Skessuhorn - 08.01.2014, Blaðsíða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 8. JANÚAR 2014
Fyrirtækið Gæðakokkar ehf. í Borg­
arnesi skipti á síðasta ári um nafn
og heitir nú Kræsingar ehf. Fyrir­
tækið er rekið undir sömu
kennitölu og áður. Starf­
semin hefur því ekki verið
lögð niður eins og missagt
var í fréttaannál sem birt­
ur var í jólablaði Skessu­
horns 18. desember sl. Er
beðist velvirðingar á þeim
misskilningi. Samkvæmt
heimasíðu Kræsinga ehf.
sérhæfir fyrirtækið sig í
framleiðslu á aukaefna­
lausum tilbúnum mat­
vörum fyrir mötuneyti og
stóreldhús. Einnig er rek­
in veisluþjónusta á veg­
um þess og þá framleiðir fyrirtæk­
ið þorramat í miklu úrvali ásamt
grænmetisréttum og ýmsum kjöt­
vörum. Eigendur Kræsinga eru
hjónin Magnús Nielsson Hansen
matreiðslumeistari og Vala Lee Jó­
hannsdóttir, en þau hafi rekið fyr­
irtækið frá stofnun. Höfuðstöðvar
þess eru að Sólbakka 11 í Borgar­
nesi.
hlh
Í framhaldi af grein minni um „Se­
menstreitinn“ í síðasta blaði og á
vef Skessuhorns, þá kemur hér við­
bót sem á eingöngu við þann hluta
svæðisins sem verður afhentur síð­
ar, samkvæmt fyrirliggjandi samn­
ingi.
Hér er dæmi um
hvernig breyta má
gömlu iðnaðarsvæði og
sílóum í nútíma hótel/
íbúðir o.fl. Þessi bygg­
ing er á Islands Brygge
í Kaupmannahöfn.
Þetta eru sambærileg
síló og eru í Sement­
verksmiðjunni, bara stærri. Á Sem­
entsreitnum standa fjögur fram við
hafnargarð og önnur fjögur, lægri,
standa inn við skorsteininn.
Í dag er meira en áður horft til
að sjá tækifæri í því sem fyrir er og
vinna út frá því. Nær­
tæk dæmi þess eru
víða á gömlu hafnar­
og iðnaðarsvæðunum
í Kaupmannahöfn, á
Fornebu flugvelli við
Osló og áfram mætti
lengi telja.
Pálmi Pálmason.
Skömmu eftir hrunið og í kjöl­
far gossins í Eyjafjallajökli ákváðu
stjórnvöld að fara í stórfelldar að­
gerðir við fjölgun ferðamanna til
landsins m.a. með átakinu „Inspi­
red by Iceland.“ Þetta var í sjálfu
sér ekki svo galið ef allt hefði ver­
ið hugsað til enda. Landið er róm­
að fyrir náttúrufegurð þar sem
saga þessarar einsöku, harðgerðu
en ljúfu þjóðar fléttast frá fjöru til
fjalla. Ferðamenn streyma til lands­
ins sem aldrei fyrr og á öllum árs­
tímum en þó mest yfir sumarið en
vaxandi fjöldi kemur yfir vetrartím­
ann. Er þetta ekki bara besta mál?
Gjaldeyrir streymir inn, fjöldi fólks
fær atvinnu og þjóðarbúið nýt­
ur góðs af, allir græða! Mun ekki
markaðshyggjan taka við og sjá til
að þetta rúlli allt saman og skili til­
ætluðum tekjum?
Ef stjórnvöld grípa inn í og
ákveða að stórfjölga ferðamönnum
allt árið þá verða þau jafnframt að
gera ráð fyrir hvaða frumþarfir þarf
að uppfylla til að tryggja að átakið
valdi ekki meiri skaða en ávinningi.
Hverjar eru svo þarfir ferðamanna?
Í fyrsta lagi eru það grunnþarfir nar;
að hafa aðgang að mat og drykk
og geta skilað því frá sér á sóma­
samlegan hátt. Jafnframt að kom­
ast um landið án þess að setja sig í
stórhættu eða að lenda í óvæntum
gildrum sem heimamenn þekkja og
sneiða hjá. Og að geta notið lífs­
ins bæði með heimafólki og öðr­
um í stórbrotinni náttúru án þess
að gæði landsins og lífríkið hljóti
skaða af.
