Iðnaðarmál - 01.04.1961, Blaðsíða 12

verkefni, vinnurými, vélar, verkfæri
eða annað slíkt. Viðaukinn kemur þá
fram sem árangur af tímarannsókn-
urri, er ná yfir svo langan tíma, að þær
gefa rétta mynd af því tímatapi, er á
sér stað. Viðaukann verður að ákveða
sérstaklega fyrir hverja einstaka vél,
vinnustað eða deild.
b. Persónulegt tímatap er sá tími,
er hver einstakur verkamaður verður
að hafa til umráða á degi hverjum til
algjörlega persónulegra þarfa. Þessi
tími er yfirleitt tilgreindur sem ákveð-
inn hundraðshlutaviðauki við saman-
lagðan virkan framleiðslutíma og
rekstrartæknilegan taptíma. Viðauk-
ann skal í flestum tilfellum ákveða
með samningum — eða eftir tímataps-
rannsóknum í fyrirtækinu.
c. Sérstæðir viðaukar: Auk hinna
rekstrartæknilegu og persónulegu
tímatapsviðauka getur reynzt nauð-
synlegt við einstaka vinnufram-
kvæmdir að veita sérstaka viðauka.
Það getur t. d. verið viðauki vegna
vinnu, sem er sérstaklega erfið, at-
kennd eða þvinguð, eða vegna óhag-
stæðra hita- eða loftræsiskilyrða eða
einhverra þeirra aðstæðna, sem eru
frábrugðnar hinum venjulegu og eðli-
legu aðstæðum í hlutaðeigandi starfs-
grein. Slíkan viðauka skal helzt veita
fyrir þann hluta eða hlutaframkvæmd
vinnunnar, sem gerir viðaukann
nauðsynlegan, og skal hann ákvarðast
af vinnurannsóknaranum, á grund-
velli reynslu hans og fræðilegrar
kunnáttu, í samráði við trúnaðar-
menn verkamanna vegna vinnurann-
sókna.
3. Ákvœðistímarannsóknir eru
framkvæmdar til að finna þann
staðaltíma, sem laginn verkamaður
með eðlileg afköst notar til að leysa
verk af hendi.
a. Staðalafköst er sú vinna, er æfður
verkamaður leysir af hendi, sem
kunnugur er vinnuaðferð, verkfær-
um og vélum og vinnur með góð-
um hraða, sem unnt er að halda,
án þess að það skaði heilsu verka-
mannsins.
b. Meðan á rannsókn stendur, er
dugnaður og atorka verkamanns-
ins metinn þannig, að tíminn —
ef nauðsynlegt reynist — er færð-
ur upp á við eða niður á við.
c. Rannsóknina skal framkvæma á
æfðum verkamanni. Ef nauðsyn
krefur, skal rannsókn framkvæmd
á fleiri verkamönnum, er æfingu
hafa í viðkomandi starfi, til að fá
öruggan grundvöll að byggja á.
Gert skal ráð fyrir, að unnt sé að
framkvæma viðbótarrannsóknir án
sérstakra breytinga á framleiðslu-
áætluninni.
d. Tímatöp þau og staðaltímar, sem
rannsóknin leiðir í Ijós, gilda við
þau skilyrði og við notkun þeirra
aðferða, sem tekin var föst ákvörð-
un um, meðan rannsóknin fór
fram.
IV.
Akvæðisvinnuútreikningar
1. Staðaltíminn ákvarðast við
vinnurannsóknir og/eða kerfis-
bundna endurathugun á fyrri vinnu-
rannsóknum við fyrirtækið.
2. Ákvæðistíminn ákvarðast yfir-
leitt á þann hátt, að hinum rekstrar-
tæknilegu, persónulegu og e. t. v. sér-
stæðu viðaukum er bætt við staðal-
tímann.
3. Við útreikning ákvæðanna er
ákvæðistíminn lagður til grundvallar
með greiðslu fyrir staðalafköst, eins
og að framan er tilgreint í kafla I. 011
ákvæði reiknast annaðhvort sem tíma-
eða krónuákvæði. Áður en ákvæðis-
tímarannsóknum er hrundið í fram-
kvæmd, skal allt liggja ljóst fyrir milli
aðila um útreikningsgrundvöllinn.
V.
Ákvæðissamningar — ókvæðislistar
1. Þegar útreikningi ákvæða er að
fullu lokið, skulu þau borin fram til
samþykkis fyrir þann verkamann eða
vinnuflokk, er leysa skal verkið af
höndum, og undirritast af hinum
venjulega trúnaðarmanni, ef það
brýtur ekki í bága við gildandi sam-
þykktir.
2. Ef verkamaðurinn óskar, skal
leggja fyrir hann tímarannsóknir þær
og útreikninga, er ákvæðin byggjast
á.
3. Verði samkomulag um ákvæðin,
skulu þau ganga í gildi þegar í stað.
4. Verði ekki samkomulag um á-
kvæði, ber aðilum sem fyrst að kom-
ast að endanlegri niðurstöðu. Vinnu-
rannsóknara og trúnaðarmönnum
verkamanna við vinnurannsóknir ber
því, svo fljótt sem auðið er, að fara
yfir rannsóknargögnin og — ef þess
gerist þörf — framkvæma nauðsyn-
legar samanburðarrannsóknir. Náist
samt sem áður ekki samkomulag um
ákvæðistaxtana, skal beita hinum
venjulegu reglum í samkomulaginu
um ákvæðisvinnusamninga og deilur.
5. Aðalsamtökin mæla með, að í
þeim tilfellum, er ekki næst samkomu-
lag um ákvæðin, beri aðilum að koma
sér saman um þá skipan, að ákvæðin
gildi, þar til komizt hefur verið að
endanlegri niðurstöðu. Hið endan-
lega samkomulag gildi síðan aftur
fyrir sig frá þeim tíma, er bráða-
birgðaákvæðin voru látin gilda.
6. 011 gildandi ákvæði skal skrá og
varðveita í ákvæðaspjaldskrá. Með
ákvæðunum skal fylgja vinnulýsing.
Trúnaðarmenn verkamanna geta, ef
þess er óskað, fengið afrit af gildandi
ákvæðum, undirrituð af stjórnendum
fyrirtækisins.
VI.
Gagnkvæmar skuldbindmgar
1. Ákvæðisvinnutekjur, er fara
fram úr því, sem venjulegt getur talizt
við ákvæðisvinnu, er byggð er á
vinnurannsóknum, réttlæta ekki lækk-
un á ákvæðistöxtunum, þegar tekjurn-
Framh. á 72. bls.
66
IÐNAÐARMAL