Skessuhorn - 09.04.2014, Blaðsíða 18

18 MIÐVIKUDAGUR 9. APRÍL 2014
Skógarströndin er það svæði á Vest-
urlandi sem hvað mest hefur látið
undan síga sem framleiðslusvæði í
landbúnaði síðustu áratugina. Þar
er þó búskapur enn á einum þrem-
ur bæjum. Stærsta búið er á Emmu-
bergi. Þar hafa í áratugi búið systk-
inin Guðmundur Flosi og Kristín
Guðmundarbörn. Á Emmubergi
eru um þessar mundir að eiga sér
stað kynslóðaskipti í búskapnum.
Það er Sigríður Huld Skúladóttir
dóttir Kristínar sem er að taka við
hluta búsins af móður sinni ásamt
manni sínum Björgvin Ragnarssyni,
sem einnig er pípulagningamaður.
„Þetta var eins og happdrættisvinn-
ingur fyrir mig að þau vildu koma
inn í búskapinn. Ég var orðin slæm
í skrokknum og sá fram á að þurfa
að draga mig út úr þessu. Við vor-
um byrjuð að mæta því með því að
minnka fjárfjöldann og ætluðum að
hætta með kýrnar. Vorum búin að
fækka niður í 450 en erum kom-
in aftur upp í tæplega sexhundruð
og búin að fylla húsin,“ segir Krist-
ín, en auk sauðfjár eru á búinu 20
mjólkandi kýr og alls um 60 naut-
gripir. Þau Sigríður Huld og Björg-
vin fluttu á Emmuberg um áramót-
in 2011-2012. Björgvin kom reynd-
ar seinna vestur þar sem að hann
þurfti að ljúka við verkefni í borg-
inni. Hann segir að eftir að hann
kom í Dalina hafi verið mikið að
gera, enda enginn pípulagninga-
maður starfandi. „Ég sé um viðhald
hjá MS og sveitarfélaginu. Það hef-
ur líka verið mikill vinna í nýlögn-
um, breytingum og viðhaldi á bæði
miðstöðvar- og neysluvatnslögn-
um,“ segir Björgvin.
Er komin heim aftur
Sigríður Huld og Björgvin eru um
þrítugt. Þau eiga tvíburana Emblu
Dís og Kristeyju Sunnu sem eru
sjö ára og nemendur í Auðarskóla
í Búðardal. Yngstur er svo Guð-
mundur Ari sjö mánaða þannig
að það fjölgaði heilmikið í sveit-
inni þegar þessi fjölskylda flutti úr
borginni. Kristín segir að á sínum
tíma hafi því verið spáð að dóttir sín
yrði síðasta barnið í skóla af Skóg-
arströndinni. Síðan hefðu reyndar
tvö börn frá Bíldhóli verið í skólan-
um einn vetur. „Ég er komin heim
aftur og ákaflega sátt með það. Ég
var alltaf mjög hænd að afa mínum
og yngsta barnið heitir eftir hon-
um. Ég fylgdi honum hvert fótmál.
Ég var alltaf mikið tengd sveitinni
og við Björgvin vorum hérna rosa-
lega mikið. Ekki bara á annatímum
eins og í sauðburði, við heyskap og
í réttum og smalamennsku, heldur
líka oft um helgar. Það var því ekki
erfið ákvörðun fyrir okkur að flytja
hingað vestur. Björgvin er ekkert
síður orðinn háður sveitinni en ég.
Þegar við nálgumst Mosó á suður-
leið segir hann gjarnan, æi það væri
nú betra að hafa borgina í baksýnis-
speglinum,“ segir Sigríður Huld.
„Já, ég finn hvernig maður stres-
sast upp í umferðinni og vafstrinu
í borginni,“ segir Björgvin. Sigríð-
ur Huld er viðskiptafræðingur að
mennt og starfaði um árabil á Fjár-
málaskrifstofu leikskólasviðs hjá
Reykjavíkurborg. Hún segir marga
furða sig á að viðskiptafræðing-
ur vilji vera bóndi, en þetta fari vel
saman. Búrekstur sé eins og að reka
fyrirtæki.
Bústofninn var lítill
í fyrstu
Búskaparsaga fjölskyldunnar á
Emmubergi nær aftur til ársins
1952 að þangað fluttu Guðmund-
ur Jónsson og Guðríður Friðlaug
Guðjónsdóttir. Þau komu þangað
með þrjú ung börn og bústofninn
var ekki stór í fyrstu, 33 gemling-
ar og ein kýr. Smám saman byggðist
búið upp og ræktunin á jörðinni, en
auk Emmubergs var nágrannajörðin
Laxárdalur tekin á leigu hjá ríkinu.
Kristín er 14 árum eldri en Guð-
mundur Flosi og hún segir að það
hafi hist þannig á að bróðir henn-
ar hafi einmitt fæðst daginn sem
hún átti að fermast. „Ég segi það að
minnsta kosti,“ segir hún og hlær
og bætir svo við, „en ég var svo látin
bíða í eitt ár að fermast með Sigríði
systur minni sem var ári yngri.“
Eru „moldrík“
Þegar spurt er um nám eftir barna-
skóla, segja þau systkinin að það
hafi aldrei verið spáð neitt í það.
