Listin að lifa - 01.12.1998, Blaðsíða 37

Við vinnu sína notar Þorsteinn tvo 50
cm langa stálprjóna, sem eru beygðir
þannig að endana er hægt að hafa í
greip sinni sem handfang. Þegar Þor-
steinn leitar að geislum heldur hann
prjónunum beinum fyrir framan sig.
Um leið og hann kemur inn í eitthvert
af áðurnefndum sviðum hreyfast
prjónarnir og vísa á legu
straumanna. Vandi er að
kunna að greina á milli
hvers konar geisla er um
að ræða.
hjónin hafi verið búin að reyna í tíu ár
án árangurs að eignast barn. En þegar
ég hafi verið búinn að laga húsið hafi
barnið komið. Trúlega var það ástæðan
fyrir ósk bóndans um að laga fjósið.
Þekkt er úr fréttum hvemig
Brynjólfur Snorrason hefur lagað fisk-
____ eldisstöð hérlendis, þar sem
allt var á heljarþröm
vegna rafsegulsviðs-
mengunar.
HVAÐ BER AÐ VAR-
AST?
Eftir að ég áttaði mig á
því að upphersla í raf-
magnstöflum getur komið í
veg fyrir rafsvið í húsum hef-
ur verið nokkuð auðvelt að
koma í veg fyrir að heimilistæki
sendi frá sér óæskilegar bylgjur,
nema örbylgjuofnar. Þeir eru
alltaf varhugaverðir og þarf sér-
WL stakar aðferðir til að koma í
|W veg fyrir það. Ef tengingar losna
Bð í rafmagnstöllum orsakar það
■ mikið rafsvið frá töflunum. Raf-
virkjar viðurkenna það að los
víra í rafmagnstöflu getur
valdið íkveikju. Nú er það
orðin skylda hjá
R a f -
magnsveitunni
og reglugerð fyrir því að tengja
á milli hitavatns- og kaldavatns-
lagna við byggingu húsa.
Fólk í eldri húsum, þar sem slíkt
hefur ekki verið gert, ætti að tengja
á milli hita- og kaldavatnsinntaka í
húsum sínum. Nota má óeinangr-
aðan rafmagnsvír til þess. Þannig
er hægt að jarðtengja hitakerfi
hússins og koma í veg fyrir að frá
ofnum leiði rafsvið. Járn getur
hlaðist upp af rafsviði og er einnig
mjög móttækilegt fyrir bylgjum
sem gervihnattadiskar og GSM-
síma sendistöðvar senda frá sér.
Þess eru mörg dæmi að fólk sem
sefur í járnrúmum verði vart við ó-
þægindi vegna þessa. Gormar í rúm-
dýnum geta hlaðist upp og valdið
veikindum hjá fólki. Mér hefur sýnst
að ekki sé sama hvaða efni séu í dýn-
unum, sum efni framkalli óæskileg
svið komist þau í snertingu við
gormana. Skrítið er það, að stundum
myndast orkusvið sem valda óþægind-
um þegar teygju-frotte-lökin eru sett
yfir sumar rúmdýnur. Járnrúm og
gormadýnur (springdýnur) er í sumum
tilfellum hægt að jarðtengja og kom-
ast þannig fyrir vandann. Vert er að
minnast á, hve mikið rafsegulsvið
myndast oft af vatnsrúmum. Hitaleið-
arinn í þeim sendir oft mikið frá sér,
og hefur valdið verk hjá mörgum að
sofa í vatnsrúmum.
I framhaldi af þessu vil ég minnast
á gerviefni í fötum sem oft er erfitt að
vara sig á. Svið getur mælst frá ein-
staka samsettum fataefnum, sem veld-
ur stundum óþægindum. Ég hef rekið
mig á, að margt skrítið getur komið
fram sem mann óraði ekki fyrir. Eitt
sinn fór sysdr mín með uppáhalds
skóna sína í viðgerð og lét setja undir
þá nýjar hælplötur, sem sýndust eins í
útliti og þær sem höfðu verið fyrir. En
nú brá svo við að henni leið illa í
skónum og gat ekki notað þá. Hún
spurði mig ráða, og ég gat mælt á-
kveðna leiðni frá þeim. Ég ráðlagði
henni því að biðja skósmiðinn að setja
hælplötur úr samskonar efni og væri
í sólunum. Skósmiðurinn hló að
henni, en gerði samt eins og
hún bað
um. Eftir
breyting-
una var allt í
lagi með skóna.
Ekki má gleyma að minnast á upp-
stoppuðu barnaleikföngin með gervi-
efnunum, sem hafa um árabil valdið
svefntruflunum og lasleika hjá mörg-
um börnum. Fylling margra þessara
leikfanga virðist vera eins og móttak-
ari fyrir bylgjur þær og strauma sem
um hefur verið rætt. Börn eru næm
fyrir rafsegulsviði, sum virðast heyra
hátíðnihljóð, önnur sjá eitthvað sem
þau hræðast. Einn lítill drengur vildi
ekki vera í herberginu sínu, sagði að
það væri Ijótur karl upp á vegg. Hann
hætti að sjá ljóta karlinn, þegar búið
var að laga rafsegulsviðið í húsinu.
Austur á Selfossi var 19 mánaða gam-
alt barn sem ekki hafði sofið heila nótt
frá fæðingu, og átt í veikindum sem
læknar fundu engin ráð við. Þegar ég
athugaði húsið kom í ljós að orsökin
var þríþætt. Þar voru jarðárur, rafseg-
37