Morgunblaðið - 05.12.2014, Qupperneq 32

32 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. DESEMBER 2014
Rauðagerði 25 · 108 Reykjavík · Sími 440 1800 · www.kaelitaekni.is
Okkar þekking nýtist þér
Til í svörtu, hvítu, rauðu
Tilboðsverð kr. 106.900
Jólagjöfin í ár!
fy
heita sú
kriftarbó
VD diskur
lgja með
og burstuðu stáli!
ð fylgir Vitamix sle
jarmál og sv
k og
ar ig
ps
D
Me
pl
r ávexti, gr
nánast hvað
y
klaka og
alla
noð d
Bý
Samkvæmt 65. grein
stjórnarskrár Íslands
skulu allir þegnar
landsins vera jafnir fyr-
ir lögum. En sú er ald-
eilis ekki raunin og hef-
ur ekki verið í að
minnsta kosti síðast-
liðin 30 ár. Ég hafði
fyrst orð á þessum lög-
brotum á fundi hjá
Sjálfstæðisfélaginu
Fram í Hafnarfirði, en fékk litlar und-
irtektir þá. Málið varðar mismun á
meðferð lífeyrissjóðsiðgjalda hjá ríki
og sveitarfélögum annars vegar og líf-
eyrissjóðum á almennum vinnumark-
aði hins vegar. Þeir sem eru í almenna
kerfinu hafa mátt þola mikla skerð-
ingu á sínum eftirlaunum. Til dæmis
hafa greiðslur til þeirra sem eru í Líf-
eyrissjóði flugvirkja verið skertir
þrisvar sinnum um 19% í hvert sinn
eða samtals um 57% og algengar
skerðingar hjá öðrum sjóðum eru á
milli 35 og 40%. En á sama tíma er
sjóður opinberu starfsmannanna bæði
verðtryggður og með beinni rík-
isábyrgð samkvæmt núverandi fram-
kvæmd.
Þessi mikla mismunun er og hefur
að mínum dómi alltaf verið bæði ósið-
leg og ólögleg útfærsla á 65. grein
stjórnarskrárinnar. Ég
minnist atviks, sem átti
sér stað í fjármálaráðu-
neytinu fyrir um það bil
28 árum síðan. Þá var mér
gert það ljóst, að ráðherra
er yfirleitt aldrei meira en
eitt kjörtímabil, og þá
væru þeir lausir við hann.
Hins vegar ætluðu þeir að
vera lengur og ráða allri
framvindu er varðar kaup
og kjör opinberra starfs-
manna hverju sinni. Það
er framkvæmd þessara
manna sem olli stjórnarskrárbrot-
unum, sem leitt hefur til þess að skuld
ríkissjóðs við sjóðinn er nú komin á
sjötta hundrað milljarða, en þá er ekki
nema hálf sagan sögð, því þá liggja all-
ir þeir sem eru í almennu lífeyrissjóð-
unum og hafa þurft að láta skerðing-
arnar yfir sig ganga óbættir hjá garði.
Þeirra tjón er nærri eitt þúsund millj-
örðum ásamt þessum hundruðum
milljarða við lífeyrissjóð ykkar.
Þið verðið að hafa það á hreinu að
það var ekki stjórnarskráin sem brást
ykkur, heldur þið stjórnarskránni.
Hvernig haldið þið að staðan væri nú,
ef ekki hefði verið farin sú leið sem
Friðrik Sophusson hóf í sinni ráð-
herratíð, að greiða niður skuldir rík-
isins við lífeyrissjóðinn og Geir
Haarde hélt síðan áfram með til að
lækka skuldir ríkissjóðs?
Nú er þess minnst um víða veröld,
að liðin eru 25 ár frá falli Berl-
ínarmúrsins. Ég dreg þetta Berlínar-
innskot hér fram, af því að það er svo
margt líkt með því sem gerist, þegar
stjórnvöld taka sér völd umfram það
sem kveðið er á um í stjórnarskrá.
Lítum aðeins á þessa fyrstu hreinu
vinstri stjórn þeirra Jóhönnu og
Steingríms. Hún byrjaði á því að verja
bankana fyrir þegnum þjóðfélagsins.
Þetta tel ég að hafi verið arfavitlaus
aðgerð. Voru það ekki einmitt þessir
sömu bankar og starfsmenn þeirra
sem voru mestu orsakavaldar hruns-
ins? Slík vinnubrögð eru ekki aðeins
ámælisverð, þau eru vítaverð og eiga
stærstan þátt í því hvað virðing Al-
þingis er lítil í skoðanakönnunum.
