjun maí en hann á ættir að rekja hingað - Af fjögur
hundruð og tíu íslendingum sem fluttust þangað á árunum 1854 til 1891 voru tvö hundruð Vestmannaeyingar en um
aldamótaárið 1900 voru íbúar hér um 500 - Guðbjörg Sigurgeirsdóttir ræddi við þau hjón og Pál Einarsson og konu
hans Steinunni Einarsdóttur sem á síðasta ári heimsóttu Utah og slóðir íslendinganna Einnig er gluggað í bókina Gekk
ég yfirsjó og land sem fjallar um íslendinga sem tóku mormónatrú og fluttust vestur um haf
BONNIE og Da\id Ashby Islendingadagar eru haldir einu sinni á ári. Þeir voru lengst af haldnir hátíðlegir fyrstu helgina í ágúst en því var nýlega
breytt og nú eru íslendingadagar haldnir hátíðlegir í júní. Það er misjafnt hversu margir koma en það getur verið á bilinu 200 til 400 manns. Hátíðin
er alltaf haldin Spanish Fork en þar settust flestir Islendingarnir að. Fólk kemur á hátíðina frá nærliggjandi svæðum og ýmislegt haft til skemmtunar.
Hjónin Bonnie og David Ashby voru
hér á ferðinni í byijun maí en hann á
ættir að rekja hingað eins og íjöldi
fólks sem býr í Norður Ameríku,
nánar tiltekið í Utah. Fjögur hundruð
og tíu íslendingar fluttust þangað á
árunum 1854 til 1891 ogþarafvoru
tvö hundruð Vestmannaeyingar.
„Langafi minn var Eyjólfur Eiríksson
frá Hólshúsi i Vestmannaeyjum en
hann var einn Utahfaranna 1882.
Með honum fór Valgerður dóttir hans
sem var þá á öðru ári en hún veiktist
og lést áður en áfangastað var náð.
Kona Eyjólfs var Guðrún Erlends-
dóttir. Hún fórút 1883 en sonur
þeirra Karl Jón var sendur út 1881,
ári á undan Eyjólfi og Valgerði. Vig-
fus sonur Guðrúnar af fyrra hjóna-
bandi fór ekki fyrr en 1886, Guðrún
átti við veikindi að stríða eftir að hún
kom út og lést 1889. Seinni kona
Eyjólfs var Jarðþrúður Runólfsdóttir
og áttu þau sex böm en tvö létust ung
og einn son misstu þau uppkominn.
Maria dóttir þeirra er amma mín.“
segir David en honum er mikið í mun
að halda tengslum við "gamla
landið.“
Leggja rækt við tengslin
David hefur heimsótt Vestmanna-
eyjar fjórum sinnum og kom hingað
þegar minnisvarðinn um íslending-
ana sem fluttu vestur um haf var
reistur við svokallaðan Mormónapoll
í Heijólfsdal árið 2000. „Það var
mikilvægt fyrir okkur að koma upp
minnisvarða hér í Eyjum og nöfn
allra sem fluttust vestur em skráð þar.
Fjögur hundurð og tíu fluttu til Utah
og þar af vom tvö hundruð frá
Vestmannaeyjum. Á undanfömum
ámm hafa komið hópar af fólki frá
Utah til að vitja slóða forfeðra sinna.
Hingað kom þijátíu manna hópur
1996 og sextiu manns í tengslum við
vígslu minnisvarðans árið 2000. Ég
veit að hingað munu koma hópar
fólks á næstu ámm og nú þegar er
verið að skipuleggja ferðir hingað.“
Það er erfitt að átta sig á því hvers
vegna svo margir rifii sig upp og fóm
um svo langan veg en hluti af
trúarafstöðu mormóna var að fara til
fyrirheitna landsins Síon.
„Það er ekki stefnan í dag og þó fólk
taki mormónatrú þá heldur það kynu
fyrir á sínum stað,“ segir David þegar
hann er spurður hvort enn sé stefnt að
því að safha mormónum á einn stað.
íslendingadagcir
Fram kemur að þeir sem tóku mor-
mónatrú og fluttust til Utah vom að
stærstum hluta frá Skandinavíu og
Bretlandseyjum fyrir utan þá Banda-
ríkjamenn sem fyrir vom. Þegar
komið var til Utah fóm flestir fyrst til
Salt Lake City en fljótlega reis
Islendingabyggðin í Spanish Fork.
Þangað var einkum stefnt Englend-
ingum, Walesbúum, Dönum og
Islendingum því forystumenn
kirkjunnar töldu að þessar þjóðir
myndu eiga vel saman. Það varð
auðvitað ekki þannig og áttu íslend-
ingar einkum samskipti við alla aðra
en Dani. íslendingafélag er
starfrækt þar en íbúar sem eiga sér
íslenska forfeður em þeir einu sem
hajda tengslum við gamla landið.
