Fréttablaðið - 15.10.2014, Qupperneq 12

15. október 2014 MIÐVIKUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is AÐSTOÐARFRÉTTASTJÓRI: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is VIÐSKIPTI: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Erla Björg Gunnarsdóttir erla@frettabladid.is
MENNING: Friðrika Benónýsdóttir fridrikab@frettabladid.is VÍSIR: Kolbeinn Tumi Daðason, kolbeinntumi@365.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
FRÁ DEGI
TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI: Sævar Freyr
Þráinsson ÚTGEFANDI OG AÐALRITSTJÓRI: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRI:
Sigurjón M. Egilsson sme@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á
höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið
áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
Framhaldsskólar á landsbyggðinni eru
skornir sérstaklega niður í nýju fjárlaga-
frumvarpi: Fjölbrautaskóli Snæfellinga
og Menntaskólinn á Tröllaskaga, nýjar og
framsæknar menntastofnanir, fá fyrir-
mæli um fækkun nemendaígilda svo nemur
nærri 20%. Sama má segja um Menntaskól-
ann á Egilsstöðum. Skólarnir á Sauðárkróki,
í Borgarbyggð, á Laugum, í Vestmannaeyj-
um og á Húsavík bera allir skarðan hlut frá
borði. Erfitt er að sjá hvernig margir þess-
ara skóla og sérstaklega þeir minni muni
lifa þennan niðurskurð af.
Fjölbreyttir framhaldsskólar á lands-
byggðinni eru lífæð hennar. Þeir eru for-
senda þess að fólk geti fengið framhalds-
menntun í heimabyggð, en þurfi ekki að
flytja burt. Því fleiri og fjölbreyttari sem
þeir eru, því betra. Þeir hafa á síðustu
árum þróað mikilvægt dreifnám sem nýst
hefur nemendum á smærri stöðum til að
taka fyrstu ár framhaldsskólans í heima-
byggð og auðveldað þannig nemendum enn
á barnsaldri að vera áfram í heimabyggð
samhliða námi. Dreifnámið hefur líka stutt
við rekstrargrunn þessara minni mennta-
stofnana, því kennarar þeirra sinna þá
fleirum en þeim sem eru í staðarnámi.
Allri þessari fjölbreytni á nú að fórna.
Niðurskurðurinn kallar á fækkun kenn-
ara í framhaldsskólum á landsbyggð-
inni. Framhaldsskólakennarar eru í dag
hryggjarstykkið í opinberri þjónustu og
oft mikilvægustu og best menntuðu opin-
beru starfsmennirnir í hinum dreifðu
byggðum. Þeir munu ekki hafa að neinu
öðru að hverfa.
Til viðbótar þessu standa innanríkis-
ráðherrann og heilbrigðisráðherrann
þessar vikurnar að stærstu einstöku nið-
urlagningaraðgerð í opinberri þjónustu í
landsbyggðunum með sameiningu sýslu-
mannsembætta, lögreglustjóraembætta
og heilbrigðisstofnana. Í tilviki heilbrigð-
isstofnananna er verið að færa þjónustu
fjær fólki og á Akureyri stendur heil-
brigðisráðherra Sjálfstæðisflokksins fyrir
allsherjarríkisvæðingu nærþjónustu við
íbúana.
Aukin miðstýring, meiri einhæfni og
minni fjölbreytni virðast vera einkunnar-
orð sjálfstæðisráðherra.
Ríkisstjórnin vegur að lífæð byggðanna
og leggur niður mikilvæg opinber störf í
þjónustu við fólk. Það þarf aðra stjórnar-
stefnu.
Verða framhaldsskólar
í landsbyggðunum?
STJÓRNSÝSLA
Árni Páll
Árnason
formaður
Samfylkingarinnar
F
réttablaðið hefur sagt fréttir af launaskrifstofu ríkisins
þar sem ekkert er vitað um fjarvistir starfsfólks, þessa
stærsta launagreiðanda í landinu, og ekkert er vitað
um hvort og þá hversu margt starfsfólk þarf til starfa á
komandi tímum. Mikil þörf er á þessum upplýsingum,
samt eru þær ekki tiltækar.
Fréttablaðið hefur einnig sagt frá að einstaka læknar ávísa
lyfjum til veikra einstaklinga langt umfram þörf, vegna veikinda.
Nefnd hafa verið afar sorgleg tilefni þess vegna. Hjá landlækni er
staðan ámóta og hjá launaskrifstofu ríkisins. Ekkert utanumhald
er um málið. Hér er um dauðans alvöru að ræða.
Á síðasta ári komu á borð emb-
ættisins 314 mál sem sneru að
misnotkun ávanabindandi lyfja,
bæði er varða einstaklinga, sem
grunur leikur á að misnoti lyf,
og lækna, sem taldir eru ávísa
slíkum lyfjum í of miklu magni.
Sérstakt lyfjateymi er starfrækt
innan embættisins sem Ólafur
Einarsson líffræðingur heldur utan um. Ólafur sagði, í samtali við
Fréttablaðið, að langan tíma taki að vinna úr hverju máli og oft sé
erfitt að fá þær upplýsingar sem óskað sé eftir vegna tiltekinna
mála.