Þetta er ef til vill ekkert skrítið í aug-
um okkar sem komin erum vel yfir
sjötugt. Hjá vinstri grænum voru það
fyrst kommúnistar, síðan Sameining-
arflokkur alþýðu, þá Alþýðubanda-
lagið og nú Vinstri græn. Það er mun
minna hjá hinum vinstri flokknum.
Þar varð Alþýðuflokkurinn að Sam-
fylkingunni. Það er hins vegar at-
hyglivert, að þetta eru einu flokkarnir
sem stundað hafa beint kennitöluf-
lakk, því hluti Bjartrar framtíðar er
flokkaflakkarar. Þá vil ég aðeins
minnast á Framsókn sem alltof oft
hefur átt erfitt með að standa stöðug í
hægrifótinn. Ólafur Jóhannesson af-
rekaði það að koma verðbólgunni í á
annað hundrað prósent áður en hann
baðst lausnar og boðað var til nýrra
kosninga. Steingrímur Hermannsson
virtist koma af fjöllum þegar hann
varð forsætisráðherra, yfir öllum
þessum fjölda skuttogara, sem búið
var að lofa um land allt, þrátt fyrir að
hafa sjálfur verið sjávarútvegsráð-
herra fráfarandi stjórnar. Slík vinnu-
brögð sem þessi eru mönnum ekki
bjóðandi.
Hæstvirtir ráðherrar og þingmenn,
þið hafið allir svarið eið að stjórnar-
skránni og eruð þar af leiðandi kjörnir
varðmenn stjórnarskrárinnar, en ekk-
ert gerist í því að jafna muninn milli
þeirra sem vinna hjá ríki og bæ og
þeirra sem vinna á almennum mark-
aði.
Hér þurfa að verða verulegar
breytingar á allri stjórn þjóðmála. Þar
vil ég fyrst nefna, að þið þurfið að
biðja þjóðina afsökunar á framferðinu
og hefjast handa við uppbyggingu á
nýjum lagagrunni, sem tekur bæði til
stjórnunar og siðferðis í stjórnmálum.
Það er siðlaust að öll samningamál
ríkisins séu í höndum manna sem hafa
byggt sér upp sérréttindaelítu fyrir
ríkisstarfsmenn, sem bæði nýtur
verðtryggingar og ríkisábyrgðar. En
þeir sem eru á almenna vinnumarkað-
inum hafa þurft að þola tuga prósenta
lækkun á sínum óverðtryggða lífeyri,
og allt í trássi við gildandi stjórnar-
skrá. Það fór líka illa fyrir brjóstið á
mörgum manninum, að sjá það í blöð-
unum að laun forstöðumanna ríkis-
stofnana hefðu verið leiðrétt aftur-
virkt um upphæðir, sem námu allt að
rúmum sex milljónum á stöðugildið,
hvers konar siðferði er þetta?
Mín tilaga til lausnar á þessum ára-
tugalöngu stjórnarskrárbrotum er
þessi: Að fella niður skuld ríkisins við
Lífeyrissjóð opinberra starfsmanna
og afnema verðtrygginguna. Ríkið
gefi út lágmarks launataxta til handa
öryrkjum og eldri borgurum, til dæm-
is 300.000 kr. á mánuði. Síðan tæki við
launabilið að 750.000 kr. til almennra
kjarasamninga, en þó þannig að sam-
eiginleg launanefnd ríkisins og al-
menna vinnumarkaðarins hafi sam-
þykkt launabreytinguna. En launum
þar fyrir ofan má aldrei fylgja neinn
verkfallsréttur, því misnotkun hans á
stærstan þátt í því siðleysi sem þjóðin
hefur þurft að búa við umliðna ára-
tugi.
Opið bréf til allra ráðherra og þingmanna
Eftir Guðjón
Tómasson »En á sama tíma er sjóð-
ur opinberu starfs-
mannanna bæði verð-
tryggður og með beinni
ríkisábyrgð samkvæmt
núverandi framkvæmd.
Guðjón Tómasson
Höfundur er eldri borgari.
Einn af þeim skött-
um/gjöldum sem fólk er
mjög ósátt við er svo-
kallað bifreiðagjald sem
sett var á sem úr-
vinnslugjald bifreiða
fyrir rúmum 20 árum.
Gjaldið hefur hækkað
mikið síðan og er lagt á
hverja bifreið hvort sem
hún er hreyfð úr hlaði
eða ekki og gjaldið því
ekkert annað en hár eignaskattur. Í
stað gamla úrvinnslugjaldsins er
komið til annað gjald sem kallast nú
förgunargjald sem greitt er við skoð-
un bifreiða.
