Skessuhorn - 29.09.2010, Blaðsíða 17

17MIÐVIKUDAGUR 29. SEPTEMBER
Haust ið 1955 bár ust frétt ir um
Borg ar fjörð um nýj an skóla í Bif­
röst. Reynd ar nýtt upp haf byggt á
grunni frá 1918. Sam vinnu skól inn
var kom inn í Borg ar fjörð. Hús næð­
ið í Bif röst hafði ver ið vígt þann 19.
júní um sum ar ið, og nú gekk um
há sali Bif rast ar ungt fólk, kenn ar ar,
nem end ur og starfs fólk. All ir stað­
ráðn ir í að skapa góð an skóla í anda
stefnu yf ir lýs ing ar skóla stjór ans,
prests ins frá Hvann eyri Guð mund­
ar Sveins son ar og nýráð ins for stjóra
SÍS, Er lend ar Ein ars son ar. Mark ið
var sett hátt, „hér skyldi ekki að eins
starfa við skipta skóli, sem kenndi
fé lags fræði og sam vinnu sögu. Hér
skyldi rísa mennta­ og menn ing­
ar set ur, sem skyldi ekki að eins
mennta, held ur einnig manna unga
menn er skól ann sóttu“.
Fað ir minn, Þórð ur Odds son,
var lækn ir skól ans. Hann hreifst
án efa af skóla starf inu í Bif röst og
smám sam an varð það keppi kefli
eins lækn is son ar ins á Klepp járns­
reykj um að kom ast inn fyr ir veggi
mennta set urs ins í Bif röst.
Haust ið 1962 rætt ist sá draum­
ur. Nú skyldi strák ur mann ast.
Kenn ar arn ir voru enn ung ir, höfðu
braut skráð sex hópa, og voru enn þá
jafn kapps full ir sem fyrr. Þeir höfðu
sann ar lega mik inn metn að fyr ir
hönd Sam vinnu skól ans, það skynj­
uð um við strax. Við nem end urn ir
hrif umst og mót uð umst til lífs tíð ar
af þess um við horf um, og fag urt og
stór brot ið um hverfi skól ans ramm­
aði þetta allt inn. Við viss um að til
okk ar voru gerð ar mikl ar kröf ur og
við gerð um okk ur far um að standa
und ir þeim.
Þarna mynd uð ust ævar andi vin­
áttu bönd milli nem enda og við
kenn ara. Ég hafði áður kynnst
kenn ar an um góða á Hvassa felli,
Snorra Þor steins syni, en dvöl­
in í Bif röst leiddi til ein lægr ar vin­
áttu okk ar, sem aldrei hef ur bor­
ið skugga á. Mér er minn is stætt
úr ensku kennsl unni að hann vitn­
aði í mis mun inn á big og great, og
enn finn ég til á hrifa hans þeg ar ég
skrifa texta til op in bers flutn ings,
hvort held ur er hand rits gerð fyr­
ir út varp, eða blaða grein. Nú velti
ég til dæm is fyr ir mér ein kunna­
gjöf hans fyr ir þess ar hug leið ing ar.
Án efa yrði um sögn in ekki „Mjög
gott“, en ég geri mér von ir um að
hún gæti ver ið „Stutt og laggott“.
Það fannst mér alltaf góð ein­
kunn hjá vini mín um Snorra, sem
er og verð ur á vallt í mín um huga
„ Great“.
Óli H. Þórð ar son
Ég var spurð; hvað get ur þú sagt
mér um Snorra Þor steins son sem
kenn ara?
Hvað skyldi ég geta sagt?
Kenn ari sem hef ur enn þá á hrif
á skrif og fram setn ingu máls nem­
enda sinna þótt hálf öld sé lið­
in hlýt ur að hafa ver ið ein stak lega
góð ur kenn ari.
Hvað skyldi ég oft minn ast þess
að góð ís lenska er ekki eitt hvað sem
„mað ur“ lær ir „í gegn um“ ein hvern
kenn ara? Er gat á þeim kenn ara?
Hvaða mann er ver ið að tala um?
Fleiri hund ruð manns búa nú í Bif­
röst. Fleiri en hvað? Búa þar ekki
mörg hund ruð manns?
