Skessuhorn - 29.09.2010, Blaðsíða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 29. SEPTEMBER
Land náms menn irn ir ís lensku
hafa leg ið und ir á mæli fyr ir að
skila land inu í verra á sig komu lagi
en þeir tóku við því. Marg ir þeirra
brenndu skóg inn og skildu land ið
eft ir bert og snautt. Hvort Hrút ur
Herj ólfs son sem nam land í Döl um
og Hrúts stað ir eru kennd ir við, er
und ir þá sök seld ur, skal ó sagt lát­
ið. Hins veg ar verð ur ekki sagt um
spor göngu konu Hrúts á sam nefnd­
um bæ að hún ætli ekki að sitja með
hend ur í skauti án þess að gera
land bæt ur. Þetta er Berg þóra Jóns­
dótt ir nú ver andi hús freyja í Hrúts­
stöð um sem byrj aði að rækta skóg
á jörð inni árið 1998. Berg þóra hef­
ur með að stoð fjöl skyld unn ar á 12
árum plant að ríf lega 70 þús und
trjám í 70 hekt ara svæði sem kall­
ast Hálsa skóg ur og er ofan veg ar
við Hrúts staði. Blaða mað ur kíkti í
heim sókn til Berg þóru á dög un um,
en hún er for mað ur Fé lags skóg ar­
bænda á Vest ur landi sem þessa dag­
ana er að und ir búa að al fund Lands­
sam taka skóg ar eig enda sem hald inn
verð ur í Reyk holti 8. og 9. októ ber
næst kom andi.
Ekki erf ið á kvörð un
Berg þóra er upp al in í Þor láks­
höfn. Hún afl aði sér kenn ara­
mennt un ar og réðst til starfa við
Grunn skól ann í Búð ar dal haust ið
1988.
„Ég renndi al veg blint í sjó inn
með að ráða mig í Dal ina. Kom
hing að ein stæð móð ir með níu ára
dótt ur og þekkti ekk ert til á svæð­
inu. Fyrsta vet ur inn hérna kynnt ist
ég svo mann in um mín um Böðv ari
Bjarka Magn ús syni. Hann er fædd­
ur og upp al inn hér á Hrúts stöð­
um og hef ur stað ið fyr ir búi hér
frá 17 ára aldri, fyrst með for eldr­
um sín um en tók al far ið við því eft­
ir að fað ir hann féll frá 1994. Við
keypt um okk ur hús í Búð ar dal og
bjugg um þar fyrstu bú skap ar ár in
og þar fædd ust börn in okk ar tvö.
Árið 1995 flutt um við hing að að
Hrúts stöð um, byggð um við í búð­
ar hús ið og höf um búið hér með El­
ínu Guð laugs dótt ur tengda móð ur
minni þar til í sum ar að hún flutti
á Silf ur tún í Búð ar dal.“
Að spurð hvort bú skap ur inn og
sveita líf ið hafi eitt hvað blund að í
henni áður en hún kom í Dal ina
seg ir Berg þóra: „Það var ekki erf­
ið á kvörð un að fara í sveit ina. Sem
lít il stelpa var ég í sveit hjá móð ur­
syst ir minni í Skálm holti í Vill inga­
holts hreppi og síð an hjá góðu fólki
í Land eyj un um. Ég kunni mjög vel
við mig í sveit inni og er á kaf lega
sátt með tím ann hérna í Döl un um.
Hérna er gott sam fé lag og fé lags líf,
eins og t.d. í Kven fé lag inu Þor gerði
Eg ils dótt ur sem ég er með lim ur í.