„Ég man ekki eftir öðru en við fær-
um bara í búskapinn og höfum ver-
ið í honum síðan. Þetta þróaðist svo
bara smám saman að við tækjum við
búskapnum af foreldrum okkar,“
sagði Guðmundur Flosi. Aðspurð-
ur um hvort 20 kúa mjólkurbú sé
heppileg bústærð, segir hann að
það skipti ekki svo miklu máli hvað
búið sé stórt. „Þetta kemur ágæt-
lega út og þessi spurning um hag-
kvæmni og hagræðingu getur ver-
ið svo afstætt. Það sem við kaup-
um kannski helst í vinnu er við-
hald við vélar. Við reyndum þó að
stilla því í hóf,“ segir Guðmundur
Flosi. „Svo er tíminn líka pening-
ar, það verður að taka það í dæmið,“
bætir Kristín við. Jarðirnar Emmu-
berg og Laxárdal keyptu þau af rík-
inu 1986. Kristín á jörðina Hólm-
látur sem þarna er líka í nágrenn-
inu. Sagan segir að Guðbrandur ríki
hafi átt þá jörð og Eiríkur rauði átt
vetursetu á Látrum, en þar eru eins
og nafnið gefur til kynna selalát-
ur. „Jarðaverð var hátt hérna í ból-
unni. Er ekki í dag miklu betra að
eiga jörð en bankabók? Við tölum
stundum um að við séum „mold-
rík“,“ segja systkinin og hlæja. Þeim
kemur saman um að Emmuberg og
nærliggjandi jarðir séu mjög gott
land, ekki síst til sauðfjárbúskapar.
Spurð um kvótann hvort hann sé
nægur, segja þau að borgað sé fyr-
ir alla framleiðslu bæði í mjólk og
kjöti. „Það var frekar í mjólkinni
sem við vorum tæp með kvóta, en
nú þegar vantar mjólk þá er greitt
fyrir allt umframmagn. Ætli kýrnar
hafi ekki bara ekki séð betur fram í
tímann en þeir hjá MS,“ segir Guð-
mundur Flosi og hlær. Hann vitnar
þar til þess að kaupa þurfti nokkuð
magn af smjöri inn í landið vegna
ónógrar framleiðslu.
Áburðurinn að lækka
Þegar spurt er hvernig þeim lít-
ist á framtíðina í búskapnum, segja
þau bæði eldri bændurnir og yngra
fólkið að þeim lítist vel á hana utan
Evrópusambandsins. „Ég held
við höfum ekkert að gera þangað
inn og Evrópusambandið er bara
skrifstofubákn,“ segir Guðmund-
ur Flosi. Aðspurður um tilkostnað-
inn við búskapinn sem hefur auk-
ist mikið síðustu árin, bæði áburð-
ur og olía, segir hann að núna í
fyrsta skipti í mörg ár sé áburðar-
reikningurinn lægri en árið á und-
an. Gengið sé eitthvað hagkvæmara
núna. Sigríður Huld tekur undir
það. Þau segja heyöflunina næga á
Emmubergi. Slægjurnar eru í heild
um 80 hektarar, en auk eigin jarða
er einnig heyjað á Borgum, Gunn-
arsstöðum og Innra-Leiti. Rúllu-
baggatæknin gerir það að verkum
að heyin eru góð og því ekki þörf á
fóðurbætisgjöf. „Mér fannst nú allt-
af mikil stemning í því og gaman á
vagninum þegar við vorum ennþá
með þurrheysbaggana,“ segir Sig-
ríður Huld og hlær. „Æ-i ég er fegin
að það er liðin tíð. Þetta var óttalegt
puð, svei mér þá að handleggirnir á
mér lengdust ekki eitthvað við að
bisa við baggana,“ segir Kristín og
nú er það hún sem hlær.
Umferðin að aukast
um veginn
Ekki vill heimilisfólk á Emmubergi
meina að þau búi afskekkt á Skóg-
arströndinni og aukin umferð þarna
um hljóti að kalla á meiri þörf fyr-
ir vegabótum, enda vegurinn skelfi-
legur. „Þetta er ótrúlega mikil um-
ferð hérna bara yfir vetrartímann.
Ég segi að það væri grundvöllur
að gera héðan út björgunarsveit-
arbíl. Það er búið að óska efir að-
stoð okkar nokkrum sinnum í vetur
vegna erlenda ferðamenn. Þeir hafa
sumir verið á sumardekkjunum og
svo eru þeir líka ragir við að keyra
á klakanum sem var hér á veginum
langan tíma í vetur. Í eitt skiptið var
fólk á jeppa og rígnegldum dekkj-
um en það þorði bara ekki að keyra
bílinn við þessar aðstæður,“ sagði
Björgvin. „Já, okkur finnst umferð-
in hérna um snemma á vorin vera
svipuð því eins og hún var um versl-
unarmannahelgar hérna áður fyrr.
Ef að ferðamannafjöldinn á eftir að
aukast svona mikið á næstu árum
eins og spáð er þá held ég þeim veiti
ekki af að fara að laga vegina,“ sagði
Guðmundur Flosi. Blaðamaður
þakkar fyrir skemmtilega heimsókn
í Emmuberg.
þá
Kynslóðaskipti að verða á stærsta býlinu
á Skógarströndinni
Bændurnir á Emmubergi: Björgvin Ragnarsson og Sigríður Huld Skúladóttir og systkinin Kristín og Guðmundur Flosi Guð-
mundarbörn.
Börnin á Emmubergi.
Emmuberg og nærliggjandi jarðir, Laxárdalur og Hólmlátur, í sumarskrúða.
Smalað að haustinu.
Guðmundur Ari kann vel við sig í
jötunni hjá kindunum.