Fréttablaðið - 19.11.2013, Blaðsíða 12

19. nóvember 2013 ÞRIÐJUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRI: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is HELGAREFNI: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is MENNING: Friðrika Benónýsdóttir fridrikab@frettabladid.is
DÆGURMÁL: Lilja Katrín Gunnarsdóttir liljakatrin@frettabladid.is VÍSIR: Kristján Hjálmarsson, kristjan@visir.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRAR: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is, Mikael Torfason mikael@frettabladid.is Fréttablaðið kemur út í 90.000
eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
FRÁ DEGI
TIL DAGS
➜ Neytendur eiga rétt á að vita hvað-
an varan sem þeir kaupa kemur.
Friðrika
Benónýsdóttir
fridrikab@frettabladid.is
Nú liggur fyrir Alþingi frumvarp sem
fjallar um að rýmka lög um notkun á þjóð-
fána Íslands. Ef slík lög verða samþykkt
heimila þau notkun fánans við markaðs-
setningu á íslenskum vörum. Hugmyndin
er að vörur, sem eru íslenskar að uppruna,
verði þá vel merktar með íslenska fánanum.
Þetta mál hefur lengi verið til umfjöllunar
og farið fyrir nokkur þing á ýmsu formi.
Hvað er íslenskur uppruni?
Neytendur eiga rétt á að vita hvaðan varan
sem þeir kaupa kemur; hvort sem það er
mat- eða hönnunarvara. Mér finnst ekki rétt
að selja fólki vörur í þeirri trú að varan sé
íslensk, en þegar betur er að gáð þá er hrá-
efnið erlent, framleiðslan fer fram erlendis
en umbúðirnar eru á íslensku og vörumerkið
íslenskt. En þegar rýnt er í smáa letrið kemur
í ljós að varan er erlend að uppruna. Ég tek
dæmi um kjötvörur sem eru stundum mark-
aðssettar með þessum hætti. Svona vinnu-
brögð eru til þess fallin að blekkja neytend-
ur. Annað dæmi er lopapeysuframleiðsla en
lopapeysur eru mjög vinsæl vara hjá erlend-
um ferðamönnum og þeir telja sig vera að
kaupa séríslenska vöru, merkta „Made in Ice-
land“. En það hefur gerst að lopinn, sem not-
aður er í peysurnar, er erlendur, framleiðslan
fer fram erlendis og því ekkert íslenskt nema
vörumerkið. Er þetta þá íslensk vara?
Hönnun og hefðir
Matar- og menningarferðamennska nýtur
vaxandi vinsælda og því væri það ekki síður
gagnlegt fyrir erlenda ferðamenn, sem
áhuga hafa á innlendri matargerð og matar-
minjagripum, sem og íslenska neytendur,
að vörur af íslenskum uppruna séu merktar
með íslenska fánanum. Þær myndu klárlega
vekja meiri athygli og um leið tryggja ákveð-
in gæði.
Flækjustigið sem ég rak mig á við endur-
skoðun þessa frumvarps var skilgreiningin
varðandi hönnunarvörur og hið sama gildir
um hefðbundnar íslenskar matvörur, sem þó
eru úr erlendu hráefni. Þannig að lausnin er
að hönnunarvara sé hönnuð og framleidd hér
á landi þó að hráefnið sé erlent, t.d. húsgögn
og fatnaður. Hið sama gildir um vörur fram-
leiddar skv. íslenskri hefð, eins og t.d. Nóa-
konfekt, kleinur og slíkt, en þær yrðu einnig
skilgreindar sem vörur af íslenskum upp-
runa.
Rétt er að geta þess að grundvöllur þess-
ara skilgreininga og lagabreytingar er að
fánanum sé ekki óvirðing gerð. Nú er þetta
mál til umfjöllunar hjá Stjórnskipunar- og
eftirlitsnefnd Alþingis og verður vonandi
afgreitt á Alþingi síðar í vetur.
Íslenskt, já takk!
Þolinmæðin og þrautirnar
Stjórnmálaaflið Hreyfingin var
formlega lagt niður á landsfundi um
helgina. Í tilkynningu sem Þór Saari
sendi frá sér í gær er vitnað í sam-
þykkt Hreyfingarinnar:
„Þegar markmiðum Hreyfingarinnar
er náð eða augljóst er að þeim verði
ekki náð mun Hreyfingin hætta
starfsemi og hún lögð niður.“ Þannig
að eftir fjögurra ára baráttu, lengst af
með fulltrúa á þingi, hefur
hið skelegga Hreyfingarfólk
lagt árar í bát, án þess þó
að skýra nákvæmlega
hvaða markmið muni
augljóslega ekki
nást. Eftir síðustu
kosningar þykir
Hreyfingunni
að vísu ljóst
að fjórflokkurinn „hafi hér enn öll
völd“, en þar er alveg litið fram hjá
því að tvö ný framboð náðu samtals
níu mönnum inn á þing (þar af einni
fyrrverandi Hreyfingarkonu) og glás af
öðrum framboðum náði samtals um
tólf prósentum atkvæða.
Svartsýnin
Hreyfingin var hluti af framboði sem
fékk 3,1% atkvæða, og vinnur að bar-
áttumáli (nýrri stjórnarskrá) sem
mörgum er hugleikið. En fjögur
ár þykja greinilega í það lengsta
til að ná í gegn algjörri byltingu
á rótgrónu stjórnmálakerfi og
stjórnskipun þjóðarinnar.