Og hvers vegna? Jú, embættið er fjársvelt og erfitt er að sinna
öllum þeim fjölda mála sem þarf að sinna. Í helgarblaði Frétta-
blaðsins var viðtal við Markús Kristjánsson, föður konu sem lést
í maí á síðasta ári. Hún hafði strítt við meltingarsjúkdóm en það
var ekki það sem dró hana til bana heldur misnotkun ávanabind-
andi lyfja sem læknar höfðu ávísað á hana vegna sjúkdómsins.
Á rúmlega hálfs árs fresti fékk hún ávísað frá sama lækni 2.200
töflum af Ketogan sem er sterkt morfínlyf. Læknirinn fékk
áminningu frá landlækni en hefur enn leyfi til að gefa út lyfseðla
og starfar sem læknir. Ólafur Einarsson hjá landlækni sagði að
það vantaði fleiri til að starfa að eftirliti við lyfjagagnagrunn sem
er nú til reynslu hjá embættinu.
Allar lyfjaávísanir eru keyrðar út í gegnum lyfjagagnagrunn
og farið er yfir þær. Einnig er fylgst með gagnagrunninum og
læknar spurðir út í ef talið er að þeir ávísi of miklu af lyfjum. En
samt er ekki hægt að hafa auga með, eða koma í veg fyrir, að ein-
staka læknar ávísi banvænum skömmtum til fólks sem er veikt,
oft af fíkn. Peningaleysi er kennt um. Vandinn er þekktur, en
úrræðin ekki.
Á sama tíma veit ekki nokkur maður hver þörf hins opinbera
er hvað varðar starfsfólk á næstu árum. Að sama skapi veit ekki
nokkur maður hve mikil frávik eru frá vinnu hjá hinu opinbera, til
dæmis vegna veikinda. Enginn hefur tekið þetta saman og enginn
veit eitt eða neitt um þessi mál. Sama er að segja um starfsmanna-
veltuna.
Gunnar Björnsson, sem er skrifstofustjóri í fjármálaráðuneyt-
inu og forstöðumaður kjara- og mannauðsskrifstofunnar, segir
allar upplýsingar til en ekkert hafi verið gert til að vinna úr þeim.
„Við höfum lítið komist í þetta vegna þess að við erum ekki nógu
og mörg. Við hefðum gjarnan viljað vera með miklu betri tölfræði
varðandi starfsmannamál,“ sagði Gunnar í frétt í Fréttablaðinu.
„Við höfum lengi ætlað að vinna þessar skilgreiningar en ekki
komist til þess,“ sagði skrifstofustjórinn. Á meðan er allt á huldu
um málið. En getur verið að það sé vegna þess að ekki sé eftir-
spurn eftir upplýsingunum. „Það er stöðugt verið að biðja um
upplýsingar um starfsmannamálin.“
Íslensk embætti eru ótrúlega óviss um eigin mál:
Yppa bara öxlum
Sigurjón Magnús
Egilsson
sme@frettabladid.is
Úr takti við tímann
Lárus H. Bjarnason, rektor MH,
greindi frá því í gær að Menntaskól-
inn við Hamrahlíð hygðist hætta að
starfrækja kvöldskóla. Ástæðan er
minni aðsókn og ákvörðun stjórn-
valda að hætta að veita framhalds-
skólum fé til menntunar þeirra sem
orðnir eru eldri en 25 ára. Sennileg-
ast er þessi ákvörðun eðlileg. Hvati
fólks til að stunda nám minnkar ef
það þarf sjálft að standa straum af
skólagjöldum. En þetta er þvert á
það sem lögð hefur verið áhersla
á undanfarin ár, aukna fullorðins-
fræðslu og símenntun.
Meira borðað í útlöndum
Ríkisstarfsmaður á ferða-
lagi innanlands fær tæp-
lega ellefu þúsund krónur
í dagpeninga fyrir fæði. Á sama tíma
má út frá dæmum sem fjármálaráðu-
neytið birtir á vefsíðu sinni reikna
með að fjögurra manna fjölskylda
eyði tæpum þrjú þúsund krónum í
mat á dag. Það er óljóst hvað skýrir
nákvæmlega þennan mun. Sennileg-
ast ekki hærra matarverð erlendis, en
kannski að ráðuneytið geri ráð fyrir
að menn borði meira þegar þeir eru
að heiman en þegar þeir eru heima.
Að verja réttan málstað
Hugsanlega kann að vera
að einhver efist um þá sem
taka að sér að verja málstað
fólks sem sakað er
um samkeppnis-
lagabrot.
Heiðrún Lind
Marteinsdóttir
héraðsdómslögmaður er ein þeirra
sem hafa tekið slíkar varnir að sér.
Heiðrún hélt fyrirlestur í gær á fundi
Félags atvinnurekenda um mats-
kennd ákvæði samkeppnislaga og
viðurlagaákvæði. Sjálf sagði hún á
fyrirlestrinum að ef þetta hefði verið
Kastljósviðtal en ekki fyrirlestur þá
hefði verið drungaleg tónlist í bak-
grunni og andlitið á henni blörrað.
Það hljóti náttúrlega bara vont fólk
að efast um ágæti samkeppnis-
laga og framkvæmd þeirra.
Hún bætti því síðar við að á
lögmannsstofunni Lex hefðu
menn reyndar líka tekið að
sér að verja smærri fyrir-
tæki í baráttu við þá stærri
sem hafa markaðsráðandi
stöðu.
jonhakon@frettabladid.is