Frjáls verslun - 01.02.2013, Síða 57

FRJÁLS VERSLUN 2. 2013 57
forystu alþýðusambandsins? að því
leyti sem þú treystir þér til að bera
saman verkalýðsforystu og áherslumál
þeirra frá einni kynslóð til annarrar?
„Það kemur ef til vill á óvart, en ég held, að
forysta­verkalýðs­hreyfi­ng­arinnar­núna­sé­
miklu skárri en hún var áður fyrr. Eðvarð
Sigurðsson var elskulegur maður og að
sumu leyti óspilltur. En hann var harður
stalínisti, eins og fram kemur í bók minni
um íslenska kommúnista, og tók við stórfé
frá Ráðstjórnarríkjunum í styrki til íslensku
verkalýðshreyfingarinnar.­Auðvitað­var­
Gvendur jaki skemmti legur persónuleiki,
sem sagði vel frá, sannkallaður neftóbaks­
maður. En hann skipaði sér líka á bekk
með kommúnistum. Gott dæmi er, að
hann segir frá því í endur minn ingum
sínum,­að­hann­hafi­sótt­heimsmót­æsk-
unnar­í­Varsjá­1955,­og­þar­hafi­hann­orðið­
óþægilega var við stéttaskiptinguna innan
kommúnistahreyfingarinnar,­lotn­ing-
una fyrir valdinu. En hann sagði aldrei
frá því. Og hann hélt áfram að þiggja
boð til Rússlands eins og raunar margir
aðrir íslenskir verka lýðsforingjar, og þar
sátu þeir í dýrlegum veislufagnaði við
strendur Svartahafs, á meðan rússnesk
alþýða stritaði undir sínu oki. Við
megum ekki gleyma því, að þetta var
voldugt einræðisríki. Ég hef áður sagt,
að­ég­stórefist­um,­að­kjarabarátta­skili­
kjarabótum. En sumir verka lýðs foringjar
hafa vissulega barist fyrir umbótamálum,
sérstaklega Guð mundur H. Garðarsson í
Versl unarmannafélagi Reykjavíkur, sem
vildi­stórefla­lífeyrissparnað­og­auka­val­
einstaklinga. Núverandi for ystu menn
verkalýðshreyfingarinnar­vilja­eflaust­
vel, en ég er ekki viss um, að þeir geri
mikið gagn. Þeir gera hins vegar ekki
sama ógagn og herskáu kommúnistarnir í
heims kreppunni og síðar í kalda stríðinu,
sem beittu hvað eftir annað ofbeldi. Það
er fræg saga af því, þegar Gvendur jaki
skipulagði mikil verkföll sumarið 1961.
Þá sagði Ólafur Thors forsætisráðherra: „Í
dag eru á landinu tveir forsætisráðherrar,
Guðmundur og ég, og óvíst, hvor má sín
betur.““
Nú veitir þú Rannsóknarsetri um ný­
sköpun og hagvöxt forstöðu – hverju er
því ætlað að ná fram?
„Þetta er lítið rannsóknarsetur, sem við
Ragnar Árnason og Birgir Þór Runólfsson
stofnuðum til þess að kynna betur ýmsar
hugmyndir um sjálfsprottna samvinnu
í stað vald boðs, um verðlagningu í stað
skipu lagningar. Helstu áherslur okkar
eru velferðar­ og skattamál, nýting auð ­
linda, nýsköpun og fram kvæmda menn
og minningin um fórn arlömbin. Rann ­
sóknarsetrið hefur boðið ýmsum fyrir ­
les urum til landsins og hefur í hyggju að
gefa­ýmislegt­út­í­samstarfi­við­Almenna­
bókafélagið. Einn fyrirlesarinn var hinn
kunni vísindarithöfundur Matt Ridley, sem
skrifað hefur bókina The Rational Optimist,
þar sem hann bendir á allar framfarirnar
síðustu áratugina. Síðan má nefna tvær
alþjóðlegar ráðstefnur, sem við héldum
haustið 2012.
