Víkurfréttir - 14.02.2008, Blaðsíða 22

22 HANDHAFI MENNINGARVERÐLAUNA REYKJANESBÆJAR 2007VÍKURFRÉTTIR I 7. TÖLUBLAÐ I 29. ÁRGANGUR
Fullkomin fæða frá
náttúrunnar hendi
Mjólk inni held ur lang flest þeirra nær ing-
ar efna sem lík am inn þarfn ast og er í senn
flók in og áhuga verð fæðu teg und. Tveir
skammt ar af mjólk eða
mjólk ur af urð um á dag
færa lík am an um stór an
h l u t a 1 4 m i k i l v æ g r a
vítamína og stein efna
sem hann þarf á að halda.
Góð ir eig in leik ar mjólk ur-
inn ar virð ast liggja í fleiru
en virkni þeirra vítamína
og stein efna sem hún inni held ur. Nær ing ar-
gildi mjólk ur ger ir það að verk um að hún
fer ansi nærri því að vera full kom in fæða
frá nátt úr unn ar hendi.
Mjólk in megr ar
Ný leg ar rann sókn ir hafa sýnt fram á að
neysla léttra mjólk ur af urða auð veld ar fólki
að stjórna þyngd sinni. Í ljós hef ur kom ið að
neysla léttra mjólk ur af urða skil ar bæði betri
ár angri í megr un eða átaki og sömu leið is
geng ur bet ur að halda í horf inu eft ir að átaki
er lok ið. Svo virð ist sem neysla léttra mjólk-
ur af urða dragi mest úr fitu söfn un fram an á
kvið, en sú fita hef ur helst ver ið tengd auk-
inni hættu á þró un lífs stíls sjúk dóma. Með því
að velja magr ar mjólk ur af urð ir sneið ir neyt-
and inn hjá fitu, en miss ir ekki af vítamín um
og stein efn um mjólk ur inn ar. Hálf ur lítri af
ný mjólk inni held ur til að mynda tæp lega 20
grömm af fitu, á með an fitu inni hald sama
magns af létt mjólk er um 7.5 grömm og und-
an rennu um 0.5 grömm. Nær ing ar gildi og
holl usta létt mjólk ur og und an rennu eru þó til
stað ar, rétt eins og ný mjólk inni.
„Rann sókn ir sýna að hægt er að tapa um 3
kíló um af fitu á ári með neyslu léttra mjólk ur-
af urða ein um og sér, án ann arra breyt inga,“
seg ir dr. Björn S. Gunn ars son mat væla- og
nær ing ar fræð ing ur hjá MS. „Mað ur verð ur
ekki stálgrann ur af því einu að drekka mjólk,
en hún á sann ar lega þátt í þyngd ar tapi og auð-
veld ar fólki að forð ast of þyngd.“
„Hvern ig mjólk hef ur þessi áhrif er ekki að
fullu ljóst,“ seg ir Björn enn frem ur. „Svo virð-
ist sem kalkið í mjólk inni spili stórt hlut verk í
þessu sam bandi, með al ann ars hvað varð ar fitu-
söfn un og fitu dreif ingu í frum um lík am ans.
Einnig hef ur ver ið sýnt að kalk get ur bund ið fit-
una í smá þörm um og skil að út með hægð um í
stað þess að hún sé tek in upp inn í lík amann“.
Og Björn bæt ir við: „Þótt kalkið sé ör ugg lega
mik il vægt í þessu sam bandi, þá hef ur sést í
rann sókn um að áhrif mjólk ur til grenn ing ar
eru meiri en kalks eins og sér, til dæm is á
formi kalktaflna. Nú eru uppi kenn ing ar um að
þarna geti prótein mjólk ur inn ar og nið ur brots-
af urð ir þeirra einnig spil að stórt hlut verk. Þar
að auki má bæta við að hátt hlut fall próteins í
mjólk gef ur mett un ar til finn ingu.“
Mjólk er vöðva styrkj andi
Mjólk ur af urð ir hafa áhrif á f itu- og
vöðvamassa lík am ans. Nýj ar rann sókn ir hafa
leitt í ljós að ef létt ar mjólk ur af urð ir eru hluti
af matar æði eykst vöðvamassi og fitumassi
minnk ar. „Þetta á að sjálf sögðu einnig við
þeg ar matar æði er sér tækt, þeg ar um megr un
eða átak er að ræða. Megr un ar kúr ar ganga
að öllu jöfnu bæði á fitu- og vöðvamassa, en
neysla mjólk ur af urða ger ir það að verk um
að vöðvamassi stend ur í stað eða eykst“, seg ir
Dr. Björn. Banda ríski pró fess or inn Mich ael
B. Zem el, sem hef ur ver ið leið andi í rann-
sókn um á mjólk og þyngd ar stjórn un, tel ur
að lyk ill inn sé amínó sýr an leusín, sem er að
finna í rík um mæli í mjólk ur af urð um. Hún
stuðl ar að mynd un próteina í vöðv um lík am-
ans, sem leið ir til auk inn ar brennslu á fitu-
forða. Að mati Zem els á leusín álíka mik inn
þátt í grenn ing ar á hrif um mjólk ur og kalk.
