Iðnaðarmál - 01.06.1967, Blaðsíða 48

mundu hluthafar verða að greiða
skatt af 8.000 hærri fjárhæð en í til-
fellum B, og skatturinn mundi nema
4.000. Einn megintilgangurinn með
heimildinni til útgáfu j öfnunarbréfa
mun einmitt hafa verið að aflétta
misrétti, sem skattlagning slíkra
tekna felur í sér. Hins vegar kemur
til greina, að félag, sem af öðrum
ástæðum kýs ekki að gefa út jöfnun-
arbréf svo fljótt sem auðið er, fresti
útgáfu þeirra þangað til skömmu
fyrir slit í þeirri trú, að heimildin
verði ekki afnumin.
I sýnishorninu að framan var gert
ráð fyrir, að á sýndum höfuðstóls-
reikningi væri nóg fjármagn til þess
að standa bókhaldslega undir útgáfu
jöfnunarbréfa. Utgáfan hefði því þau
áhrif á eignarskatta að minnka þá
um 1,7% af 8.000. Sú spurning vakn-
ar, hvort niðurstaðan mundi raskast,
ef útgáfu jöfnunarbréfa væri að ein-
hverjum hluta eða að öllu leyti mætt
með hækkun á bókfærðu virði fjár-
muna, t. d. fasteignar. Því er til að
svara, að því er varðar fasteignir, að
það, sem stendur í bókum félagsins
um fasteignir hefur engin áhrif á þá
hreina skattskylda eign, sem eignar-
skattar eru á lagðir, ef fasteignamat
hefur farið fram. Fasteignamatsvirð-
ið (margfaldað) er alls ráðandi um
hreina skattskylda eign vegna fast-
eignarinnar. Útgáfa jöfnunarbréfa
raskar ekki þessu sambandi eigna-
mats og skatts. Hins vegar kemur
ekki til lækkunar á þeirri hreinu
skattskyldu eign, sem höfuðstóls-
reikningurinn táknar, ef enginn höf-
uðstólsreikningur er sýndur í efna-
hagsreikningi félagsins. Ef enginn
höfuðstólsreikningur hefði verið til
í félaginu, sem notaður hefur verið
sem sýnishorn, mundu eignarskattar
félagsins ekki lækka við útgáfu jöfn-
unarbréfa (136 mundu ekki bætast
við 3.000). Yfirburðir tilfellis B2
yfir tilfelli A2 yrðu því minni en
123; nánar tiltekið 39 minni. Af 136
færu 27 í tekjuskatt félagsins, 31 í
tekjuútsvar félagsins og 39 í tekju-
skatta hluthafa.
Hið sama yrði uppi á teningnum,
ef í hlut ættu aðrir fastafjármunir,
svo sem alls konar vélar, tæki og skip.
í B-lið 57. gr. reglugerðar segir, að
við mat á þessum eignum til eignar-
skatts skuli miðað við kostnaðarverð,
að frádregnum fyrningum. Hækkun
bókfærðs virðis þessara fjármuna
mundi heldur ekki skapa rétt til frá-
dráttarbærra viðbótarfyrninga. Þess
má geta hér, að um skeið var heimilt
að hækka bókfært virði fastafjár-
muna, sem fyrnanlegir eru af kostn-
aðarverði, í endurkaupsverð, eins og
það var með hliðsjón af aldri fjár-
munanna, enda skyldu fyrningar af
hækkuninni frádráttarbærar. Þessi
heimild rann út í árslok 1963.
Það hefur haft úrslitaþýðingu í
sýnishorninu að framan, að ágóði
var a. m. k. 10% af hlutafé eins og
það gat orðið eftir útgáfu jöfnunar-
bréfa og að ætlunin var að greiða út
a. m. k. 10% af hlutafé. í sýnishorn-
inu var ágóðinn látinn vera 3.000
eða 30% af hinu aukna hlutafé. Ef
áœtlaður ágóði væri hins vegar mun
minni, t. d. 10% af óbreyttu hlutafé,
en það jafngildir 2% af auknu hluta-
fé, þá nýttist ekki 10% arðfrádrátt-
arheimildin nema að litlum hluta eft-
ir aukningu hlutafjár. Ef ætlunin
væri í þessu tilfelli að greiða út allan
þann ágóða, sem hægt er að greiða
(tekjuskattar yrðu hér engir), mundi
félaginu sparast 1,7% af 8.000 í eign-
arskatta. í höndum hluthafa sætu eft-
ir 0,85%, en hins vegar þyrftu þeir
nú að greiða 1,1% (helmingur af
2,2%) af „eignaaukningu“ sinni. í
þessu tilfelli væri vissulega ekki á-
vinningur að útgáfu jöfnunarbréfa,
ef litið er framhjá mismun í meðferð
á úthlutun við slit, sem áður var rætt
um. — Það er því ljóst, að ágóði
sem hundraðshluti af hlutafé eftir
aukningu þarf að vera einhvers stað-
ar á milli 2% og 10%, ef allt skal
greitt út upp að 10% markinu hið
minnsta, til þess að hluthafa megi
einu gilda, hvort jöfnunarbréf séu
gefin út eða ekki. Þessi jafnvægis-
tala verður ekki fundin hér. I stað
þess skal fullyrt, að óskynsamlegt
hljóti að vera að gera út félag, sem
líklegt þykir, að skili minni ágóða
en sem svarar 10% af hlutafé eins og
það getur orðið eftir útgáfu jöfnun-
arbréfa. Þess er að minnast, að heim-
ild til útgáfu jöfnunarbréfa hyggist
á því, að hlutafj áraukinn eigi sér
mótvirði í hæfilega hátt metnum fjár-
munum, og jafnframt kann hlutafélag
að vera með ,.skattfrjálsan“ vara-
sjóð, sem vissulega krefst ávöxtunar.
Og ef félag notar ekki heimildina til
10% arðfrádráttar að því marki, sem
ágóði þess leyfir, er verið að kyrr-
setja í félaginu fjármagn, sem er
mjög dýrt. Þegar hluthafar hefðu
greitt tekjuskatta sína af 10% arði,
yrðu aðeins 5% eftir. Þessa ávöxtun
má bera saman við möguleikana á
áhættulausri eða áhættulítilli fjárfest-
ingu í verðbréfum, t. d. verðtryggð-
um spariskírteinum eða skattfrjáls-
um sparisjóðsinnstæðum.
Að lokum skal rifjað upp, að allir
útreikningarnir að framan hafa verið
miðaðir við þá hluthafa, sem njóta
svo hárra tekna og eiga nægilega
hreina eign til þess að komast í hæstu
skattstiga. Sé niðurstaðan sú, að út-
gáfa j öfnunarbréfa sé slíkum hlut-
höfum hagstæð, er útgáfan enn hag-
stæðari fyrir þá, sem komast ekki
eins hátt í skattstigunum.
(Maí 1967).
Reglugerð um lánadeild veiðarfæraiðnaSar
Framh. af e) aðrar upplýsingar um rekstur og efnahag fyrirtækis-
ins, sem óskað kann að verða eftir.
6. gr.
Að öðru leyti gilda ákvæði laga nr. 45, 3. apríl 1963,
um Iðnlánasjóð.
Reglugerð þessi er sett samkvæmt lögum nr. 31, 29.
apríl 1967, um breytingu á lögum nr. 45, 3. apríl 1963,
um Iðnlánasjóð, til að öðlast þegar gildi og birtast til
eftirbreytni öllum þeim, sem lilut eiga að máli.
118
IÐNAÐARMÁL