Ekki vil ég kasta rýrð á hið mik­
ilvæga starf sem Ferðamálastofa
og markaðsstofur um allt land
hafa unnið í þágu greinarinnar, en
óneytanlega þykir mér vanta teng­
ingu út í samfélagið. Sambandsleys­
ið endurspeglar það sem er að ger­
ast hjá þeim stofnunum og öðrum
sem hafa skyldum að gegna bæði
fyrir borgarana og ferðamenn. Jú,
niðurskurður í menntakerfinu, hjá
Vegagerðinni, hjá löggæslu, í heil­
brigðiskerfinu, hjá þjóðgörðunum,
hjá Landhelgisgæslunni og í raun
allsstaðar þar sem velferð og öryggi
ferðafólks á að vera tryggt. Og hvað
þýðir þetta t.d. fyrir ferðamann­
inn? Hann getur átt það á hættu að
fjúka út af veginum á stöðum sem
heimamenn þekkja en eru illa eða
með öllu ómerktir. Hann getur lent
í að keyra inn á kolófæra vegakafla
sem virðast opnir, ómerktir og þar
sem er lélegt eða ekkert símasam­
band. Hann þarf iðulega að ganga
örna sinna úti í náttúrunni með til­
heyrandi óþrifnaði og hættu á frost­
skemmdum. Hann setur sjálfan sig
og aðra vegfarendur í stórhættu við
myndatökur á hálfsmetra breiðum
vegkanti þar sem vegaxlir hafa ekki
verið fundnar upp hérlendis enn
sem komið er. Hann þarf iðulega
að vaða for, bleytu og glerhálku til
að skoða náttúruperlur. Hann get­
ur lent í því að svelta heilan dag af
því að hann var að þvælast á hátíð­
isdegi eða utan þjónustu á útnára.
Hann getur lent í því að bíllinn sem
hann leigði er ótryggður og alger­
lega vanbúinn til aksturs, og svo má
lengi telja.
Og nú hugsa margir samland­
ar, og hvað með það, hvað er þetta
lið að þvælast hingað á öllum árs­
tímum, vitandi ekkert í sinn haus?
Hverjir voru að ginna þá hing­
að, eða réttara sagt bjóða þá vel­
komna? Voru það ekki við, þjóðin,
eða eru einhverjir undanskyldir? Í
þessu sambandi er rétt að minna á
að ferðamenn eru af öllum sauða­
húsum rétt eins og við hin sem hér
búum með misjafna þekkingu og
þroska og þurfum að sjálfsögðu að
fylgja reglum og siðum sem við­
gangast, en fyrst og fremst að fylgja
heilbrigðri skynsemi.
Hvað hefur svo gerst til að mæta
þessum þörfum? Því miður harla
lítið enn sem komið er. Í saman­
burðarkönnun sem Íslandsstofa í
samstarfi við Nýsköpunarmiðstöð
Íslands gaf út 2011 og kallast „Ís­
land allt árið, Landaskýrslur, Sam­
anburður“ þar sem bornar eru sam­
an markaðsáætlanir og fleira tengt
ferðaiðnaði fjögurra landa og Ís­
lands kemur margt fróðlegt fram.
Meðal annars hvernig löndin nálg­
ast sín markmið. Þar er athyglisvert
að sum lönd eins og t.d. Noregur
ætlar fyrst að byggja upp og styrkja
innviðina áður en þeir hrinda af
stað átaki í heilsársferðamennsku.
Hérlendis hefur mestallt púður far­
ið í að ræða um ferðamannapassa.
En hvað sem verður og fyrr en síð­
ar þarf að hefja alvöru stefnumótun
og uppbyggingu innviða hvort sem
þeir snúa að stjórnvöldum, bæjar­
félögum eða öðrum. Jafnframt þarf
að að stórauka nám og starfsþjálf­
un fólks til að mæta þeirri þörf sem
verður á nægu framboði af hæfu
starfsfólki á komandi árum. All­
ir þættir stjórnsýslunnar; stofnanir,
sveitafélög, aðilar ferðaþjónustunn­
ar og félagasamtök þurfa að taka
höndum saman og vinna að þess­
um málum. Nú þarf að bretta upp
ermar og láta verkin tala en ekki
bara sitja á fundum. Við verðum að
hætta að benda sífellt á aðra, fyrir­
tæki á félög, á stofnanir, á sveitar­
félög, á stjórnvöld, fram og aftur
endalaust. Ef við tökum ekki sam­
eiginlega á þessum málum gætum
við lent í því að innviðirnir bresta,
ferðamannaiðnaðurinn hrynur, fyr­
irtæki fara á hausinn og fólk missir
atvinnuna. Við skulum ekki láta það
henda okkur.
