Fréttablaðið - 15.10.2013, Qupperneq 12

15. október 2013 ÞRIÐJUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRI: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is HELGAREFNI: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is MENNING: Friðrika Benónýsdóttir fridrikab@frettabladid.is DÆGURMÁL: Sara McMahon sara@frettabladid.is
VÍSIR: Kristján Hjálmarsson, kristjan@visir.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRAR: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is, Mikael Torfason mikael@frettabladid.is Fréttablaðið kemur út í 90.000
eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
FRÁ DEGI
TIL DAGS
Á komandi vetri er hætta á ófriði í skól-
um landsins. Kjarasamningar grunn-
og framhaldsskólakennara verða lausir.
Báðir hópar kennara hafa að undan-
förnu lýst yfir óánægju með kjör sín.
Fram hefur komið að verkföll kennara
komi til greina. Á sama tíma er ekki
að sjá að viðræður grunnskólakennara
við sveitar félögin eða framhaldsskóla-
kennara við ríkið séu markvissar. Það
heyrist í raun afar lítið af þeim.
Full ástæða er fyrir nemendur og
skólaforeldra að hafa áhyggjur af verk-
fallsógninni. Ætla má að við verkfall á
báðum skólastigum fari nám rúmlega
fjörutíu þúsund grunnskólanema og
sextán þúsund framhaldsskólanema úr
skorðum. Slíkt rask á vinnuumhverfi
nemenda getur haft varanleg áhrif á
framtíð þeirra auk neikvæðra áhrifa sem
verkföll hafa á fjölskyldur og heimili.
Margir foreldrar upplifðu síendurtekin
kennaraverkföll í sínu námi og vilja helst
að þau heyri fortíðinni til.
Heimili og skóli – landssamtök for-
eldra fara þess á leit við samningsaðila
að þeir hafi velferð nemenda að leiðar-
ljósi í viðræðum sínum og geri allt sem
þeir geta til að tryggja vinnufrið í skól-
um. Það er einfaldlega ekki ásættan-
legt að samningaviðræður séu dregnar
á langinn í einhvers konar störukeppni
sem endar með verkfalli. Báðir deilu-
aðilar bera mikla ábyrgð gagnvart þeim
sem ekki fá sæti við borðið en geta orðið
fyrir miklum skaða, börnum og ung-
mennum. Foreldrar fara fram á að samn-
ingsviðræðurnar verði markvissar: að
kraftur verði settur í þær nú þegar, að
deilumálin verði sett fram með skýr-
um hætti, að uppbyggilegum aðferðum
byggðum á gagnkvæmum skilningi og
sveigjanleika verði beitt og að samnings-
viðræðurnar fái þann forgang hjá deilu-
aðilum sem þarf. Er til of mikils mælst?
Að því spyrja foreldrar.
Vinnufriður í skólum
KJARAMÁL
Ketill B.
Magnússon
formaður Heimilis
og skóla– landssam-
taka foreldra
➜ Heimili og skóli – landssam-
tök foreldra fara þess á leit við
samningsaðila að þeir hafi velferð
nemenda að leiðarljósi í viðræðum
sínum og geri allt sem þeir geti til
að tryggja vinnufrið í skólum. Það
er einfaldlega ekki ásættanlegt ef
samningaviðræður eru dregnar
á langinn í einhvers konar störu-
keppni sem endar með verkfalli.
Á
fundi velferðarráðs Reykjavíkurborgar í síðustu viku var
deilt um fjárhagsaðstoð borgarinnar við þá sem ekki geta
framfleytt sér og sínum hjálparlaust. Fulltrúar Sjálfstæð-
isflokksins lögðu þar fram tölur sem birtust í Fréttablaðinu
um helgina; um að kostnaður útsvarsgreiðenda í Reykjavík
við að hjálpa þeim sem ekki geta framfleytt sér sjálfir hefur vaxið
gríðarlega. Árið 2008 fóru um 52 þúsund krónur af útsvarsgreiðslum
hverrar fjölskyldu í Reykjavík til fjárhagsaðstoðar en nú er sú tala
komin í um 130 þúsund, á föstu verðlagi.
Meirihluti Samfylkingar-
innar og Bezta flokksins réttlætir
þennan gífurlega kostnað með
atvinnuástandinu og verðbólgu-
skotinu sem kom í kjölfar hruns
krónunnar. Fleiri eru án atvinnu
og nauðsynjar hafa hækkað í verði.
Sjálfstæðismenn benda hins
vegar á að í upphafi kjörtímabils-
ins hafi verið ákveðið að hækka grunnfjárhæðir fjárhagsaðstoðar-
innar mjög ríflega, eða um nærri 20 prósent. Það hafi verið mistök,
vegna þess að ráðstöfunartekjur þeirra sem þiggja fjárhagsaðstoð séu
nú svo nálægt því sem gerist hjá þeim sem vinna láglaunastörf að fólk
sjái sér hreinlega ekki hag í að vinna.
