Fréttir - Eyjafréttir - 25.09.2008, Blaðsíða 10

10
Fréttir / Fimmtudagur 25. september 2008
3
Búið að plata fólk
-segir Vilhjálmur Bjarnason, aðjúnkt, framkvæmdastjóri Samtaka fjárfesta oí
athyglisverðu viðtali við Guðbjörgu Sigurgeirsdóttur. Þar er m.a. komið inn á
Vjðtal
Guðbjörg Sigurgeirsdóttir
gudbjorg @ eyjafrettir. is
Vilhjálmur Bjarnason, aðjúnkt við Háskóla
Islands, hefur kennt við viðskiptafræðideild
skólans undanfarin 11 ár. Meðfram því sinnir
hann starfi fyrir Samtök fjárfesta og hefur
verið áberandi í umræðum um fjármál, ekki
síst um hlutafélög og bankastarfsemi. A
stundum hefur hann verið rödd hrópandans í
eyðimörkinni og nær öruggt að ekki eru allir
hrifnir af þeirri gagnrýni sem hann hefur
haldið uppi á fjármálakerfið. Vilhjálmur er oft
kallaður til þegar umræður um viðskipti fara
fram í fjölmiðlum, ekki síst síðustu vikur og
mánuði.
Vilhjálmur er kvæntur Auði Aðalsteinsdóttur
og þau bjuggu hér í sjö ár þegar hann var
bankastjóri Utvegsbanka íslands í Vest-
mannaeyjum. Auður lauk djáknanámi í
guðfræðideild Háskólans og síðar lauk hún
námi í bókasafns- og upplýsingafræði eftir að
þau fluttust frá Eyjum en hún starfar nú sem
bókavörður í Kvennaskólanum í Reykjavík.
Vilhjálmur og Auður eignuðust tvíburadætur
þegar þau voru í Eyjum, þær heita Hulda
Guðný og Kristín Marta og hafa lokið
skólagöngu í Garðabæ og láta vel af sér.
Kennari og talsmaður Samtaka
fjárfesta
Vilhjálmur tekur hlýlega á móti blaðamanni á
skrifstofu sinni í Gimli þar sem margir af
stjórnendum og kennurum skólans hafa
skrifstofur. Húsnæðið er opið og staðurinn
virkar lifandi a.m.k. þegar farið er um gang-
ana með Vilhjálmi. Hann spjallar við nem-
endur, kennara og starfsfólk og andrúmsloftið
í kringum hann er létt og þægilegt, enda
maðurinn skemmtilegur. „Kennsla á að
mörgu leyti vel við mig, ef vel gengur er hún
gefandi," segir Vilhjálmur þegar hann er
spurður út í starfið. „Ég kenni líka stjórnun í
Iðnskólanum og mér fmnst það skemmtilegt.
Ég er með nemendur sem eru jafnframt á kafi
í atvinnulífmu. Þetta er fólk sem er að flytjast
í hlutverk stjómanda og fer að hugsa um sinn
rekstur út frá því sjónarmiði. Ég er búinn að
kenna við Iðnskólann í 19 ár fyrir utan
tveggja ára hlé í námi í Bandaríkjunum."
Vilhjálmur hefur sinnt öðrum störfum
meðfram kennslunni og vann um tíma hjá
Þjóðhagsstofnun og Hagstofu íslands. „Þegar
ég tók að mér að vera talsmaður Samtaka
fjárfesta fannst mér ótækt að vera jafnframt í
starfi fyrir opinbera stofnun. Hagstofan er
partur af stjórnarráðinu og Þjóðhagsstofnun
var ráðgjafi ríkisstjórnarinnar. Það veitir ekki
af því að hafa mann í þvt að gæta hagsmuna
fjárfesta. Samtök fjárfesta eru starfandi í
öllum Evrópulöndum og eru að bera saman
bækur sínar. Ég sæki fundi þrisvar til fjórum
sinnum á ári og þá aðallega í Brussel hjá
Euroshareholders."
Skemmtilegt lið við færibandið
Vilhjálmur var bankastjóri Útvegsbanka Is-
lands í Vestmannaeyjum frá 1980 til 1987 og
miklar breytingar hafa orðið á íslenskri
viðskiptalífi síðan. „Ég hef hitt fólk sem vann
með mér hjá Útvegsbanka Islands en bankinn
hefur gengið fimm sinnum í gegnum nafna-
skipti síðan,“ segir Vilhjálmur og það eitt og
sér segir sína sögu.
Þú kynntist Vestmannaeyjum vel þegar þú
starfaðir þar sem bankastjóri?
„Ég kynntist Vestmannaeyjum aftur því ég
var í Eyjum sumarið '69. Þá vann ég í ftski í
Isfélaginu og það var mikið að gera. Ég
kynnist mörgum merkismönnum þetta sumar
og þar vann skemmtilegt lið við færibandið.
Menn eins og Eiríkur Þorsteinsson í olíunni,
Halli í Turninum, Siggi Sveins frá Múla,
Herjólfur Bárðarson og Þröstur Hjörleifsson.
Þarna voru líka tveir nýútskrifaðir stúdentar,
prófessor Jón Bragi Bjarnason og prófessor
Gísli Pálsson."
Vilhjálmur kynntist einnig mörgu góðu fólki
þegar hann starfaði hér sem bankastjóri og
fylgist vel með því sem gerist í Eyjum. „Ég
VILHJÁLMUR BJARNASON: Ég held að fyrirtækjaeigendur í Eyjum hafi þetta enn að
leiðarljósi og telji að þeir hafi skyldur við sín hjú. Hvort þeir heita Stefán, Guðmundur,
Einar, Sigurður eða Haraldur. Myndir Morgunblaðið.