Hér er líka gott að ala upp börn því
hérna er lít ill en góð ur skóli og gott
fram boð af í þrótta­ og tóm stunda­
starfi mið að við lít ið sveit ar fé lag.“
Tarn ir um helg ar
Á Hrúts stöð um hef ur um tíð ina
ver ið stórt fjár bú, sjö til átta hund­
rað fjár. „Haust ið hjá okk ur er mjög
anna sam ur tími. Böðv ar flyt ur slát­
ur fé fyr ir Kaup fé lag Skag firð inga
og er núna stadd ur ein hvers stað ar á
milli Vest fjarða og Sauð ár króks. Ég
sinni kennsl unni alla daga, þannig
að það eru bara helg arn ar sem við
höf um til að sinna haust verk um
með féð. En við eig um dug lega
krakka og vini sem hjálpa okk ur við
smala mennsk ur og fjár rag. Þannig
að þetta er mik il törn og svo er það
að al fund ur skóg ar bænda sem gam­
an er að standa fyr ir þetta árið.“
Líf eyr is sjóð ur
af kom end anna
Í háls in um fyr ir ofan bæ inn,
þar sem Hálsa skóg ur er nú, voru
hrútarn ir á beit í nokkra ára tugi.
Berg þóra seg ir að Böðv ar Bjarki
hafi átt hug mynd ina að því að reka
þá nið ur fyr ir bæ inn svo hún gæti
sett nið ur tré. En skóg rækt in byrj­
aði fyr ir al vöru þeg ar þau hófu þátt­
töku í Vest ur lands skóg um 2001.
„Við höf um plant að bæði vor og
haust og mér hef ur sýnst að haust­
plönt un in hafi ekki kom ið síð ur
vel út. Síð ustu sum ur hef ur ver­
ið þurrka tíð og rekj an betri að
haustinu. Ég er skóg ar bónd inn og
er því al veg sátt við það þó plönt­
un in á haustin lendi meira á mér.
Börn in okk ar, 17 ára stelpa og 15
ára son ur, hjálpa stund um til við
gróð ur setn ingu þótt þeim finn ist
það ekki beint skemmti leg vinna.
Ég bendi þeim þá gjarn an á að
þetta sé líf eyr is sjóð ur inn þeirra
og af kom end anna. Það er þannig
í skóg rækt inni að við verð um að
vera þol in móð, því tals verð ur tími
er í að skóg ur inn verði kom inn í þá
stærð að hann verði nýtt ur til við­
ar fram leiðslu. Ég er samt mjög sátt
við vöxt inn í Hálsa skógi, sér stak­
lega lerk ið, en hér er mjög vinda­
samt og tré þurfa því að heyja harða
bar áttu við nátt úru öfl in. Ég er bara
mjög bjart sýn á að þessi skóg ur eigi
eft ir að mynda skjól hérna með tíð
og tíma og verði til þess að auka
land gæði og tekj ur á jörð inni.“
Skóg fræð ing ur inn
Berg þóra hef ur tek ið skóg rækt­
ina með trompi. Hún hellti sér út
í fé lags mál skóg ar bænda og þetta
er fjórða árið sem hún er for mað­
ur Fé lags skóg ar bænda á Vest­
ur landi. Hún fékk laun að náms­
leyfi frá grunn skóla kennsl unni síð­
asta vet ur og hóf þá nám í skóg­
fræði við Land bún að ar há skól ann
á Hvann eyri. Hún seg ist á kveð in í
því að ljúka því námi, enda sé það
mjög hag nýtt fyr ir skóg ar bónd ann
og eins vegna nátt úru fræði kennslu
í grunn skól an um. Hún hef ur haft
um sjón með skóla skógi í Auð ar­
skóla í Búð ar dal en í hann hafa
nem end ur plant að trjám frá 2002.
„Börn eru á huga söm um nátt­
úr una og það er auð velt að kenna
þeim að skilja mik il vægi þess að
rækta land ið og fara vel með það.
Þau munu erfa land ið og ef okk­
ur tekst að kenna þeim að rækta og
bera virð ingu fyr ir land inu get um
við treyst á end ur heimt land gæða
frek ar en hnign un.“
Ný starfs stétt
Berg þóra seg ist hafa tals verð ar
á hyggj ur af lands hluta verk efn um
í skóg rækt nú þeg ar rík ið þarf að
skera nið ur út gjöld á flest um svið­
um.