Konur komu vel út
Stefanía Óskarsdóttir, lektor
í stjórnmálafræði við Há-
skóla Íslands, er aldeilis ekki á því að
konur hafi komið illa út úr próf-
kjöri sjálfstæðismanna í Reykjavík.
Hún fór vítt og breitt yfir úrslitin
í morgunþætti Rásar tvö í gær-
morgun. Hún fjallaði meðal annars
um fullyrðinguna „konur koma alltaf
illa út úr prófkjörum sjálfstæðis-
flokksins“. „Það á bara ekki við núna,
konur koma bara mjög vel út,“ sagði
Stefanía án þess að hiksta, benti
svo á að þær hefðu að vísu
ekki náð neinu af þremur
efstu sætunum. Þá er það
á hreinu röðin skiptir ekki
máli heldur að það séu álíka
margir karlar og konur á
hverjum lista.

thorgils@frettabladid.is,
johanna@frettabladid.is
VIÐSKIPTI
Silja Dögg
Gunnarsdóttir
alþingismaður
L
eikurinn er í kvöld. Þessi fótboltaleikur sem að því er
best verður séð mun skipta sköpum í Íslandssögunni.
Helst er á fjölmiðlum að skilja að héðan af muni tíma-
talið miðað við fyrir og eftir Leikinn. Ef við vinnum
er það stærsta stund íslenskrar íþróttasögu, ótrúlegur
árangur, eitthvað sem kemur þjóðinni á kort fjölmiðla um alla
Evrópu. Og fólk stendur á öndinni af æsingi og spenningi.
Vissulega væri ánægjulegt
ef karlalandsliðinu í fótbolta
tækist að komast á HM í
Brasilíu að ári, en að það muni
skipta sköpum í íþróttasögunni
er ansi hæpin kenning. Hvað
um silfurdrengina okkar, stelp-
urnar okkar, verðlaunahafa
í ýmsum íþróttagreinum á
Ólympíuleikum? Endurskrifuðu þau ekki íþróttasöguna? Er
fótboltinn svo miklu merkilegri en aðrar íþróttagreinar að
ástæða sé til alls þessa havarís?
Fótbolti er í eðli sínu bardagaíþrótt, enda fundinn upp af
Grikkjum í árdaga siðmenningarinnar til að efla baráttuanda í
herdeildum, og honum fylgja alls kyns ógeðfelldar hliðarverk-
anir. Þjóðremban er þar efst á blaði og þótt ýmsum þyki eflaust
ekki veita af því að hrista þjóðina saman í eitt allsherjar-
bandalag fylgir rembunni þeirri ofmat á eigin getu og árásir
á „óvinina“ sem minna helst á múgæsingar sem notaðar hafa
verið til að réttlæta styrjaldir í gegnum tíðina. Allra leiða er
leitað til að koma höggi á andstæðinginn, gera lítið úr honum og
getu hans. Við erum mest og best mentalítetið blómstrar sem
aldrei fyrr og kynþáttahatur og fyrirlitning á öðrum menn-
ingarkimum kraumar undir yfirborðinu.
Verst er þó hversu hverful þessi dýrkun á fulltrúum okkar á
fótboltavellinum er. Ef þeir vinna eru þeir hafnir til skýjanna,
strákarnir, hetjurnar OKKAR. Við tap snýst almenningsálitið
á örskotsstundu og skyndilega breytast strákarnir okkar í
óttalega aumingja sem engum hafði nokkru sinni dottið í hug
að gætu unnið. Eða þá að dómaranum er kennt um. Hann er
oftar en ekki ásakaður um að ganga erinda „óvinarins“, vera
tólfti maðurinn í liði andstæðinganna. Skyndilega er röksemdin
um hversu stórkostlegt sé að þessi litla þjóð eigi íþróttamenn
sem komist hafi svona langt ekki gild lengur vegna þess að
þeir komust ekki enn lengra. Tap virðist gjörsamlega þurrka út
öll stóru orðin um frábæran árangur strákanna og að hitt liðið
sé einfaldlega betra er ekki inni í umræðunni. Það er eins og
að fylgjast með geðhvarfasjúklingi í niðursveiflu að hlusta á
umræðuna eftir tapleik.
Auðvitað óskum við þess öll að strákarnir vinni í kvöld og fái
að taka þátt í HM í Brasilíu. En takist það ekki er engin ástæða
til að láta eins og heimurinn hjari ekki til páska. Fótbolti er
ekki og getur ekki verið það sem skilgreinir gildi þjóðarinnar,
ekki einu sinni í einn dag. Að því sögðu er sjálfsagt að óska
liðinu góðs gengis í Leiknum, vona það besta og taka því versta
með stillingu.
Getur leikur skipt sköpum fyrir ímynd þjóðar?
Þegar lífið er
fótbolti eitt kvöld
Rauðir dagar 18.-22. nóvember
Hvert af þessu er hluti af
þjónustu Íslandsbanka?
Opinn fræðslufundur um Netbankann, Meniga,
Íslandsbanka Appið og markmiðasetningu. Boðið upp
á kaffiveitingar. Allir velkomnir meðan húsrúm leyfir.
Þriðjudagur 19.11. kl. 16.30-17.30
Íslandsbanki Suðurlandsbraut
Netbankinn
Íslandsbanka Appið
Meniga
Allt ofangreint
Við bjóðum
góða þjónustu