DÆTURNAR: Hulda Guðný og Kristín Marta en þarna eru þær eins árs gamlar. Þær
eru fæddar í Reykjavík og svo skemmtilcga vill til að ljósmóðir þeirra er Jóna Dóra
Kristinsdóttir. Myndina tók Sigurgeir Jónasson.
Ég kynntist mörgum merkismönnum við færibandið. Mönnum
eins og Eiríki Þorsteinssyni í olíunni, Halla í Turninum, Sigga
Sveins frá Múla, Herjólfi Bárðarsyni og Þresti Hjörleifssyni.
hef alltaf haldið góðum tengslum við fjöl-
skyldu Jóhannesar Tómassonar í bankanum,
Þóru Magnúsdóttur, Dídi, og hennar mann,
Kristinn heitinn, á meðan hann lifði, Harald
Gíslason og Ollu og Eyjólf Martinsson og
Siggu, frænku konunnar minnar. Svo er ég
líka í mjög góðum tengslum við Guðbjörgu
Matthíasdóttur og hennar fjölskyldu. Þetta
eru þau sem ég tala oftast við. Svo heimsæki
ég alltaf hana Lillu hans Hjálmars í
Bankanum þegar ég kem til Eyja,“ segir Vil-
hjálmur og er í framhaldinu spurður hvað sé
minnisstæðast frá þeim tíma sem hann starf-
aði hér.
Sjávarútvegur og mikil vinna
„Það sem hélt samfélaginu saman var sjáv-
arútvegur og mikil vinna. Atvinnurekendur
höfðu það eitt að leiðarljósi að fólkið hefði
nóg að gera. Það var ekki alltaf auðvelt og
mér er minnisstætt hvað einn
frystihússforstjórinn sagði þegar útlitið var
ekki gott. „Við verðum að harka þessa daga,
svo fólkið fari ekki á atvinnuleysisbætur," og
mér finnst það táknrænt fyrir afstöðu atvinn-
urekenda. Þeir litu svo á að þeir hefðu skyld-
ur við sitt fólk. Ég held að fyrirtækjaeigendur
í Eyjum hafi þetta enn að leiðarljósi og telji
að þeir hafi skyldur við sín hjú. Allir þessir
menn hvort þeir heita Stefán, Guðmundur,
Einar, Sigurður eða Haraldur, þeir hugsuðu
vel til síns fólks og það var ekki alltaf launað.
Svo eru aðrir hlutir setn sitja djúpt í minni.
Það var samstaðan þegar hörmungar gengu
yftr. Slys eins og þegar Heimaey og Pelagus
strönduðu og Hellisey fórst. Svo var einn
laugardagsmorgun í janúar 1984 þegar allir
bátar höfðu fyllt sig af loðnu austan undir
Hornafirði eftir langa og erfiða leit. Maður
gat eiginlega mælt ánægjuna á umferðarhrað-
anum í bænum. Á eftir fylgdi góð vertíð.
Undirstaðan í Eyjum var sjávarútvegur, og er
og verður enn. Kvótakerfið hefur breytt
miklu, það eru allt aðrar og meiri kröfur um
arðsemi. Mér finnst fyrirtækin hafa aðlagað
sig að breyttum aðstæðum á undraverðan
hátt.“
Úthluta sjálfum sér arði
Þú hefur verið áberandi sem talsmaður
Samtaka fjárfesta og komið með spumingar
og athugasemdir á hluthafafundum og m.a.
gagnrýnt stjórnendur einstakra hlutafélaga á
Islandi. Hvers vegna?
„Ég held að þau sjónarmið sem ég hef
komið fram með, eigi fullan rétt á sér og eigi
við um alla sem hafa áhuga á sparnaði og
fjárfestingum. Kannski eru þetta neytenda-
sjónarmið, það eru umboðsmenn skuldara en
enginn umboðsmaður sparifjáreigenda. Ég
hef verið að fjalla um ýmis grundvallaratriði í
viðskiptum, í félagarétti og eins innherjavið-
skipti og reynt að koma því til skila hvað slík
viðskipti þýða. Það sem hefur verið að gerast
í viðskiptalífinu sýnir hvað hægt er að fara
illa með fyrirtæki með rugli. Eins og því að
láta fólk trúa því að 0,5 prósent af landsfram-
leiðslu fari í rekstrarkostnað hjá FL Group.
Trúir því einhver?"
Þú hefur líkafjallað um kaupréttarsamn-
inga?
„Já, þeir eru farnir úr öllum böndum og eru
ekki í tengslum við árangursmælingar."
Hvað voru menn að spá?
„Fara í kringum hlutafélagalögin og úthluta
sjálfum sér arði.“
Hvernig á almenningur að hafa getu og
þekkingu til að átta sig á því sem er að
gerast?
„Það er búið að plata fólk upp úr skónum
og það hafa engir fjallað um þetta fyrr en ég
gerði það í vetur. Nú er ég að kenna þetta.“
Viðskiptaþekking en ekki
viðskiptasiðferði
Allt virtist vera í góðum gír á seinni hluta
síðasta ár og svo hrynur allt eftir áramót.
Gengistryggð lán hafa hækkað upp úr öllu
valdi vegna falls íslensku krónurinar og
sömuleiðis verðbólgan og þar með verð-
tryggð lán líka. Fyrirtæki, sem virtust mala
4