Mjólk lækk ar blóð þrýst ing
Rann sókn ir benda til þess að mjólk og mjólk-
ur af urð ir stuðli að lækk un blóð þrýst ings.
Viða mik il og virt rann sókn, DASH (Diet ary
App roach to Stop Hyper tension), sýn ir að
ávext ir, græn meti og létt ar mjólk ur af urð ir
lækka blóð þrýst ing. Mjólk ur af urð irn ar hafa
þar tals vert að segja og lækk un þrýst ings er
tals vert meiri þeg ar þær eru hluti af matar æð-
inu. Áhrif matar æð is breyt inga til lækk un ar
blóð þrýst ings geta ver ið til jafns á við lyf.
Þeir sem nota blóð þrýst ings lækk andi lyf eiga
þó ekki að hætta því jafn vel þótt þeir breyti
matar æði sínu, en í sam ráði við lækni sinn
geta þeir hugs an lega breytt lyfja skömmt um.
„Þeir þætt ir í mjólk sem helst geta haft blóð-
þrýst ings lækk andi áhrif eru með al ann ars
stein efn in, til dæm is kalk, magnesí um og
kal í um,“ seg ir dr. Björn. „Enn frem ur hafa
svoköll uð líf virk pept íð, sem eru prótein ein-
ing ar úr mjólk inni, áhrif til lækk un ar blóð-
þrýst ings. MS framleð ir sér staka mjólk ur af-
urð, LH, sem er sýrð með sér stök um mjólk-
ur sýru gerli, en við sýr ing una verða til pept íð
sem sýnt hef ur ver ið fram á að hafa blóð þrýst-
ings lækk andi áhrif. Hversu mik ið af þess um
pept íð um er í hefð bundn um mjólk ur af urð um
er óljóst“ seg ir Björn, „en þó gæti það ver ið
nóg til að hafa ein hver blóð þrýst ings lækk andi
áhrif, ásamt stein efn un um.“
Mjólk in og hjart að
Því hef ur löng um ver ið hald ið fram að neysla
mjólk ur og mjólk ur af urða auki lík urn ar á
hjarta sjúk dóm um. Nið ur stöð ur ný legra rann-
sókna benda hins veg ar til hins gagn stæða.
Lars Ovesen, fyrr ver andi yf ir lækn ir hjá Hjarta-
vernd í Dan mörku, hef ur bor ið sam an fimm
viða mikl ar al þjóð leg ar rann sókn ir og nið ur-
stöð urn ar má skoða á net síð unni www.mejeri.
dk. Hann bend ir á að þrátt fyr ir að fita í mjólk
hafi í gegn um tíð ina ver ið tengd auk inni hættu
á hjarta sjúk dóm um séu önn ur efni í mjólk sem
hafi gagn stæð áhrif, svo sem kalk, magnesí um,
kal í um og selen. Hin já kvæðu áhrif neyslu
léttra mjólk ur og mjólk ur af urða á blóð þrýst-
ing og þyngd gera að verk um að áhrif á hjarta-
sjúk dóma eru vernd andi ef eitt hvað er.
Mjólk – tákn trygg lynd is
og vænt um þykju
Sál fræð ing ur inn Hen rik Dahl og mann fræð-
ing ur inn Ger trud Öll gaard stóðu fyr ir viða-
mik illi rann sókn sem gekk út á það að skil-
greina menn ing ar lega stöðu mjólk ur.
Nið ur stað an er sú að mjólk er tákn gerv ing ur
trygg lynd is, um hyggju og vænt um þykju.
