Morgunblaðið - 05.12.2014, Page 28

28 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. DESEMBER 2014
RAFSTÖÐVAR
Eigum á lager úrval rafstöðva í stærðum 0.9 kW – 5.4 kW
Honda – Yanmar – Hatz benzín/diesel mótorarar
Eins og þriggja fasa rafalar
Úrval stærri rafstöðva frá EUROPOWER í mörgum útfærslum.
Úrval rafstöðva frá EUROPOWER fyrir aflúrtak dráttarvéla.
ÞÓR HF
Reykjavík:
Krókháls 16
110 Reykjavík
Sími 568-1500
Akureyri:
Lónsbakka
601 Akureyri
Sími 568-1555
Vefsíða:
www.thor.is
Á liðnu hausti kom
ég í nokkar höf-
uðkirkjur hins forna
Rómaveldis og vöktu
mósaíkmyndir yfir há-
ölturum þeirra athygli
mína. Í Ægissif í Íst-
anbúl (áður Konst-
antínópel), sem var
reist um árið 540 af
Jústíníanusi I keisara,
sá ég hvernig fjórir
kerúbar, erkienglar,
gnæfa yfir kirkjugólfinu og höf-
uðáttunum. Í sömu ferð skoðaði ég
hvolfþak Kirkju viskunnar í Trab-
zon í Austur-Tyrklandi. Sú borg
varð útlagahöfuðborg býsönsku eða
aust-rómversku keisaranna árið
1204 þegar krossfarar rændu
Konstantínópel. Viskukirkjan í
Trabzon var byggð mörgum öldum
fyrr. Yfir hááltari hennar hvolfast
íslensku landvættirnar, risinn, ux-
inn, örninn og ljónið/drekinn, í mik-
illi hvelfingu. Sérstaklega fannst
mér gaman að spjalla við heima-
menn í Trabzon sem héldu því fram
að þessa mynd væri hvergi að finna
nema í þessari kirkju. Og var undr-
unin mikil þegar ég sýndi þeim
mynd af íslenska skjaldarmerkinu
sem var speglun mósaíkmyndanna í
Viskukirkjunni.
Báðar þessar
kirkjur viskunnar, í
Trabzon og Ístanbúl,
eru merktar rúnum
norrænna manna sem
áttu þar leið um fyrir
árið 1000. Ferðalag
mitt í austurvegi þetta
haustið endaði í Róm
þar sem ég sá land-
vættirnar enn á ný og
nú yfir háaltari Pét-
urskirkjunnar. Auk
þess má nefna að fyrir
fáum árum var ég
staddur í Markúsarkirkjunni í Fen-
eyjum, sem byggð er upphaflega
sem grísk-kaþólsk kirkja, 300 árum
fyrir fæðingu Snorra Sturlusonar.
Kirkjan er prýdd fjölda mósaík-
mynda. Sem ég gekk um kirkjuna
varð mér litið til lofts og þar í einni
hvelfingunni, við háaltarið, blöstu
landvættirnar okkar fjórar við mér
gulli skrýddar. Íslenska skjaldar-
merkið vakti þar yfir altarinu, án
þess að um það væri getið í ferða-
bæklingum að sjálfsögðu.
Allir Íslendingar þekkja íslenska
skjaldarmerkið. Á því er íslenskur
krossfáni í miðju, umkringdur fjór-
um skjaldberum eða landvættum,
uxa, risa, erni og dreka. Land-
vættir skjaldarmerkisins eru ætt-
aðar úr Heimskringlu Snorra
Sturlusonar. Þar segir Snorri frá
því að eitt sinn hafi Haraldur
Gormsson Danakonungur sent
galdramann til Íslands til að sjá
hvort ekki mætti sigla þangað liði
til hefnda fyrir níð sem Íslendingar
höfðu ort um konung. Þannig segir
Snorri frá:
„Sá fór í hvalslíki. … En er hann
kom fyrir Vopnafjörð þá fór hann
inn á fjörðinn og ætlaði á land að
ganga. Þá fór ofan eftir dalnum
dreki mikill og fylgdu honum marg-
ir ormar, pöddur og eðlur og blésu
eitri á hann. En hann lagðist í brott
og vestur fyrir land, allt fyrir Eyja-
fjörð. Fór hann inn eftir þeim firði.
