Frjáls verslun - 01.08.2010, Qupperneq 10

10 F R J Á L S V E R S L U N • 8 . - 9 . T B L . 2 0 1 0
RITSTJÓRNARGREIN
Reiði og hefndarþorsti
Mjög fróðlegt er að skoða svör nítján forstjóra við spurningum Frjálsrar verslunar sem birt eru hér í blaðinu. Það vekur ugg að flestir
þeirra telja að enn sé langt í land með að fjárhagslegri
endur skipulagningu fyrirtækja sé lokið, jafnvel tvö til þrjú
ár. Þetta er áhyggjuefni vegna þess að fyrirtæki geta ekki
byrjað að fjárfesta aftur fyrr en efnahagsreikningur þeirra
er kominn í lag.
Mörg fyrirtæki ráða ekki einu sinni við þær afborganir
sem þau þurfa að greiða núna, hvað þá að fara í nýjar
fjárfestingar. Það sama á við um einstaklinga, þeir byrja
ekki að framkvæma aftur fyrr en þeir hafa gert upp við
bankana og komið lagi á sínar skuldbindingar.
Það er áberandi að forstjórunum finnst vanta upp á
traustið í þjóðfélaginu. Þeir eru ekki einir um að finn­
ast of miklum kröftum varið í hefndarþorsta og leit
að blórabögglum úr fortíðinni í stað þess að hafa það
meginmarkmið að bjarga fólki og fyrir tækj ­
um – og byggja upp, í stað þess að brjóta
niður.
Þegar spurt er að því hvort það hefði
mikil áhrif á starfsemi fyrirtækja þeirra ef
Íslendingar gerðust aðilar að Evrópu sam­
bandinu eru skoðanir skiptar. Margir segja
að aðildin ein og sér breytti ekki miklu
þar sem reglur Evrópska efnahagssvæðisins
gildi nú þegar og hafi gert. Aðrir svara því
til að eingöngu aðild með nýjum gjald­
miðli hefði áhrif.
Hver er sinnar gæfu smiður. Ekki er
nokkur vafi á að brýnasta verkefni okkar
Íslendinga er að ná tökum á okkar eigin efna­
hagsstjórn og blása andrúmi kjarks og vonar út í þjóð félagið
– að jákvæðni sé tekin fram yfir svartsýni. Miklar bylgjur
jákvæðni leysa krafta úr læðingi.
Núverandi ríkisstjórn hefur verið of upptekin af reiði
og hefndarþorsta. Fram kemur í svari eins forstjórans að
reiðin sé skiljanleg í samfélaginu eftir hrunið en að hún
ein og sér leiði ekki til endurreisnar efnahagslífsins. Ef
markmiðið sé að rækta hér upp blómlegt mannlíf, drifið
áfram af bjartsýnu fólki, þurfi til þess svo margt annað
en peninga. Það þarf von og trú.
Þá telja forstjórarnir að efnahagsstjórnunin hafi
ein kennst um of að hækka skatta á einstaklinga og fyrir ­
tæki – og það letji frekar en hvetji til athafna. Það sé ekki
hægt að búa til verðmæti með skattahækkunum. Margir
hætta við að stofna fyrirtæki – eða hætta atvinnu rekstri
– ef efnahagsumhverfi fyrirtækja einkennist af háum
skött um.
Frjáls verslun hefur frá hruninu haustið 2008 barist
hart fyrir því að sett yrðu lög á Alþingi um að vísi tala
neysluverðs, sem notuð er í öllum verð tryggðum lána­
samn ingum, yrði fryst eða sett þak á hana, t.d. 2% á ári.
Spurt er um þetta og telur meirihluti for stjóranna að slík
aðgerð væri illframkvæmanleg og sennilega ekki lögleg.
Aðrir eru mjög ákafir í því að af nema verð trygg inguna