Mjólk er hvorki háð tísku straum um né þjóð-
fé lags stöðu. Við skenkj um þeim sem okk ur
þyk ir vænst um mjólk ur glas, en bjóð um
gest um okk ar sjaldn ast upp á mjólk eina og
sér. Mjólk er per sónu leg og heim il is leg.
[K
YN
N
IN
G]
Dr. Björn S. Gunnarsson, matvæla- og næringafræðingur MS.
Iceglass gler blást ur verk stæði
að Gróf inni 2 í Kefla vík
opn ar aðra mynd list ar sýn-
ingu árs ins á laug ar dag inn
kem ur. Þar sýn ir lista kon an
Embla Dís verk sín.
Opn un sýn ing ar inn ar
er 16. febr ú ar klukk an
15 og mun hún standa í
mán uð á gler blást urs verk-
stæði Iceglass við smá-
báta höfn ina í Kefla vík.
Auk mynd list ar má á verk-
stæð inu sjá gler l ist þeirra
Lár usar og Gullu sem
reka verk stæð ið og fylgj-
ast með þeim að störf um
þar sem gler ið er mót að
og blás ið. Boð ið verð ur
upp á létt ar veit ing ar.
Sýn ing hjá Iceglass í Gróf
Sunnu dag inn 17. febr ú ar
kl. 16.00 halda Micahel Cl-
ar ke barítón og Þór ar inn
Stef áns son pí anó leik ari
söng tón leika í Bíósaln um í
Duus hús um í Reyja nes bæ.
Tón leik arn ir eru helg að ir
minn ingu Gunn ars Reyn is
Sveins son ar en hann lést
í byrj un mán að ar ins.
Uppi stað an í efn is skránni
er laga flokk ur Gunn ars, Úr
Söng bók Garð ars Hólm sem
sam inn var árið 1972. Eins og
tit ill verks ins gef ur til kynna
eru text arn ir sótt ir í smiðju
Hall dórs Lax ness og eru þeir
ým ist ort ir í orða stað per sóna
úr skáld sög um hans eða sem
tæki fær is ljóð. Gunn ar og
Hall dór voru góð ir fé lag ar og
var Halldór tíð ur gest ur hjá
Gunn ari og hafði hann ým is-
legt til mál anna að leggja enda
var hann mik ill áhuga mað ur
um tón list. Söng flokk ur inn
var frum flutt ur stuttu eft ir
að hann var sam inn en hef ur
síð an þá ekki ver ið flutt ur í
heild fyrr en á Myrk um mús-
ík dög um árið 2007 og svo
stuttu síð ar í Laug ar borg í
Eyja firði og sl. sum ar á Gljúfra-
steini. Var það í síð asta sinn
sem Gunn ar heyrði verk ið.
Á tón leik un um verða einnig
flutt ar út setn ing ar ein söngv-
ar arns á tíu ís lensk um þjóð-
lög um og nokk ur vel þekkt
ís lensk sönglög. Tón leikarn inr
verða um klukkust und ar lang ir
og er að gangs eyr ir kr. 1.000.
Tón leik ar í Bíó sal DUUS
Menning og mannlíf á Suðurnesjum:
Steini GK 45 kom í land fyr ir helgi, drekk hlað inn af fal legri
lín uýsu. Þeg ar ljós mynd ara VF bar að garði var ver ið að landa
afl an um og sagði skip stjór inn, Að al steinn Gísla son, að þetta
myndi losa rúm fimm tonn. Þeir voru á veið um rétt út af landi,
utan við Leiru kletta, og komu her leg heit in á 32 fjög urra lóða
bala. Bætti Að al steinn því við að það væri al veg við því að bú-
ast að fá ýsu á þess um slóð um, en hún hefði að ósekju mátt
vera stærri. Afl inn er unn inn í Nes fiski í Garði og verð ur flutt ur
það an til kaup enda er lend is.
Drekk hlað inn af ýsu
Mömmumorgn ar í Garð in um
Nú eru að hefj ast sam veru stund ir fyr ir mæð ur og börn á
veg um Út skála kirkju og verða þær í Kiwan is hús inu við
Heið ar tún 4 í Garði. Byrj að verð ur mánu dag inn 18. febr-
ú ar kl. 14:30 og svo alltaf á mánu dög um á sama tíma.
Við hvetj um all ar mæð ur sem eru heima með ung börn til
að koma sam an, spjalla og njóta sam veru á nota leg um stað.
Heitt á könn unni og góð að staða fyr ir börn in til að leika sér.
Feð urn ir eru að sjálf sögðu vel komn ir.