Íslendingar eru í eðli sínu veiði­
menn, við viljum fiska þegar gefur,
við viljum mikið á sem stystum tíma.
En stundum getur borgað sig að
hægja aðeins á og íhuga vel hvern­
ig skuli halda á málum því oftar en
ekki kemur það hratt niður sem fer
hratt upp samanber íslenska banka­
kerfið. Hér á vel við „að vel skal til
vanda er lengi skal standa.“ Ef upp­
byggingin er of hröð er hætt við
að gæðin fylgi ekki, hæft starfsfólk
vantar og grunnþarfir sitji á hak­
anum. Nú þarf öll þjóðin að fara
að horfa á „Ferðamannaiðnaðinn“
sem alvöru atvinnugrein sem skil­
ar okkur umtalsverðum tekjum og
atvinnu sem á bara eftir að vaxa og
dafna á komandi árum ef við stönd­
um vel að málum og að því gefnu
að ytri aðstæður séu hagstæðar. Við
megum ekki brenna okkur á því að
henda öllu í hendur markaðarins og
ætlast til að það geri sig með þeim
hætti. Þá er hætt við að skammtíma
gróðasjónarmið skemmi fyrir þeim
sem vilja byggja til framtíðar og
greininni í heild. Ferðaþjónustan
á Íslandi þarf að sjálfsögðu að vera
sjálfbær og vil ég af tilefni hnykkja
á hvað í því fellst: „Sjálfbær ferða­
þjónusta er hvers konar þróun eða
starfsemi í ferðaþjónustu, sem ber
virðingu fyrir umhverfinu, tryggir
verndun náttúrulegra og menning­
arlegra auðlinda til langs tíma og er
ásættanleg og réttlát frá félagslegu
og efnahagslegu sjónarmiði.“
Skilgreiningin kemur úr bókinni
Sustainable Tourism Management
frá 1999 og er eftir J. Swarbrooke.
Þýðingin kemur frá Rannveigu
Ólafsdóttur og birtist t.d. í skýrsl­
unni hennar „Umhverfisstjórnun ­
tæki til sjálfbærrar ferðaþjónustu.“
Þór Magnússon, Gufuskálum.
Höf. er nýgræðingur í ferðaþjón-
ustu og einn af stofnendum Hella-
ferða slf.
Þórarinn Eldjárn rithöfundur mun
næstkomandi föstudag frumflytja
frásögn sína af Baróninum á Hvítar­
völlum á Sögulofti Landnámsset­
ursins í Borgarnesi. Í tilkynningu
frá Landnámssetrinu segir um sýn­
inguna og Baróninn:
„Föstudaginn 10. janúar klukkan
20 frumflytur Þórarinn Eldjárn hina
mögnuðu sögu Barónsins á Hvítár­
völlum. Þórarinn skrifaði skáldsögu
um Baróninn og kom hún út fyr­
ir réttum tíu árum, eða 2004. Bar­
óninn, eða Charles Gouldrée­Boil­
leau eins og hann hét réttu nafni,
kom til Íslands árið 1898 með þá
staðföstu ákvörðun að ætla að setj­
ast að á Íslandi. Hann sá mikil tæki­
færi bæði í landbúnaði, sjávarútvegi
og ferðaþjónustu og lét sig dreyma
um stórbrotnar framkvæmdir. Allri
veru hans hér á landi lýstu samtíma­
menn hans með einu orði, þ.e. „æv­
intýri.“ En það mætti líka kalla það
harmleik, vegna sorglegra endaloka
þessa dularfulla manns. Þórarinn
Eldjárn er meðal okkar merkustu
rithöfunda og stígur nú á stokk sem
hinn „Talandi höfundur“ og segir
okkur söguna sem hann hefur áður
unnið á bók.“
mm
Pennagrein
Ferðaþjónusta á hraðferð
Pennagrein
Að breyta sílóum í hótel, íbúðir,
vinnustofur/gallerí og skrifstofur
Séð yfir iðnaðarhverfið í efri hluta Borgarness þar
sem Kræsingar eru með starfsemi. Ljósm. hlh.
Gæðakokkar heita
nú Kræsingar
Þórarinn Eldjárn segir sögu
Barónsins á Hvítárvöllum
Þórarinn Eldjárn rithöfundur og sögumaður.
Charles Gouldrée-Boilleau, betur
þekktur hér á landi sem Baróninn á
Hvítárvöllum.