„Maður sér hvert stefnir. Sjötíu prósent þeirra sem fá fjárhagsað-
stoð eru undir fertugu,“ sagði Áslaug María Friðriksdóttir, borgar-
fulltrúi Sjálfstæðisflokksins, í Fréttablaðinu á laugardaginn. „Það
er ákveðin linkind gagnvart þessu kerfi því fólk þarf ekki að inna af
hendi neinar skyldur eða láta eitthvað á móti til samfélagsins til að fá
fjárhagsaðstoð.“
Þótt allir eigi að geta verið sammála um að skattgreiðendur eigi
að hlaupa undir bagga með þeim sem ekki geta framfleytt sér sjálfir,
má kerfið ekki verða of örlátt. Ef það er hagstæðara að þiggja fjár-
hagsaðstoð, atvinnuleysisbætur eða örorkubætur en að vinna erum
við augljóslega á rangri leið. Hættan er sú að jafnvel ungt fólk festist
í fátæktargildru; sjái ekki tilganginn með því að leita sér að vinnu og
sé dæmt til að lifa á kostnað samborgaranna.
Í Ríkisútvarpinu var um helgina rætt við Vilborgu Oddsdóttur,
umsjónarmann innanlandsaðstoðar hjá Hjálparstofnun kirkjunnar.
Hún benti á að þangað leituðu bótaþegar sem gjarnan væru afkom-
endur öryrkja og annarra bótaþega. „Við erum að horfa á hópa sem
eru af þessari þriðju kynslóð á örorkubótum eða framfærslu félags-
þjónustunnar og eru fastir í því horfi. Fólk fer kannski á örorkubætur
24 ára með tvö börn og er bara þar alla sína ævi, það er enginn sem er
að virkja þig, það er enginn sem sýnir áhuga á að þú breytir þínu lífi,
það finnst mér ógnvænlegt,“ segir Vilborg.
Þetta er rétt athugað. Það á ekki að láta það óáreitt að margar kyn-
slóðir festist í þessu sama fari. Lykilorðið hér er að virkja fólk. Ýmis-
legt hefur verið gert til þess en má enn gera betur. Ungt fólk þarf að
sjálfsögðu að skilja að það er ekki sjálfsagt að þiggja fjárhagsaðstoð;
samfélagið á að ætlast til að eitthvað komi á móti og markmiðið á að
vera að allir séu í vinnu sem geta unnið.
Þorleifur Gunnlaugsson, borgarfulltrúi Vinstri grænna, er með
sérkennilegustu afstöðuna í þessu máli. Hann sagði í Fréttablaðinu
í gær að væri fjárhagsaðstoðin lægri en raun ber vitni myndu
„óprúttnir kapítalistar“ ná að „borga þeim verst settu enn lægri
laun“. Samkvæmt þessu væri leiðin til að hækka laun á vinnumarkaði
væntanlega að hafa fjárhagsaðstoðina enn ríflegri. Vonandi taka fáir
mark á þeirri hagfræði.
Fólk má ekki festast á fjárhagsaðstoð sveitarfélaga:
Of örlátt kerfi
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
Froða
Í óundirbúnum fyrirspurnartíma á
Alþingi í gær fór fram sérstök umræða
um „Bætt lífskjör“. Þar var Ragnheiður
Elín Árnadóttir iðnaðarráðherra til
svara en Páll Valur Björnsson, Bjartri
framtíð, spurði. Páll Valur vildi vita
hvort Ragnheiður Elín Árnadóttir væri
sammála forsvarsmönnum atvinnu- og
viðskiptalífsins um mikilvægi þess að
samstaða ríkti um það markmið
að lífskjör á Íslandi væru sem
best. Jú, Ragnheiður Elín hélt
það nú. „Við þurfum að leggjast
saman á árarnar,“ sagði hún, „við
að greina það sem betur mætti
fara og fara í að lagfæra
það“. Yfir þessu gladdist Páll
Valur. „Það er bara gott ef
við stöndum öll saman um
þetta,“ sagði hann. Þetta var
sem sagt mjög pródúktíft samtal hjá
þeim kollegum.
Opinber þjónusta
Ragnheiður Elín sagði líka þetta:
„Opinber þjónusta heitir opinber
þjónusta vegna þess að það er
þjónusta sem hið opinbera veitir
borgurunum.“ Skyldi einhver hafa
velkst í vafa.
Hreinlegra að hætta
Björn Valur Gíslason,
fyrrverandi þingmaður,
hnýtir á bloggsíðu sinni
í framsóknarmenn
úr Norðvestur-
kjördæmi, sem
hafi í stjórn-
málaályktun
sinni lagst
gegn ýmsu því sem sitjandi ríkisstjórn
stefnir að, svo sem lækkun skatta,
niðurskurði til menntakerfisins,
einkavæðingu vegaframkvæmda og
virkjanaframkvæmda sem ganga á
náttúruna. „Það hefði líklega verið
hreinlegra og sársaukaminna fyrir
framsóknarmenn í NV-kjördæmi að
segja skilið við Framsóknarflokkinn
en tæta stefnu hans svona niður,“
segir Björn Valur, sem veit vel
hvað hann er að tala um, enda
var hann sjálfur í stjórnar-
flokknum Vinstri grænum á
síðasta kjörtímabili. Í þeim flokki
voru meðal annars tveir þingmenn
úr Norðvesturkjördæmi sem
rákust þar illa– Jón Bjarnason og
Ásmundur Einar Daðason. Þeir
sögðu báðir skilið við Björn Val
og félaga. stigur@frettabladid.is
ÞÚ ÁTT ÞAÐ SKILIÐ – NJÓTTU