Neytendablaðið - 01.09.2007, Blaðsíða 2

NEYTENDABLA‹I‹
3. tbl., 53. árg. - september 2007
Útgefandi: Neytendasamtökin, Síðumúla 13,
108 Reykjavík
Sími: 545 1200 Fax: 545 1212
Veffang: www.ns.is
Netfang: ns@ns.is
Ábyrgðarmaður: Jóhannes Gunnarsson
Ritstjóri: Brynhildur Pétursdóttir
Ritnefnd: Jóhannes Gunnarsson, Þuríður
Hjartardóttir, Hildigunnur Hafsteinsdóttir
Umsjón með gæðakönnunum:
Ásmundur R. Richardsson
Yfirlestur: Finnur Friðriksson
Umbrot og hönnun: Uppheimar ehf.
Prentun: GuðjónÓ ehf. – vistvæn prentsmiðja
Forsíðumynd: Aðalsteinn Svanur Sigfússon
Upplag: 13.000 eintök, blaðið er sent öllum
félagsmönnum í Neytendasamtökunum
Ársáskrift: Það kostar 4.000 krónur árgjaldið
hjá Neytendasamtökunum og innifalið í því er
Neytendablaðið, 4 tölublöð á ári.
Heimilt er að vitna í Neytendablaðið í öðrum
fjölmiðlum sé heimildar getið. Óheimilt
er þó að birta heilar greinar eða töflur án
leyfis Neytendasamtakanna. Upplýsingar
úr Neytendablaðinu er óheimilt að nota í
auglýsingum og við sölu nema skriflegt leyfi
Neytendasamtakanna liggi fyrir.
Lykilorð á heimasíðu: gsm09
Leiðari ritstjóra 2
Kvörtunarþjónustan 3
Litarefni í mat 4
Matvælafréttir 5
Gæðakönnun á farsímum 6
Áætlun-álestur 10
Eiturgrænir bílar 11
Leikföng innkölluð 12
Frá formanni 13
Fasteignakaup 14
Ógöngur alætunnar 18
Netverslun 20
dýravelferð og sykurskattur 22
Neytandinn svarar 21
Rafrænar greiðslur 23
Efni
Blaðið er prentað á
umhverfisvænan hátt.
Brynhildur Pétursdóttir.
Áhrif litarefna á börn
Asó-litarefni í matvælum hafa verið í umræðunni undanfarið eftir að ný bresk
rannsókn leiddi í ljós að neysla þessara efna auk hins algenga rotvarnarefnis E211
geti haft áhrif á hegðun barna og aukið ofvirkni og annan hegðunarvanda.
Asó-litarefni hafa lengi verið umdeild og voru bönnuð hér á landi til ársins
1997. Þá voru þau leyfð á grundvelli reglugerðar um aukefni sem byggðist
á tilskipun frá Evrópusambandinu. Neytendasamtökin gerðu á sinum tíma
athuga-semd við þessa rýmkun laganna og hvöttu til þess að þessi efnin yrðu
ekki leyfð en hagsmunir neytenda urðu ekki ofan á í það skiptið.
Fyrir sjö árum var gerð könnun í Bretlandi sem benti til þess að samhengi væri
á milli neyslu asó-litarefna og ýmissa hegðunarvandamála barna. Niðurstöður
könnunarinnar þóttu þó ekki fullnægjandi og ákváðu bresk stjórnvöld að rann-
saka málið nánar enda mikið í húfi. Nýlega birtust svo niðurstöður nýrrar könn-
unar í læknaritinu Lancet. Þær gefa til kynna að asó-litarefni geti haft áhrif á
hegðun barna og ýtt undir ofvirkni, reiðiköst og óróleika.
Eins og gefur að skilja hafa fréttirnar vakið upp heilmikil viðbrögð og á
heimasíðu bresku matvælastofnunarinnar, www.food.gov.uk, má lesa blogg-
færslur foreldra sem eru margir hverjir ævareiðir yfir því að litarefni sem
hugsanlega hafa slæm áhrif á börn séu leyfð í matvælum. Bresk yfirvöld hafa
vísað málinu til Matvælaöryggistofnunar Evrópu og í millitíðinni ráðlagt
foreldrum barna, sem greind eru ofvirk eða með annan hegðunarvanda, að
forðast þessi efni.
Ef rétt reynist að þessi efni hafa áhrif á hegðun barna, eins og hefur reyndar
lengi verið haldið fram, er það mjög alvarlegt og vekur upp margar spurningar
varðandi nútíma matvælaframleiðslu og hvort þar ráði ferðinni hagsmunir neyt-
enda eða hagsmunir framleiðenda.
Athygli vekja einnig máttleysisleg viðbrögð opinberra eftirlitsstofnana. For-
eldrum er þannig sagt að kjósi þeir að forðast asó-litarefni geti þeir gert það þar
sem matvælaframleiðendum sé skylt að geta efnanna í innihaldslýsingu. Asó-
litarefni ganga hins vegar undir mörgum nöfnum og eru svo algeng í matvælum
að það má heita óvinnandi vegur fyrir venjulegt fólk ráðast í slíkar aðgerðir.
Þá má líka spyrja hvort rétt sé að varpa ábyrgðinni á foreldra enda getur
það vart skrifast á þeirra reikning séu matvæli á markaði skaðleg. Þar hljóta
eftirlitsstofnanir á vegum hins opinbera, stjórnvöld og matvælaframleiðendur
sjálfir að vera í aðalhlutverki.
 NEYTENDABLA‹I‹ 3. TBL. 2007