Neytendablaðið - 01.06.2008, Blaðsíða 23

Neytendastofa fer með eftirlit með lögum
um ólögmæta viðskiptahætti og þar undir
falla auglýsingarnar. Neytendablaðið hitti
Þórunni Önnu Árnadóttur, sviðsstjóra neyt-
endaréttarsviðs, að máli og lagði fyrir hana
nokkrar spurningar.
Hefur Neytendastofa fengið mál inn
á borð til sín sem snúa að villandi
markaðssetningu á snyrtivörum eða
megrunarvörum?
Neytendastofa hefur fengið kvartanir bæði
vegna markaðssetningar á snyrtivörum og
á megrunarvörum. Í einhverjum tilvikum
hefur markaðssetningin verið talin villandi.
Hvað er gert í slíkum tilfellum?
Stór liður í markaðssetningu eru auglýs-
ingar. Leiki grunur á því að fullyrðing í
auglýsingu standist ekki er auglýsandi
krafinn um sannanir fyrir fullyrðingunni
en að öðrum kosti að breyta auglýsingunni.
Sem betur fer lýkur flestum málum af þessu
tagi áður en til formlegrar ákvörðunar
kemur. Þó hefur nokkrum málum lokið á
þann hátt. Sem dæmi má nefna auglýsingu
á fæðubótarefni sem bönnuð var með form-
legri ákvörðun, en í auglýsingunni sagði
um áhrif efnisins:
„Grípur inn í óæskilega hrörnun líkamans
og það sem betra er, snýr þróuninni til
baka. Aukið andlegt jafnvægi og hæfni
til að takast á við álag og áreiti. Léttari
lund. Eykur lífsþrótt og úthald. Betri svefn.
Bætt kynlíf. Meiri liðleiki. Skarpara minni.
Þykkara hár og sterkari neglur. Sléttari og
stinnari húð.“
Takið þið upp mál að eigin frum-
kvæði eða þurfið þið að fá aðsenda
kvörtun?
Neytendastofa gerir hvort tveggja, tekur
mál upp að eigin frumkvæði eða í tilefni
kvörtunar.
Hafið þið bolmagn til að leggjast
yfir rannsóknir á hrukkukremum
og meta hvort fullyrðingarnar séu á
rökum reistar?
Það liggur í augum uppi að starfsmenn
Neytendastofu hafa ekki þekkingu til að
rannsaka hrukkukrem. Ef ástæða er til þá
leitar stofnunin til sérfræðinga sem hafa
aðstöðu til að rannsaka slíka hluti. Í málum
af þessu tagi er yfirleitt farin sú leið að
krefja auglýsanda um gögn sem sanna full-
yrðingarnar. Sinni hann því ekki og heldur
jafnvel áfram að auglýsa má beita hann
sektum.
En er ekki alvarlegt ef það er látið
óátalið þegar sumar tegundir auglýs-
inga fara augljóslega yfir strikið?
Vissulega er það alvarlegt. Auglýsing þar
sem beitt er blekkingum í þeim eina tilgangi
að auka sölu er brot á ákvæðum laga um
óréttmæta viðskiptahætti og er refsiverð.
Hvað er til ráða?
Að upplýsa Neytendastofu um auglýsingar
sem hugsanlega brjóta ákvæði laga um
óréttmæta viðskiptahætti. Reynist svo vera
bannar stofnunin birtingu þeirra og beitir
auglýsanda sektum sé brotið alvarlegt.
Eftirlit
með auglýsingum á Íslandi
Dýrir
rafmagnstannburstar bestir
Í sænska neytendablaðinu Råd och Rön, mars 2008, er birt gæða-
könnun á 7 rafmagnstannburstum. Bestu einkunn fá tveir tann-
burstar frá Braun (Oral-B Professional Care 9900 Smartguide og
Oral-B Professional Care 9500) en tveir ódýrir tannburstar frá
Colgate (360 microsonic Power og Colgate motion) reka lestina.
Tannfræðingur í Svíþjóð, sem vinnur að doktorsrannsókn sinni,
segist lengi hafa talið að venjulegir tannburstar gerðu sama gagn
og rafmagnstannburstar en nú sé hún farin að ráðleggja fólki að
nota frekar rafmagnstannbursta. Það sé þó mikilvægt að nota
tannburstann rétt og ekki eigi að draga tannburstann fram og aftur
yfir tennurnar heldur taka eina tönn fyrir í einu. Börn þurfi hjálp
við rafmagnstannbursta rétt eins og með venjulega bursta. Råd och
Rön mælir ekki með allra ódýrustu burstunum og miðað við þessa
könnun er samhengi á milli verðs og gæða. Dýrasti tannburstinn
kostar hátt í 20.000 krónur en sá ódýrasti innan við 1.000 krónur.
Skaðlegt efni í tannkremi
Nokkuð hefur verið talað um efnið triclosan, sem er bakteríudrepandi
og var um tíma notað í alls kyns neysluvörur; sápur, eldhústuskur
og jafnvel fatnað. Í ljós kom að efnið getur verið skaðlegt lífríkinu
þar sem það er lengi að brotna niður og hefur fundist í fiskum og
brjóstamjólk. Í kjölfarið snarminnkaði notkun á efninu en það er
þó enn að finna í nokkrum tannkremstegundum. Sænsku náttúru-
verndarsamtökin (Naturskyddsföreningen) áætla að fjögur tonn af
triclosan fari út í umhverfið á ári hverju og að þar af megi rekja tvö
tonn til tannkremsnotkunar. Samtökin vilja að efnið verði alfarið
bannað í neysluvörum enda hefur það takmörkuð áhrif nema fólk
eigi við einhver tannholdsvandamál að stríða. Þá bendir ýmislegt
til að efnið geti gert bakteríur ónæmar. Í Svíþjóð hafa sumar
verslanakeðjur hætt að selja tannkrem sem inniheldur triclosan
vegna þrýstings frá neytendum. Ef tannkrem inniheldur triclosan
má sjá það á innihaldslýsingu.
23 NEYTENDABLA‹I‹ 2. TBL. 2008