Læknablaðið : fylgirit - 01.10.2010, Side 42

XIX Þ I N G LYFLÆKNA
F Y L G 1 R I T 6 5
hósta, augneinkennum og munnþurrki (38-41%) á meðan öskufalli stóð.
Einkenni áfallastreitu voru til staðar hjá 7% fullorðinna og 13% greindu
frá andlegri vanlíðan í læknisviðtali. Helstu einkenni hjá börnum
voru kvíði og/eða áhyggjur (30%), einkenni frá öndunarfærum (26%)
og höfuðverkir (9%) á meðan öskufalli stóð. Böm með astma (15%)
upplifðu öll versnun á öndunarfæraeinkennum.
Ályktanir: fbúar á öskufallssvæði virðast ekki finna fyrir alvarlegum
heilsubrest í kjölfar þessa eldgos. Samt sem áður upplifðu margir talsvert
af einkennum á meðan öskufalli stóð, einkum fólk með undirliggjandi
sjúkdóma, likamlega eða andlega. Því er full ástæða til að hafa sérstakt
eftirlit með þeim hópum.
V092 Skráning og mat á ávinningi íhlutana lyfjafræðinga á deildum
Landspítala
Brynja Sólmundsdóttir', Anna Bima Almarsdóttir1, !>órunn Guðmundsdóttir2, Anna
Gunnarsdóttir2, Pétur Gunnarsson1
'Lyfjafræðideild Háskóla íslands, 2Sjúkrahúsapótekinu, Landspítala, 3Actavis
Inngangur: Mikilvægt er að skrá upplýsingar um klíníska þjónustu
lyfjafræðinga til að sýna fram á vinnuframlag þeirra og þjónustu og til
að fá heilsteyptari mynd af störfum þeirra á LSH. Þrír lyfjafræðingar
veita að staðaldri klíníska þjónustu á fjórum legudeildum LSH. Þeir
taka m.a. þátt í þverfaglegri teymisvinnu með þátttöku í stofugangi,
flettifundum og innliti á deild, en skrá einnig lyfjasögu sjúklings við
innlögn og veita útskriftarviðtal. Markmið rannsóknarinnar var að
endurhanna og prófa skráningarblað fyrir fhlutanir lyfjafræðinga á LSH
og að meta á markvissan hátt bæði klínískan og hagrænan kostnað og
ávinning fhlutana.
Efniviður og aðferðir: í byrjun var endurhannað skráningarblað
sem lyfjafræðingarnir notuðu við skráningu á íhlutunum meðan á
gagnasöfnun stóð. Þrenns konar flokkunarkerfi voru notuð, í fyrsta lagi
til að meta lyfjatengd vandamál, í öðru lagi til að meta gerðir ihlutana og
í þriðja lagi til að meta klínísk áhrif íhlutana.
Niðurstöður: Flestar íhlutanir voru framkvæmdar á stofugangi eða
fundi (56,4%) og voru íhlutanir samþykktar í yfir 90% tilfella. Algengast
var að íhlutanir lyfjafræðings tengdust tauga- og geðlyfjum (N) eða í
19,3% tilfella. íhlutanir voru metnar sem þýðingarmiklar í 53,4% tilfella
og sem nokkuð þýðingarmikið - ekki þýðingarmikið í 30,7% tilfella.
Erfitt var að leggja mat beinan kostnað fyrir allar íhlutanir en nokkur
valin dæmi voru tekin sem gáfu vísbendingar hvers konar flúutanir
leiða til spamaðar. Alls vom 98 íhlutanir skoðaðar (20,5% af öllum
íhlutunum) sem leiddi til heildarsparnaðar yfir milljón króna.
Ályktanir: I þessari rannsókn var ekki hægt að leggja fullt mat á spamað
vegna þess að ekki lágu fyrir nægjanleg gögn til að meta beinan kostnað.
Næsta skref snýr því að viðameiri greiningu á hagrænum áhrifum
íhlutana lyfjafræðinga á LSH.
V093 Svimi á slysa- og bráðadeild
Árni Egill Ömólfsson', Ólöf Bima Margréfardóttir1, Einar Hjaltested', Hannes Petersen1
'Háls-, nef- og eymadeild Landspítala
Inngangur: Kanna umfang og gæði uppvinnslu hjá sjúklingum sem leita
á Slysa- og bráðadeild Landspítala (SBD) vegna svima.
Efniviður og aðferðir: Allar komur á SBD þar sem svimi var aðalkvörtun
sjúklings voru skoðaðar á aftursæjan hátt. Skoðaðir voru sérstaklega þrír
rannsóknarþættir, 1) blóðprufur, 2) myndgreining og 3) álit sérfræðinga.