Önnur­bar­yfir­skriftina­„Evrópa­fórnarlambanna“. Þar var aðalræðumaður prófessor Stéphane Courtois, sem var
ritstjóri Svartbókar kommúnismans,
en útkoma þeirr ar bók ar var mikill
viðburður. Stein grímur J. Sigfússon
sagði í setningarræðu sinni á landsfundi
Vinstri grænna í febrúar, að versta
hugmyndafræði, sem fundin hefði verið
upp, hefði verið nýfrjálshyggjan. Hann
hefur bersýnilega ekki mikla sögulega
yfirsýn.­Gleymir­hann­ekki­nasismanum?­
Og kommúnisminn kost aði um 100
milljónir mannslífa, eins og Courtois fór
yfir­í­stórmerku­erindi­sínu­á­ráðstefnunni­
okkar. Á meðal þeirra, sem töluðu á þessari
ráðstefnu, var Anna Funder, höfundur
Stasilands, sem er stórmerk bók um daglegt
líf í Austur­Þýska landi. Hin ráðstefnan var
um­fisk­veiðar,­sjálfbærar­og­arðbærar.­Þar­
töluðu helstur sérfræðingar FAO, OECD
og­Alþjóðabankans­um­fiskveiðar­og­þrír­
kunnustu hagfræðingar okkar á sviði
fiskihagfræði­og­stofnanahagfræði,­þeir­
Ragnar Árnason, Rögnvaldur Hannesson
og Þráinn Eggertsson.“
Þrjár teGundir fjölmiðla
Þú skrifaðir á sínum tíma rit um fjöl­
miðla – hvaða augum sérðu íslenskt
fjöl miðlaumhverfi?
„Við þurfum að gera okkur grein fyrir, að
íslenskir fjölmiðlar eru þrenns konar og á
þeim er eðlismunur. Í fyrsta lagi eru frjálsir
fjölmiðlar, sem eru háðir lesendum sínum,
til dæmis Morgunblaðið og Stöð tvö, Við ­
skiptablaðið og Frjáls verslun. Menn þurfa
að kaupa þá. Þetta er að mínum dómi
eini eðlilegi rekst ur inn. Í öðru lagi eru
svokallaðir ókeypis miðlar, sem lifa á því
að selja auglýsendum aðgang að lesenda­
eða hlustendahópunum, sem þeir geta
myndað. Þeir geta auðvitað ekki starfað
eins og frjálsir fjölmiðlar. Ýms um blöðum
er til dæmis troðið inn um bréfalúguna
hjá­mér,­þótt­ég­hafi­ekki­beðið­um­þau.­
Lesendakannanir, þar sem slíkir ókeypis
fjölmiðlar eru settir við hlið hinna, sem
eru valdir, eru marklausar. Í þriðja lagi eru
þeir fjölmiðlar, sem eru á fjárlögum, það
er að segja Ríkisútvarpið. Enginn getur
sagt því upp, og allir þurfa að greiða til
þess. Þess vegna eru auðvitað sett lög
um­það,­að­Ríkisútvarpið­þurfi­að­gæta­
óhlutdrægni í frásögnum af mönnum og
málefnum. Ríkisútvarpið brýtur þessi
lög á hverjum degi. Ég skal aðeins nefna
örfá dæmi. Ríkis útvarpið talaði alltaf um
Icesave­skuld ina, en ekki Icesave­kröfuna.
Það gekk þannig erinda Breta og Hol l end­
inga gegn þeim Íslendingum, sem þó eru
skyldaðir til að greiða fyrir reksturinn.
Ríkisútvarpið sendir oft eða jafnvel alltaf
fréttamenn á fundi, sem Evrópustofa
heldur, og gerir frétt um fyrirlestrana.
En það sendi ekki fréttamann á einn ein­
asta fund, sem Rannsóknarsetrið okkar
hélt, og bauð það þó upp á heims kunna
fræðimenn eins og Courtois og Ridley
eða hélt ráðstefnur með helstu alþjóðlegu
sérfræðingum um mikilvægustu hitamál
Íslendinga­eins­og­kvótakerfið.­Það­vinna­
margir góðir menn á Ríkisútvarpinu, og ég
er ekki að gagnrýna þá. Þeir gera sitt besta,
og stofnunin býr að langri sögu og ríkri
hefð. En fréttastjórinn þar, Óðinn Jónsson,
heldur því miður ekki í heiðri lagaboðið
um að gæta fyllstu óhlutdrægni. Hann gat
á sínum tíma valið um það, hvort hann
yrði framkvæmdastjóri Samfylkingarinnar
eða fréttastjóri Ríkisútvarpsins. Ég er ekki
viss­um,­hvort­starfið­hann­valdi­í­raun­og­
veru. Það er ekki heldur hollt að leggja svo
mikið dagskrárvald í hendur einum manni.
Hið sama er að segja um Egil Helgason,
„Við Davíð höfum verið einkavinir í nær
fjörutíu ár, og raunar kaus ég hann sem
inspector í Menntaskólanum í Reykja­
vík þegar vorið 1969, áður en ég kynntist
honum.“