Það voru svona spurn ing ar sem
Snorri varp aði fram til nem enda
sinna og þær sitja enn þá fast ar í
mínu minni, hálfr ar ald ar end ing er
góð end ing!
Snorri kem ur upp í hug ann þeg­
ar far ið er yfir texta til birt ing ar.
Snorri kem ur upp í hug ann þeg ar
þarf að vanda mál flutn ing í ræðu­
stóli. Leið bein ing ar um að nota
ekki sama orð ið aft ur og aft ur í
sömu máls grein, reyna að skrifa
fjöl breytt mál. Gæta þess að standa
rétt en af slapp að ur í ræðu stóli, ekki
fikta í lykl um í vös um eða öðru því
sem dreg ur at hygli hlust and ans frá
efni ræð unn ar. Horfa yfir hlust­
end ur og gjarn an velja sér punkt
aft ast fyr ir miðj um sal, þannig hafa
sem flest ir til finn ingu fyr ir því að
ræðu mað ur tali bara til hans.
Þannig kenndi Snorri okk ur í
Bif röst 1960­1962 og kennsl an er
enn þá fersk og verð ur vænt an lega
þar til yfir lýk ur ræðu höld um og
mál æði hjá mér. Þakka þér Snorri
og bestu kveðj ur til ykk ar hjóna frá
Á gústu á Refs stað.
Á gústa Þor kels dótt ir frá Refs stað í
Vopna firði.
Skessu horn leit aði til tveggja fyrr um nem enda Snorra á Hvassa felli frá kenn ara tíð hans á Bif röst. Brugð ust þau skjótt
við þeirri bón og eru færð ar þakk ir fyr ir. Þetta eru þau Óli H Þórð ar son og Á gústa Þor kels dótt ir frá Refs stað.
Minn ing ar frá Bif röst og af Snorra Kveðja til Snorra
Óli H. Þórð ar son og Snorri á Snorrahátíð í sumar.
Á gústa Þor kels dótt ir.
ur var til þess í upp hafi að ala upp
starfs menn fyr ir Sam vinnu hreyf ing­
una. Ég heyri síð an frá nem end um
að það sem þeir meta mest er fé lags­
lega upp eld ið sem þeir fengu. Bæði
það að tjá sig og halda utan um fundi
auk á hersl unn ar á ís lensku nám ið.
Sann leik ur inn er sá að eft ir að ég
varð yf ir kenn ari þarna þá var á kaf­
lega mik ið leit að til mín frá ýms um
fyr ir tækj um, stofn un um og jafn vel
ráðu neyt um eft ir nem end um, sem
voru að út skrif ast, til starfa á þess­
um stöð um. Svo var ann að að þetta
var á ýms an hátt praktísk mennt­
un og það sést á hve marg ir nem­
end ur urðu sveit ar stjór ar eða fóru
að sinna sveit ar stjórn ar mál um eða
lands málapóli tík. Þarna var versl­
un ar mennt un en þó var það þannig
að það sem nem end ur kunnu mest
að meta var ís lensk bók mennta saga
og menn ing ar saga sem Guð mund­
ur Sveins son kenndi og náði yfir
list ir, bók mennt ir, tón list og raun­
ar allt sem þetta snerti. Þessu áttu
nem end ur ekki von á og fram halds­
skóla mennt un in bauð ekki upp á í
þá daga nema hina póli tísku sögu og
sögu stríða og ó frið ar.“
Há skól inn á sama þrepi
og Sam vinnu skól inn var
Snorri er ekki viss um að svona
skóla vanti í dag. „Ef mað ur fer að
rifja upp stöð una eins og hún var
1955 þeg ar Sam vinnu skól inn flyt­
ur að Bif röst þá voru hér tveir eða
þrír mennta skól ar og svo Versl un ar­
skól inn. Þetta er það sem var í boði
fyr ir þá sem luku lands prófi ef þeir
vildu fara í bók nám en ekki iðn nám.