Niðurstöður: Frá 1. nóvember 2008 til 28. febrúar 2009 fundust 163 tilfelli.
Konur voru í meirihluta (63%). Meðalaldur kvenna var 54 ár (± 20 ár) og
meðalaldur karla var 50 ár (± 21 ár). f 126 tilfellum (77%) vom teknar
blóðpmfur. Tölvusneiðmynd (TS) af höfði var fengin í 65 tilfellum (40%)
en í aðeins 2 tilfellum (3%) leiddu niðurstöður tölvusneiðmyndar til
greiningar. í 27 tilfellum (17%) var gerð segulómun (MRI) af heila og í 2
tilfellum (12%) leiddu niðurstöður segulómmyndar til greiningar. Leitað
var eftir sérfræðiáliti í 98 skipti í tengslum við 80 tilfelli. Álit sérfræðings
leiddi til greiningar í 40 skipti. í langflestum tilfellum (144; 88,3%) kom
ekki til innlagnar. Meðal dvalartími á bráðamóttöku hjá sjúklingum
sem ekki lögðust inn var 4,3 (± 2,8) klst. í um þriðjungi tilfella (52; 32%)
útskrifast sjúklingar án greiningar. Algengasta greiningin var BPPV (31
tilfelli; 19%). Hjá sjúklingum sem greindir vom með BPPV vom teknar
blóðprufur í 20 tilfellum (65%), TS og/eða MRI í 20 tilfellum (65%)
og í einungis 6 tilfellum (19%) var BPPV klínísk greining án nokkurra
rannsókna. Skipt var í hópa eftir fjölda rannsóknaþátta sem notaðir voru
við uppvinnslu og reyndist enginn marktækur munur á hversu margir
útskrifast án greiningar.
Ályktanir: Svimi er algeng kvörtun á SBD. Rannsóknum virðist vera
ofaukið í mörgum tilfellum. Bæta þarf klíniska greiningargetu á BPPV.
Þörf er á verkferlum við svimauppvinnslu.
V094 Hvaða sjúkdómar valda verulegri hækkun á ALAT í blóðsermi?
Rúnar Bragi Kvaran1, Hulda Ásbjömsdóttir2, Einar Stefán Björnsson12
'Læknadeild Háskóla íslands, 2meltingarlækningaeiningu Landspítala
Inngangur: Alanín amínótransferasi (ALAT) er ensím í blóðsermi og
vefjum líkamans, einna helst lifrinni. Hækkun ALAT er oftast talin
vísbending um undirliggjandi sjúkdómsástand í lifur og við mikla
hækkun er mikilvægt að greina ástæðu hækkunar sem fyrst. Efri
mörk ALAT eru 45 U/L fyrir konur og 70 U/L fyrir karla. Tilgangur
rannsóknarinnar er að kanna orsakir mikillar hækkunar ALAT á LSH
auk þess að athuga hvort brugðist sé við rannsóknamiðurstöðunum.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er framsýn og er reglulega
keyrð beiðni í tölvugagnagrunni rannsóknarstofu LSH sem skilar
öllum rannsóknarniðurstöðum þar sem ALAT mælist yfir 400 U/L.
Rannsóknin hófst í mars 2010 og stendur yfir í eitt ár. Sjúkraskrár
sjúklinga með ALAT > 400 U/L eru rannsakaðar og upplýsingar um
ALAT hækkun skráðar.
Niðurstöður: Alls hafa 86 tilfelli verið skráð. Helstu orsakir voru
gallsteinar í gallgangi (20%), blóðþurrð í lifur (19%), lifrarskaði af
völdum lyfja (13%) og veirulifrarbólga (13%). Færri tilfelli voru af
völdum krabbameins (6%), krabbameinslyfjameðferðar (5%), alkóhóls
(3%) og annars. í 17 (20%) tilfellum var ekki minnst á ALAT hækkun
sjúklings í sjúkraskrá hans en í 65% þeirra tilfella tókst rannsakendum
að ákvarða orsök ALAT hækkunar út frá upplýsingum í sjúkraskrá. í
14 (19%) tilfellum var ekki hægt að ákvarða orsök hækkana á ALAT.
Annars vegar var það vegna skorts á skráningu klínískra upplýsinga og
hins vegar voru tilfelli þar sem ekki var hægt að greina orsök.
Ályktanir: Niðurstöður þessarar rannsóknar sýna að gallsteinar í
gallgangi og blóðþurrð í lifur eru algengustu orsakir ALAT hækkunar.
Greinilegt er að í sumum tilfellum er ALAT hækkun ekki fylgt eftir
af lækni. Bæta þarf úr eftirfylgni þar sem hækkun ALAT getur verið
vísbending um alvarlegan undirliggjandi sjúkdóm.
42 LÆKNAblaöið 2010/96