Neytendablaðið - 01.09.2007, Blaðsíða 14

Fyrir nákvæmlega tíu árum var hægt að
kaupa 230 fermetra einbýli í Reykjavík
á innan við 14 milljónir og algengt
fermetraverð í fjölbýli var um 70 þúsund
krónur. Nú kostar svipað hús og nefnt
var hér að ofan hins vegar 55 milljónir
og fermetraverð í fjölbýli er um 250
þúsund krónur. Það þarf því engan töl-
fræðisnilling til að sjá að fasteignaverð
á höfuðborgarsvæðinu hefur þre- til fjór-
faldast á þessum tíma meðan almenn
launaþróun hefur verið heldur hægari.
Þessi hækkun á fasteignaverði hefur
raunar átt sér stað um allt land, en víða á
landsbyggðinni hefur fermetraverð a.m.k.
tvöfaldast.
Það hefur ekkert hægt á þessari verð-
þróun undanfarið og sem dæmi má nefna
að vísitala fasteignaverðs á höfuðborgar-
svæðinu hefur stigið um 10% undanfarna
tíu mánuði.
Helstu gjöld tengd kaupum og rekstri
á fasteignum
Það er ekki bara að íbúðaverð hafi hækkað
heldur hefur einnig orðið umtalsverð hækk-
un á ýmsum öðrum gjöldum sem tengjast
íbúðarkaupum. Þannig eru stimpil- og lán-
tökugjöld tengd fasteignaverði auk þess
sem lánin eru væntanlega hærri því dýrari
sem íbúðin er.
Lántökugjöld
Þarftu lán fyrir lántökugjaldi?
Þegar tekið er lán til íbúðarkaupa þarf að
greiða lántökugjald sem er yfirleitt um 1%
af lánsupphæðinni. Sumar lánastofnanir
lána ekki fyrir þessu gjaldi sérstaklega og
því þarf að fjármagna það með öðrum
hætti. Það segir sig svo sjálft að eftir því
sem íbúðaverð hækkar hækka einnig lánin
og þar með lántökugjöldin. Algengt er að
fólk taki um 20 milljóna íbúðalán (sem fyrir
um áratug hefði verið margfalt lægra) og þá
þarf að greiða 200 þúsund í lántökugjald.
Stimpilgjöld
Skattlagning sem bitnar á kaup-
endum
Þrátt fyrir fögur loforð og fyrirheit virðist
niðurlagning stimpilgjalda ekki enn í sjón-
máli. Stimpilgjöldin eru í raun bara skattur
sem fellur á lántakendur og þá sem standa
í fasteignaviðskipum. Stimpilgjöldin eiga
sér langa sögu og skila ríkissjóði miklu í
kassann en njóta eðlilega lítillar hrifningar
hjá neytendum.
Kostnaður við þinglýsingu
Eftir að kaupsamningur hefur verið gerður
er honum þinglýst hjá sýslumanni. Við það
tækifæri þarf að greiða stimpilgjald sem
nemur 0,4% af fasteignamati eignarinnar. Í
fljótu bragði virðast þetta vera smápeningar
en ef um er að ræða eign sem er metin á 25
milljónir verða þessi 0,4% að 100 þúsund
krónum sem er upphæð sem svo sannarlega
getur sett strik í reikninginn hjá fólki sem
stendur í íbúðarkaupum.
Flestir fjármagna svo íbúðarkaup sín með
láni sem veitt er gegn veði í fasteigninni.
Slíku lánsskjali þarf að þinglýsa á eignina
og bætist þá enn við gjöldin sem renna
til ríkissjóðs. Af hverju láni sem þinglýst
er á eign þarf að greiða 1,5% stimpilgjald.
Af tuttugu milljón króna láni þarf því að
greiða 300 þúsund krónur til ríkisins.
Yfirtaka á eldra láni
Sé í boði að yfirtaka eldra lán sem hvílir
á eign er um að gera að skoða þann kost
enda sparast við yfirtöku umtalsverðir
peningar sem annars færu í stimpil- og lán-
tökugjöld. Þó ber að hafa í huga að mörg
af íbúðarlánum bankanna eru bundin því
skilyrði að lántakandinn hafi margvísleg
önnur viðskipti við bankann; annars versna
lánakjörin töluvert.
Samkvæmt ofansögðu er kostnaðurinn við
að kaupa og þinglýsa 20 milljón króna láni
á eign sem 25 milljóna virði samkvæmt
fasteignamati því 600 þúsund krónur ef
lántökugjaldið er tekið með og munar um
minna! Auk þess er ekki auðséð fyrir hvað
er verið að borga. Fá lánastofnanir ekki
nægar tekjur af vöxtum og verðbótum?
Þarf endilega að bæta lántökugjaldi ofan á
herlegheitin?
Rekstur fasteignar
Fyrir þá sem eru í kauphugleiðingum er
ekki nóg að taka lán og tæma sparibaukinn
til að eiga fyrir lántöku- og stimpilgjöldum.
Það þarf einnig að reka eignina. Meðal
annars þarf að greiða lögbundna bruna-
tryggingu, en ársiðgjöldin eru oft á bil-
inu 15-20 þúsund krónur. Svo má ekki
Fasteignir
1 NEYTENDABLA‹I‹ 3. TBL. 2007