Vísbending - 23.12.2013, Side 42

42
Þ
annig orti sálmaskáldið séra Valdimar Briem (1848 – 1930) árið 1886.
Það ár var enn eitt erfiðleikaárið af mörgum á Íslandi. Vetur var harður og
óvenjuleg snjóþyngsli víða. Vorið ætlaði aldrei að koma, enda hafís við
land. Sláttur byrjaði seint og heyskapur var erfiður. Aflabrögð víðast rýr.
Þá sem oftast var erfitt að búa á Íslandi og seint verður sagt að náttúran hafi leyft
landsmönnum að njóta vafans. Við þessar aðstæður telur sálmaskáldið réttast að kveða
um fánýti veraldlegra hluta. Hvað stoðar prjál hvort sem er þegar dauðinn er það eina
sem landsmenn geta gengið að sem vísu? Lífið gefur ekki tilefni til bjartsýni og eina
haldreipið er að betri víst bíði í öðrum heimi.
Kirkjan hefur í gegnum tíðina talið sig hafa mikið og ótvírætt leiðbeiningarhlutverk
þegar kemur að útskýra fátækt og ríkidæmi fyrir almúganum. Túlkun hennar hefur þó
breyst mikið með árunum og þar hafa endurteknar trúardeilur kirkjunnar ráðið miklu.
Klemens frá Alexandríu var talinn til svonefndra kirkjufeðra og ber sína ábyrgð á
því að kristin kirkja er eins og hún er í dag. Hann starfaði í borginni Alexandríu í
Egyptalandi á ofanverðri annarri öld eftir Krist og hafði mikil áhrif á mótun kristinnar
trúar með því að hann varð fyrstur kristinna manna til að flétta skipulega saman
gríska heimspeki og hina gyðing-kristilegu hugsun. Guðfræðingar nú á dögum tala
oft um hann sem einn elsta frumkvöðul vísindalegrar guðfræði. Í bók sinni Hjálpræði
efnamannsins fjallar Klemens fyrstur kristinna manna sérstaklega um dæmisögu Jesú
um hinn ríka mann, sem er torveldara að fá inngöngu í himnaríki en úlfalda að komast
Hvað stoðar þig allt heimsins góss og gæði
og gull og silfur, skart og dýrleg klæði,
er ber þú utan á þitt dauðlegt hold?
Hvar liggur það, þá líkaminn er dauður
og langt frá öllu prjáli hvílir snauður
í myrkri mold?
Veist þú þá ei, að dómsins lúður dynur,
þá djásnið fölnar, veldisstóllinn hrynur
og gullkálfurinn hjaðnar eins og hjóm?
Veist þú þá ei, að ekkert gildi hefur
öll auðlegð heims og neina bót ei gefur
við Drottins dóm?
Vor auðlegð sé að eiga himnaríki,
vor upphefð breytni sú, er Guði líki,
vort yndi’ að feta’ í fótspor lausnarans,
vor dýrðarskrúði dreyrinn Jesú mæti,
vor dýrlegasti fögnuður og kæti
sé himinn hans.
SIguRðuR mÁR
JÓNSSON
BLaðamaðuR
gæðI þESSa HEImS
Og aNNaRS
auðsöfnun gat vafist fyrir guðhræddum mönnum eins og sést þegar ytri umgjörð kirkjunnar er
skoðuð, en lengst af á miðöldum safnaði kirkjan gríðarlegum auði og skammaðist sín ekki fyrir að
sýna hann. margir kirkjunnar þjónar töldu auðinn ekki sína eign þó þeir í daglegu amstri færu með
hann eins og svo væri. þeir voru vörslumenn auðæfanna og notkunin var fyrst og fremst guði og
kirkju hans til dýrðar. um þetta ríkti ekki sátt og með reglubundnu millibili risu upp andhófshreyfingar
sem boðuðu meinlæti og fátækt, líka fyrir kirkjunnar þjóna, ekki síst þegar kirkjufeðurnir urðu of
gírugir í völd og auðævi
Nokkur orð um trú, fátækt og ríkidæmi