„Islendingadagar em haldnir einu
sinni á ári. Þeir vom lengst af haldnir
hátíðlegir fyrstu helgina í ágúst en
því var nýlega breytt og nú em
Islendingadagar haldnir hátíðlegir í
júní. Það er misjafnt hversu margir
koma en það getur verið á bilinu 200
til 400 manns. Hátíðin er alltaf
haldin Spanish Fork en þar settust
flestir Islendingamir að. Fólk kemur
á hátíðina frá nærliggjandi svæðum
og ýmislegt haft til skemmtunar “
Samhjálp mikil
Mormónar em stakir bindinsmenn á
tóbak og vín og þeir bragða ekki kaffi
heldur. Þeir leggja mikið upp úr
fjölskyldutengslum og samhjálp er
mikil. „Við trúum því að ef þú breytir
rétt þá sameinist fjölskyldan eftir
dauðann," segir David.
, AHt starf innan kirkjunnar er unnið
í sjálfboðavinnu og allir meðlimir
safhaðarins em kallaðir til starfa. Það
þiggur enginn laun frá kirkjunni og
því vinna allir launaða vinnu til að sjá
sér farborða. Enginn er neyddur til að
taka ákveðin störf að sér og þegar
velja þarf menn til forystu kemur fólk
sér saman um að biðja tiltekinn
einstakling um að taka hlutverkið að
sér. Biskup er off ráðinn til fímm ára
en það er ekki launað starf,“ segir
David en þess ber að geta að bisk-
upar mormóna hafa svipað hlutverk
og prestar þjóðkirkjunnar. Bonnie
heldur utan um staif sem tengist
aðstoð við konur og er ritari þeirra
samtaka en það má segja að kirkjan
sjái um félagsþjónustu og allt
samhjálparstarf sem viðkemur
meðlimum kirkjunnar.
Fæstir tala íslensku
í júní em 150 ár frá því að mormónar
settust að í Utah og því verður minnst
með sérstökum hætti á íslendinga-
dögum þann 23. til 26. júní. Á dag-
skránni verður ýmislegt til skemmt-
unar, rifjuð verða upp æviágrip
frumbyggjanna frá Islandi, farið yfir
ættffæði, mikið verður um söng og
veisluhöld. Fæstir afkomendur
Islendinganna tala íslensku en
Phyllis, móðir Davids, talar hana
mjög vel, en hún er áttatíu og níu ára
gömul. „Faðir hennar lést og hún bjó
hjá Jarðþrúði ömmu sinni og lærði
íslensku áður en hún lærði ensku,“
segir David.
„Hún hefur safnað saman sögum af
íslendingum og haldið utan um gögn
um Íslendingadaga sem haldnir hafa
verið sem hafa mikið
heimildargildi.“
Minnisvarði um íslenska ffurn-
byggja var settur upp í Spanish Fork
1938 en nú er ætlunin að setja upp
nýjan minnisvarða með nöfnum allra
íslendinganna. David hafði m.a.
notað tímann hér til að velja stein úr
fjörunni við minnisvarðann í Herj-
ólfsdal þar sem nöfnin verða skráð.
„Við viljum flytja stein út og hafa
með okkur brot af Vestmanna-
eyjum,“ segir þessi hógværi og rólegi
maður.
Svipmótíð leynir sér ekki
Þegar hjónin eru spurð hvað hafi
komið þeim mest á óvart við
heimsóknir hingað stendur ekki á
svari hjá Bonnie sem hefur orðið
svolítið útundan þar sem hún á ekki
rætur að rekja hingað.
„Mér fannst alve ótrúlegt að sjá
eldfjallið og fólkið búa eins og í
kringum það,“ segir Bonie og það
vottar fyrir undrunarsvip í andliti
hennar eins og hún sé eilítið hissa á
því ennþá.
„Þegar ég hugsa um það, þá kom
það mér á óvart hvað fólkið hér er
líkt fólkinu heima. Svipmótið leynir
sér ekki. Þegar við vorum héma árið
2000 kom kórinn okkar ffam í
Safnaðarheimilinu og við buðum
bæjarbúum að koma og hlusta á
okkur. Þá tók ég eftir því hvað ein
konan var lík einni ffænku minni úti
og hvað fólkið hér er líkt fólkinu
heima,“ sagði David en hjónin
ætluðu að vera við opnun sýningar á
Þjóðmenningarsafhinu sem ber
yfirskriflina „Fyrirheitna landið,“ þar
sem rakin er saga íslenskra mormóna.