til að lækka fjármagnskostnað og einn segir: „Verð trygg­
ingin er vítisvél.“
Nýlega boðaði viðskiptaráðherra lög um að ólögleg
gengisbundin lán skyldu bera lágmarksvexti Seðla bank­
ans en ekki samningsvexti. Sömuleiðis sagði hann að
þessi lagasetning næði ekki til fyrirtækja, heldur ein göngu
ein staklinga. Hann lætur sem sé fyrirtækin sprikla áfram
í ólinni og kljást áfram við banka um þessi lán þrátt
fyrir mjög afdráttarlausan dóm Hæstaréttar frá í sumar.
Hvernig geta ólögleg gengisbundin lán einvörð ungu náð
til einstaklinga en ekki fyrirtækja?
Af þessu sést að það er enginn vandi að setja lög á
Alþingi um að t.d. setja 2% þak á hækkun vísitölunnar
á ári í öllum lánasamningum. Það er ekki verið að ræða
um lög sem giltu aftur fyrir sig.
Eftir hrunið í byrjun október 2008 hefur verðtrygg­
ingin hækkað öll vísitölubundin lán í landinu um 16%,
í dýpstu kreppu lýðveldisins. Það er eins og að eltast við
skottið á sjálfum sér að afnema ekki verðtrygginguna
eða setja 2% þak á hana í öllum lánasamningum. Það
kemur upp nýr skuldavandi heimila og fyrirtækja eftir
hvert verðbólguskot. Núna er verðbólguskot í pípunum
verði gjaldeyrishöftin afnumin.
Hvernig geta menn viljað að þeir einir, sem lána fé
(lífeyrissjóðir og sparifjáreigendur), hafi einkarétt á að fá
allt verðtryggt til baka með ofurháum vöxtum þótt allt
hafi hrunið í kringum þá; laun hafi rýrnað, hlutabréf
fallið í verði, hús fallið í verði, veð fallið í verði og pen­
ing arnir undir koddanum fallið í verði.
Vilja þeir hinir sömu þá ekki taka upp verðtryggingu
launa því lífeyrissjóðir standa fyrir eftirlaunum – og eiga
eftirlaunin að vera einu verðtryggðu launin í landinu?
Hvernig geta menn viljað að vísitala neysluverðs sé
grunnur til verðtryggingar fjárskuldbindinga sem hækkar
allar skuldir í landinu ef orkuveitunni dettur í hug að
hækka verð á heitu vatni? Eða ef fjármálaráðherra hækkar
verð á víni og tóbaki? Á þá að breyta grunninum?
Sumir vilja það. En er það ekki jafnó lög legt og að festa
vísitöluna?
Að mínu mati er óskiljanlegt að Íslendingar vilji hafa
svona kerfi í dýpstu kreppu Íslandssögunnar – einir þjóða
í veröldinni.
Hvernig geta menn
viljað hafa kerfi
þar sem vísitala
neysluverðs
hækkar allar
skuldir í landinu ef
orkuveitunni dettur
í hug að hækka verð
á heitu vatni?
Jón G. Hauksson
HOTEL SAGA, REYKJAVÍK
Þegar þú heldur fund eða ráðstefnu á Hótel Sögu getur
þú auðveldlega spunnið þann söguþráð sem hentar
gestunum þínum best. Auk fjölbreyttra fundarsala,
með öllum nýjasta tækjabúnaði, býður hótelið upp
á veitingastaði og bar, heilsumeðferð og fyrsta flokks
gistingu ef menn koma langt að. Stemningin bæði á undan
og eftir getur skipt máli fyrir árangurinn af fundinum.

Það er auðvelt að halda þræðinum á Hótel Sögu.

Hótel Saga
býður upp á
margar fléttur
Radisson Blu Saga Hotel
Sími: 525 9900
hotelsaga@hotelsaga.is
www.hotelsaga.is
P
IP
A
R

•
S
ÍA

•  
 9
1
7
3
6