Það fólk sem kom úr þess um skól­
um var síð an ráð ið til þeirra starfa
sem nú er kraf ist há skóla mennt un­
ar til. Ég hef því alltaf sagt að það
að Sam vinnu skól inn skyldi verða
að Sam vinnu há skól an um og síð an
Há skól an um á Bif röst eins og hann
heit ir núna þýð ir að hann er á sama
mennta þrepi enn í dag. Það er bara
mennta kerf ið sem er kom ið þrepi
ofar,“ seg ir Snorri. „Að sjálf sögðu
tóku kenn ar ar tölu verð an þátt í fé­
lags lífi nem enda og t.d. í náms ferð­
um til Ak ur eyr ar, þeg ar ég var far­
ar stjóri og gist var í Skíða hót el inu í
Hlíð ar fjalli þurfti ég að standa fyr ir
kvöld vök um þar.“
Hef ur feng ist við ým is­
legt síð ustu árin
Snorri seg ist hafa nóg að fást við.
„Það má segja að ég hafi ann ars veg­
ar ver ið að fást við fé lags störf og
hins veg ar rit störf eða rann sókn ir.
Ég skrif aði Sögu Spari sjóðs Mýra­
sýslu sem kom út 2003 þeg ar 90 ár
voru frá stofn un hans. Ég svona rétt
náði því áður en hann varð all ur. Svo
kom út í fyrra bók um barna fræðslu
í Mýra sýslu frá 1880­2008. Svo var
ég rit stjóri að og skrif aði tölu vert í
af mæl is rit Sam bands veiði fé laga um
sögu þeirra sam taka,“ seg ir Snorri.
Sögu fé lag Borg firð inga hef ur
not ið krafta Snorra í lang an tíma en
þar hef ur hann bæði ver ið for mað ur
og fram kvæmda stjóri. „Já það er fé­
lags lega hlið in á því sem ég hef ver ið
að fást við. Sögu fé lag ið hef ur hald ið
á fram því starfi, sem það var stofn að
til, að gefa út Borg fir skar ævi skrár
og síð an hafði ég for göngu um það
að Borg firð inga bók var gef in út á ný
árið 2004 en áður höfðu kom ið út
3 bindi af henni á ár un um 1981 til
1984. Núna eru kom in út 13 bindi
af Borg firsk um ævi skrám og með
því er eig in lega búið að tæma staf­
róf ið. Nú er ver ið að und ir búa leið­
rétt inga­ og við bóta bindi. Við höf­
um mik inn metn að fyr ir því að gera
það vel úr garði því þetta þyk ir mjög
á byggi legt ætt fræði rit því það er
hægt að rekja ætt ir fólks í hér að­
inu eft ir þessu riti frá ár inu 1700 til
dags ins í dag. Á fimm ára fresti gef­
ur Sögu fé lag ið svo út í búa skrá fyr­
ir Mýra­ og Borg ar fjarð ar sýslu og
Akra nes og því verð ur hald ið á fram.
Á sín um tíma gaf Sögu fé lag ið líka
út Ævi skrár Ak ur nes inga sem komu
út í fjór um bind um.“ Upp hafs menn
að þess ari ævi skrá a út gáfu voru þeir
Að al steinn Hall dórs son, Guð mund­
ur Ill uga son og Ari Gísla son en síð­
ustu árin hef ur dr. Þur íð ur Krist jáns­
dótt ir rit stýrt ævi skrán um. „Okk­
ur dreym ir um að koma ævi skrán­
um í gagna grunn og það var kom ið
vel á veg en er hluti af þess um 2007
draum um, sem bíða en það létt ir þá
vinnu að þetta er allt til í tölvu tæku
formi í dag.“ Snorri seg ir að sig klæi
í fing urna að grúska í ýmsu tengdu
sögu hér aðs ins en um hana er raun­
ar mjög lít ið skráð en ein hvers stað ar
verði að setja mörk in.
Til æðstu met orða
í Rot ary
Eft ir að Snorri hætti fastri vinnu
hef ur tvennt að auki átt hug hans.
Ann að eru störf fyr ir Rot ary hreyf­
ing una. Árin 1999­2000 var hann
um dæm is stjóri hreyf ing ar inn ar á Ís­
landi og í fram haldi af því gegndi
hann ýms um störf um fyr ir Rot ary
hreyf ing una. „Ég fór með al ann ars
sem full trúi um dæm is ins á lög gjafa­
þing Rot ary International, sem hald­
ið var í Chicago í Banda ríkj un um.