Þar fór móti honum fugl svo mikill
að vængirnir tóku út fjöllin tveggja
vegna og fjöldi annarra fugla, bæði
stórir og smáir. Braut fór hann
þaðan og vestur um landið og svo
suður á Breiðafjörð og stefndi þar
inn á fjörð. Þar fór móti honum
griðungur mikill og óð á sæinn út
og tók að gella ógurlega. Fjöldi
landvætta fylgdi honum. Brott fór
hann þaðan og suður um Reykja-
nes og vildi ganga upp á Víkars-
skeiði. Þar kom í móti honum berg-
risi …“
Snorri var reyndar langt í frá
fyrstur til að lýsa þessum vættum,
drekanum, uxanum, fuglinum og
bergrisanum. Þannig vill nefnilega
til að um 1000 árum fyrir daga
Snorra var sagt frá sömu vættum í
Opinberunarbók Jóhannesar sem
er að finna aftast í Biblíunni. Í
Opinberunarbókinni greinir spá-
maðurinn Jóhannes frá margskonar
opinberunum og sýnum sem Guð
birti honum, vitrunum og spádóm-
um. Á einum stað segir hann svo
frá að hann hafi fengið að sjá sjálft
hásæti Guðs á himnum. Kringum
þetta hásæti Guðs stóðu fjórar ver-
ur, segir Jóhannes. Þannig lýsir
hann þeim:
„Fyrsta veran var lík ljóni, önnur
veran var lík uxa, þriðja veran
hafði ásjónu sem maður og fjórða
veran var lík fljúgandi erni.“
Reyndar á þessi mynd sér enn
eldri samsvörun í fyrsta kafla Ese-
kíels í Gamla testamentinu og í
táknum ættbálka Ísraels í Móse-
bókum. Ættbálkarnir voru 12 og
hafði hver ættbálkur ákveðið tákn.
Þegar Ísraelsþjóðin var á ferð í
eyðimörk Sínaí eftir flóttann frá
Egyptalandi reistu menn tjaldbúðir
að kveldi kringum sáttmálsörkina
og skiptu tjaldbúðunum í fjóra
hluta. Fyrir hverjum hluta fór einn
ættbálkur. Júda í austri, Rúben í
suðri, Efraím í vestri og Dan í
norðri. Merki Rúbens er vatnsber-
inn eða risinn, merki Efraíms naut-
ið, merki Dans örninn eða gamm-
urinn og merki Júda ljónið. Síðar
tók Júda upp merki höggorms
Móse – orminn. Dreki Snorra er í
ætt við orm, því honum fylgja orm-
ar og eðlur. Ormur eða dreki
Snorra gæti því vel verið hið forna
merki Júda. Þess má geta að
Snorri skipar landvættum sínum í
sömu höfuðáttir og ættbálkum Ísr-
aels er skipað kringum tjaldbúð
Drottins í Gamla testamentinu.
Allt þetta rifjaðist upp fyrir mér
á ferð minni í höfuðkirkjunum í
Trabzon, Ístanbúl, Feneyjum og
Róm. Hvergi er getið um í heim-
ildum að Snorri Sturluson hafi séð
þessar myndir eða aðrar álíka –
hvað þá farið í austurveg. En lík-
legt má telja að lýsingar á verunum
fjórum hafi borist honum til eyrna
með fornum frásögnum norskra
væringja þegar hann dvaldi í Nor-
egi og að þannig hafi hinar fornu
gersku táknmyndir kirkjunnar orð-
ið að landvættunum sem gæta
landsins okkar bláa.
Með landvættum Íslands
í hákirkjum rómverska heimsveldisins
Eftir Þórhall
Heimisson » Allt þetta rifjaðist
upp fyrir mér á ferð
minni í höfuðkirkjunum
í Trabzon, Ístanbúl,
Feneyjum og Róm.
Þórhallur
Heimisson
Höfundur er prestur.
Ekki á að gefa fólki
peninga, heldur skila
peningum sem hafðir
voru af fólki. Það á ekki
að skilja þetta fólk út-
undan. Ekki á að gera
eignir þess upptækar.
Ekki frekar en eignir
fjármagnseigenda voru
gerðar upptækar. Ekki
frekar en eignir fólks
með myntkörfulán
voru gerðar upptækar.
Þetta fólk á rétt á þessari leiðrétt-
ingu. Vandamál á einum stað rétt-
lætir ekki að eign fólks sé tekin af
því. Þetta sagði Sigmundur Davíð
Gunnlaugsson forsætisráðherra í
Kastljósi 10. nóvember sl. um leið-
réttinguna, þar sem hann var að
verja 20 milljarða króna greiðslur til
hálaunaðra. Þá er það samkvæmt
lögum að ekki má gera eignir fólks
upptækar.
Á þetta ekki einnig við um lífeyr-
issjóðseignir láglaunamanna? Vaxta-
skatturinn er 20% og því er fáránlegt
að skatta lífeyrinn um nær 39% og
síðan skerða bætur TR um sömu pró-
sentutölu sem er ekkert annað en
eignaupptaka og brot á lögum. Þetta
er það sem lesa má úr orðum for-
sætisráðherra, því ef það er eigna-
upptaka að láta ekki alla fá leiðrétt-
ingu, þá er það brot á sömu lögum að
taka lífeyriseignina af þeim sem hafa
borgað hana og eiga hana á sinni
kennitölu hjá lífeyrissjóðunum. Þetta
er samtals 63% skattur og skerðing
og fyrstu 54.000 krón-
urnar af lífeyrinum eru
teknar eignarnámi.
