Neytendablaðið - 01.06.2008, Blaðsíða 4

Oft heyrast efasemdaraddir um hvort
orðið „fríhöfn“ lýsi verslunum í Leifsstöð
á raunhæfan hátt og hvort það sé virkilega
ódýrara að versla þar en í „venjulegum“
verslunum. „Ég sá sama sælgætið í Bónus
á lægra verði“, hef ég stundum heyrt.
Ég reyndi að komast nær sannleikanum
með því að gera verðsamanburð á milli
komufríhafnarinnar í Leifsstöð og verslana
í Reykjavík.
Ég skoðaði verð í komufríhöfninni þann
22. mars síðastliðinn, daginn fyrir páska.
Ég reyndi að velja mjög algengar vörur sem
voru líklegar til að fást víða. Þriðjudaginn
eftir páska, þann 25. mars, skoðaði ég verð
í ÁTVR á Eiðistorgi og í tveimur verslunum
í Reykjavík sem þekktar eru fyrir að vera
í ódýrari kantinum: Bónus (á Fiskislóð) og
ELKO (í Skeifunni). Til viðbótar þurfti ég
að leita í Hagkaup (á Eiðistorgi) til að finna
þrjár vörur sem ekki voru til í Bónus.
Áfengi mun ódýrara í Fríhöfninni
Verðkönnunin leiddi í ljós að kostir fríhafn-
arinnar eru misjafnir eftir vöruflokkum.
Það er t.d. mjög hagstætt að kaupa áfengi
í fríhöfninni og hagstæðara að kaupa sterkt
áfengi en bjór eða léttvín. Sterkt áfengi
var að meðaltali 163% dýrara í ÁTVR en í
fríhöfninni. Hins vegar var bjór 78% dýrari
í ÁTVR og léttvín 43% dýrara.
Borgar sig varla að kaupa sælgæti í
Fríhöfninni
Það er hins vegar ekki hagstæðara að
kaupa sælgæti í fríhöfninni. Ég bar saman
níu íslenskar sælgætistegundir. Bæjar-
verðið var lægra í þremur tilfellum, frí-
hafnarverðið lægra í fjórum tilfellum og
í tveimur tilfellum var um sama verð að
ræða. Sælgæti er stundum selt í stórum
pakkningum í fríhöfnum sem virðist gefa
til kynna að hægt sé að spara með magn-
innkaupum. En 8 stakir Draumar keyptir
í Bónus voru ódýrari (98 kr. hver eða 784
kr. samtals) en 8 Drauma pakkning keypt í
fríhöfninni (899 kr.)
Erlent sælgæti var örlítið dýrara í fríhöfn-
inni en þó er úrvalið vissulega meira þar. Af
þeim fjórum tegundum sem einnig voru til
í Reykjavík (þrjár í Bónus og ein í Hagkaup)
voru tvær dýrari og tvær ódýrari. Að
meðaltali voru þær 6% dýrari í fríhöfninni
og einnig var karfan 7% dýrari í fríhöfninni.
Athyglisvert var að hið vinsæla After Eight
og Quality Street var ódýrara í Bónus en í
fríhöfninni.
Gott úrval af sælgæti
Einn kostur fríhafnarinnar er að úrvalið af
áfengi og erlendu sælgæti er mikið. Það var
ýmislegt til í fríhöfninni sem var erfitt eða
ómögulegt að finna í Reykjavík, t.d. íslensku
víntegundirnar Kvöldsól og Haustsól, tíu ára
gamalt Laphroaig Single Malt viskí, Lindt
Swiss Premium Milk súkkulaði, og Cadbury
Dairy Milk Fruit & Nut súkkulaði.
Rafvörur aðeins ódýrari
Ferðamenn geta sparað aðeins með því að
kaupa rafvörur í fríhöfninni. Ég skoðaði
Lexar minniskubba, Nokia hleðslutæki,
Panasonic þráðlausa síma með íslenskum
leiðarvísi og Duracell Plus rafhlöður og
voru þessar vörur að meðaltali 29% dýrari
í Reykjavík en í fríhöfninni. Aðeins tvær
vörur voru örlitið ódýrari í Reykjavík:
4GB minniskubburinn kostaði 3.999 kr. í
fríhöfninni en 3.995 kr. í ELKO í Skeifunni,
og 9V rafhlaðan, sem fékkst fyrir 359 kr. í
fríhöfninni, fékkst fyrir 358 kr. í Bónus (445
kr. í ELKO). Einnig var ódýrara að kaupa
tveggja geisladiska útgáfu af „Harry Potter
and the Order of the Phoenix“ í fríhöfninni
(1.799 kr.) en í Hagkaupum (1.999 kr.).
Má ekki flytja inn mikið af varningi
Ekki má gleyma að fríhöfnin er alls ekki
óþrjótandi bland í poka. Varningur úr
frí höfninni lýtur sömu reglum og varningur
sem keyptur er í útlöndum og þetta á ekki
bara við um áfengi. Almennt má verðmæti
tollfrjálsa varningsins ekki vera meira en
46.000 kr. og verðmæti hvers hlutar ekki
vera meira en 23.000 kr. Auk þess þarf að
borga toll ef komið er til landsins með meira
en 3 kíló eða 13.000 kr. virði af matvörum
(sælgæti telst til matvara). Þó að tollverðir í
Keflavík virðist hafa lítinn áhuga á að telja
hvert sælgætisgramm hef ég oft séð þá leita
í fríhafnarplastpokum sem liggja efst uppi á
farangurskerrum ferðamanna. Það eru því
algeng mistök að halda að orðin „fríhöfn“
og „duty free“ þýði að ekki þurfi að borga
gjöld af því sem keypt er í fríhöfninni. Þeir
afslættir sem fríhöfnin veitir eru bara á þeim
varningi sem rúmast innan tollfríðinda
þegar komið er til landsins.
Þetta þýðir að vissu leyti að fríhöfnin
keppir 0frekar við búðir í útlöndum en við
búðir á Íslandi. Fríhöfnin keppir um þau
innkaup ferðamanna sem fara fram utan
tollamúra Íslands og réttara er að bera verð
í fríhöfninni saman við verð í útlöndum.
Samanburður við útlönd
Sama dag og ég skoðaði verð í Reykja-
vík settist ég við tölvu og reyndi (á
ókerfisbundinn hátt) að finna sömu
vörurnar til sölu erlendis á lægra verði en
í fríhöfnininni. Í sumum tilfellum tókst það
Er fríhöfnin ódýrari?
Áfengiskaup eru hagstæðari; sælgæti er á sama verði og í almenn-
um verslunum En fríhöfnin keppir líka við verslanir í útlöndum og
þá ekki bara um verð því það er ótvíræður kostur að þurfa ekki að
pakka öllum varningnum í ferðatöskuna.