„ Þetta er ung at vinnu grein á Ís­
landi, skóg ar bónd inn. Mér finnst
lands hluta verk efn in í skóg rækt vera
dæmi um það sem alls ekki má að
skera nið ur, frek ar skyn sam legra nú
að auka í. Núna í þess um erf ið leik­
um í þjóð fé lag inu eig um við að líta
til lands ins og leggja okk ur fram um
að nýta það skyn sam lega. Hafa það
að mark miði að verða okk ur sjálf­
bær um sem flesta hluti sem land ið
gef ur. Nú þeg ar eru ís lensk ir skóg ar
farn ir að leggja til not hæf an grisj­
un ar við sem mun aukast til muna
í ná inni fram tíð. Ef við drög um
úr gróð ur setn ingu núna er hætta á
að skarð komi í fram leiðsl una sem
yrði mjög slæmt fyr ir at vinnu grein­
ina og þjóð ar bú ið. Skóg rækt er til
hags bóta fyr ir alla. Hún get ur skap­
að mikla at vinnu og þétt ir byggð­
ina. Á þessu svæði er tals vert um að
jarð ir sem ekki voru leng ur í ábúð
hafi ver ið keypt ar til skóg rækt ar.
Það styrk ir byggð irn ar og auðg ar
at vinnu líf ið. Það er þónokk uð um
að skóg ar bænd ur kaupi vinnu við
plönt un. Ég gæti t.d. haft nóg að
gera bæði vor og haust við að planta
trjám fyr ir aðra.“
Hags muna sam tök og
á huga manna fé lag
Berg þóra seg ir að Fé lag skóg ar­
bænda á Vest ur landi ætli að standa
vel að að al fundi Lands sam taka
skóg ar eig enda í Reyk holti um aðra
helgi, en hvert fé lag held ur fund inn
á fimm ára fresti. LSE eru regn­
hlíf ar sam tök fé laga skóg ar bænda
um allt land. Fé lag skóg ar bænda á
Vest ur landi er 13 ára gam alt. Berg­
þóra hef ur set ið í stjórn þess fé lags
síð ustu sjö árin.
„Það eru um 100 skóg ar bænd ur
á Vest ur landi í fé lag inu. Starf semi
fé lags ins er all líf leg. Við kom um
sam an á hverju vori á af mæl is degi
fé lags ins, 23. júní, en þá skipt umst
við á að hitt ast hjá hverj um öðr um,
skoð um skóg rækt ina og skipt umst
á skoð un um. End um svo sam kom­
una gjarn an á því að borða sam­
an og hafa það skemmti legt. Auk
þessa eru fast ir lið ir í fé lags starf­
inu að fara í fræðslu­ og skemmti­
ferð að sumr inu. Að vetr in um för­
um við sam an á jóla hlað borð og
það nýjasta hjá okk ur er að halda
þorra blót með vin um okk ar í Fé lagi
skóg ar eig enda á Suð ur landi. En
aðal á huga mál okk ar skóg ar bænda
er þó að sveifla haka og rækta nýj an
skóg,“ sagði Berg þóra á Hrúts stöð­
um að end ingu.
þá
Erum vel í sveit sett
Spjall að við Berg þóru Jóns dótt ur skóg ar bónda á Hrúts stöð um
Þessi mynd er frá því í júní lok þeg ar fólk í Fé lagi skóg ar bænda á Vest ur landi kom sam an í Svína dal í Borg ar firði.
Berg þóra heima í stofu á Hrúts stöð um.
Á Hrúts stöð um er rek ið stórt fjár bú auk skóg rækt ar inn ar. Hér eru bæj ar hús in og
Hvamms fjörð ur í bak grunni.