Þetta er því ekkert ann-
að en eignaupptaka
með samþykki rík-
isstjórnar og verkalýðs-
hreyfingarinnar.
Lögin segja að bætur
skuli breytast árlega í
samræmi við fjárlög
hverju sinni. Við
ákvörðun þeirra skal
taka mið af launaþróun,
þó þannig að þær
hækki aldrei minna en
verðlag samkvæmt vísitölu neyslu-
verðs. Þetta hefur ekki verið staðið
við og því brotin gróflega lög á lífeyr-
isþegum. Með því er einnig gerð
eignaupptaka á löglegri bótahækkun
okkar, miðað við orð Sigmundar Dav-
íðs Gunnlaugssonar forsætisráð-
herra í Kastljósi vegna leiðrétting-
arinnar fyrir hátekjufólk.
Það vantar 30% hækkun á lífeyri
okkar eða um 60.000 kr. eftir skatt.
Inni í þessari tölu er ekki eignaupp-
takan á lífeyri okkar og þá ekki aðrar
skerðingar á t.d. fasteignagjöldum,
lánum frá LÍN, leigubótum og öðrum
keðjuverkandi skerðingum. Þá erum
það við sem fáum ekki leiðréttingu á
lánum, þar sem við keyptum eignir
okkar eftir 2010 og tókum við stökk-
breyttum lánum og verðum að borga
þau að fullu. Borgum sjálf leiðrétt-
inguna fyrir ríkið og fáum ekki
skattaafslátt vegna séreignasparn-
aðar því við eigum engan þannig
sparnað, með lífeyrinn sem einu tekj-
urnar.
Vigdís Hauksdóttir, formaður fjár-
laganefndar, segir í viðtali við Eyj-
una vegna auglýsingar Öryrkja-
bandalagsins um að örorkubætur séu
allt að 30% lægri en lágmarkslaun að
auglýsingarnar fari „langt yfir strik-
ið“ og hún undrist jafnframt þessa
gagnrýni í ljósi þess að núverandi
ríkisstjórn hafi bætt 9 milljörðum
króna í málaflokkinn og hún átti sig
ekki á út á hvað þessi barátta gengur.
Fyrri ríkisstjórn skerti framlögin um
16 milljarða króna, þá heyrðist ekki
hátt í bandalaginu segir hún.
Þarna segir hún að það vanti 7
milljarða króna upp á það sem fyrri
ríkisstjórn skerti og með því við-
urkennir Vigdís Hauksdóttir, for-
maður fjárlaganefndar, að þessi rík-
isstjórn hefur ekki staðið við loforðin
um að leiðrétta skerðinguna.
Hækkun matarskatts úr 7% í 11%
er enn einn skattur á okkur og hækk-
un barnabóta skilar okkur ekki
krónu.
Verðtrygging á lífeyri okkar fer í
gegnum vasa okkar og í ríkissjóð
með skerðingum, sem er ekkert ann-
að en eignaupptaka. Vogunarsjóðir
og aðrir hrægammasjóðir segja 35%
skatt á þá eignaupptöku. Hvað get-
um við sem eigum að tóra á um
200.000 krónum á mánuði þá sagt?
Er þá eignaupptaka á stórum hluta
af lífeyrisssjóðsgreiðslum okkar
nokkuð annað en þjófnaður?
Við greiðum tekjuskatt af tekjum
yfir 135.000 kr. á mánuði. Eldri borg-
arar fá um 160.000 kr. á mánuði eftir
skatt og verða að borga um 60-70% af
þeirri upphæð í leigu eða í afborgun
af íbúð og þurfa því að lifa af mán-
uðinn á 30-50 þúsundum króna. Þá er
siðlaus eignaupptaka á lífeyrissjóðs-
sparnaði okkar og bankasparnaði.
Verðum að borga leiðréttingu upp á
um 4 milljónir króna fyrir ríkið og
fáum ekki skattaafslátt á sér-
eignasparnað og enga leiðréttingu
samkvæmt lögum á lífeyri okkar.
Hættið strax að skatta, skerða og
gera eignaupptöku á lífeyri okkar
sem skilar okkur til fátæktar. Fulla
leiðréttingu strax og skilið eignaupp-
tökunni á lífeyrissparnaði okkar, því
ef ekki þá er ríkisstjórnin með eigna-
upptöku að fara „langt yfir strikið“.
Ekki á að gera
eignir þess upptækar
Eftir Guðmund
Inga Kristinsson » Þetta er samtals 63%
skattur og skerðing
og fyrstu 54.000 krón-
urnar af lífeyrinum eru
teknar eignarnámi.
Guðmundur Ingi
Kristinsson
Höfundur er öryrki og formaður
BÓTar.
- með morgunkaffinu