Það var ansi skemmti leg upp rifj un
og lær dóms ríkt. Það voru nokk uð
marg ar ut an ferð ir sem fylgdu þessu
um dæm is stjóra starfi. Ferð ir inn an­
lands voru líka marg ar í heim sókn­
ir til klúbba víðs veg ar um land og
þarna kynnt ist ég mörg um og eign­
að ist marga góða vini, bæði inn an­
lands og er lend is.“
Að bún að ur fatl aðra
var öm ur leg ur
Mál efni fatl aðra hafa líka ver ið á
borði Snorra. Hann var í 28 ár full­
trúi í Svæð is ráði um mál efni fatl aðra
á Vest ur landi og stund um for mað­
ur. „Ég var að eins bú inn að koma að
þess um mál um áður því Þroska hjálp
á Vest ur landi var stofn uð í fram­
haldi af ráð stefnu sem ég stóð fyr ir
sem fræðslu stjóri um vanda mál fatl­
aðra í skól um. Og ég var fyrsti for­
mað ur þar. Þeg ar svæð is stjórn varð
til var eng in þjón usta af neinu tagi
til á svæð inu og fyrst var gerð til raun
með leik fanga safn og í sam vinnu
fræðslu stjóra og svæð is stjórn ar var
ráð inn þroska þjálfi, sem hafði sam­
band við for eldra fatl aðra barna sem
leiddi til þess að hald inn var fund ur
með tíu for elda pör um og þar skynj­
uðu marg ir að þeirra vanda mál voru
ekki ein stæð. Nokkru síð ar kom í
ljós að ekk ert úr ræði var inn an svæð­
is fyr ir nokkra fatl aða ung linga sem
heim il in réðu ekki við að ann ast. Þá
hófst bar átta fyr ir sam býli, sem nú er
á Vest ur götu á Akra nesi. Sú bar átta
var hörð og stund um jafn vel ó svíf­
in af okk ar hálfu. Spek ing ar syðra
höfðu ekki nógu sterk orð til að
lýsa aula hætti þeirra sem vildu reisa
sam býli utan höf uð borg ar svæð is ins.
En Jó hanna Sig urð ar dótt ir var ráð­
herra og stóð með okk ur og hús ið
reis og hef ur orð ið að miklu gagni,
þó að það sé eins og allt ann að barn
síns tíma. Svan dís Pét urs dótt ir sér­
kenn ari á Akra nesi var þá for mað ur
og stóð sig með á gæt um, en bréfa­
skrift ir og þess hátt ar var að mestu
hjá mér. Síð ar varð hlut verk svæð­
is stjórn ar sem nú heit ir svæð is ráð
meira í átt til eft ir lits en Skrif stofa
mál efna fatl aðra tók við og hún hef­
ur ver ið með um fangs mikla starf­
semi á Vest ur landi, til að mynda
sam býl in, Fjöliðj una og fleira,“ seg­
ir Snorri. Hon um er greini lega annt
um mál efni fatl aðra og Snorri seg­
ir það hafa tek ið á að sjá hve lít ið var
gert fyr ir þenn an hóp. „Ég man t.d.
eft ir, sem ung ur mað ur, að hér var
fötl uð stúlka á ein um bæn um. Hún
kom með for eldr um sín um á fundi
og aðr ar sam kom ur en svo kom að
því að móð ir henn ar hætti að geta
séð um hana og þá var hún send
suð ur á Kópa vogs hæli. Ég man líka
eft ir annarri fatl aðri stúlku sem var
send á Kópa vogs hæli 14 ára göm ul.
Ég keyrði hana þang að á samt móð­
ur henn ar og síð an fór ég með móð­
ur henn ar í heim sókn þang að. Það
er ein hver öm ur leg asta sjón sem
ég hafði séð. Þarna var fólki hrúg­
að sam an í lít ið pláss. Síð an hef ur
margt gerst og nú eru marg ir fatl­
að ir ein stak ling ar komn ir í sér býli.
Það er mik il breyt ing,“ seg ir Snorri
og hon um er greini lega létt yfir því
hvað gerst hef ur í þess um mál um
síð ustu ára tugi.
hb
Með al verk efna Snorra sem um dæm is stjóra Rot ary var að gróð ur setja tré víða
um land. Hér eru hann og Eygló eft ir gróð ur setn ingu reyni trés í minn ing ar reit
Rotaryklúbbs Eg ils staða um Sig fús Sig fús son þjóð sagna rit ara á Ey vind ará á Hér­
aði.