Skatturinn hefur því tvöfaldast í
ríkiskerfinu í tvo innheimtuflokka
eins og svo margt annað, en meðal
bifreiðagjald á heimili er um 100-140
þúsund á ári. Margir hafa bent þing-
mönnum á þetta óréttláta gjald en
ekki fengið áheyrn að úr þurfi að
bæta.
Ég hvet þingmenn til að afnema
nefnt gjald t.d. af einkabifreiðum í
stað þess að eyða tíma og kröftum í
að fjölga hér áfengissölustöðum/
einkavæða sem fyrir er nægt aðgengi
að og vöruúrval mikið.
Einnig er lögð áhersla á í þinginu
að koma hér upp spilavítum sem
margir hafa farið halloka á.
Væri ekki æskilegra að leggja
frekar áherslu á að efla hér forvarnir
gegn fíkniefnabölinu, ofdrykkju, of-
beldi, umferðarslysum og fleiru sem
bæta þarf úr?
Bifreiðagjaldið er hægt að afnema
með einu pennastriki og bæta þar
með hag heimila í landinu verulega,
því afla þarf tekna upp á 140-200 þús-
und til að standa undir þessu órétt-
láta gjaldi sem ekki er að sjá að fari í
viðhald vega né gatna.
Margt fleira þarf að endurskoða í
skattkerfinu og taka samhliða á und-
anskotum til samfélagsins sem skatt-
yfirvöld og verkalýðshreyfingin segja
að skipti tugum milljarða eða meira á
ári hverju.
Á sama tíma er almennt launafólk
skattpínt upp í rjáfur á ýmsa vegu.
Rekstrarumhverfið kallar ávallt á
visst aðhald og traust regluverk eins
og flestum ætti að vera kunnugt um
eftir hrunið 2008 þegar þjóðarskútan
var því sem næst keyrð
í þrot vegna rekstr-
arumhverfis sem hér
var látið viðgangast ár-
um saman.
Með því að taka á
framangreindum þátt-
um má frekar koma í
veg fyrir að ungt og
velmenntað fólk í hin-
um ýmsu greinum
flytji úr landi vegna lé-
legra launa, hárra
skatta og vaxta og
hrörnunar í velferð-
arkerfinu. Við þekkjum afleiðingar
verðtryggingarinnar í núverandi
mynd þar sem stór hluti þjóðarinnar
er gerður eignalaus á nokkurra ára
fresti.
Óvissa ríkir hjá þeim sem voru
hvað verst settir eftir hrunið 2008 og
fengu einhverja niðurfærslu á hús-
næðislánum 2010/2011 sem hvarf
fljótt á verðbólgubálinu.
Þeir sömu fá nú litla eða enga nið-
urfærslu á sínum lánum og auk þess
kemur til aukinn greiðsluþungi hjá
mörgum vegna námslána.
Í þessu sambandi er ég ekki að tala
um þá sem fengu jafnvel tugi millj-
óna í niðurfærslu á ofurlánum við 110
% niðurfærsluna 2010/2011.
Mörgum finnst sem sama hring-
rásin sé að myndast hér á ný í við-
skipta, lána- og efnahagsumhverfinu
og var fyrir hrun.
Þetta eru þættir sem huga þarf að
sem og að tekið verði á gjaldeyr-
ishöftunum með skörpum aðgerðum,
t.d. útgreiðsluskatti, hverjir svo sem
eiga vogunarsjóðina.
Samhliða þarf að gæta þess að hér
skapist ekki ofþensla í kerfinu með
síðari magalendingu eins og svo oft
hefur gerst gegnum tíðina.
Einfalda þarf virðisaukaskatts-
kerfið, með lækkun í huga, af þarfri
neysluvöru og afnema óþarfa rekstr-
areiningar hjá ríkinu.
Varðandi ferðageirann þá væri
einfaldast að setja hóflegt gjald á far-
seðla til landsins og á hafnargjöld
varðandi farþegaskip til að byggja
hér upp aðstöðu á okkar helstu nátt-
úruperlum áður en þær verða meira
útsparkaðar/eyðilagðar.
Ekkert rekstrarbákn á bak við
slíkt fyrirkomulag, aðeins góð út-
færsla og gott skipulag.
Leggja síðan áherslu á hágæða
ferðaþjónustu eins og margir eru að
gera hér í ferðageiranum í stað
áherslu á milljónir ferðamanna sem
getur kallað á þungan skell i grein-
inni fyrr en síðar.
Varðandi launamál þá undrar
marga þegar aðilar með mjög há laun
tala um að atvinnugreinarnar fari í
þrot ef vissir launahópar fái hærri
laun en rúm 200 þúsund á mánuði
fyrir langan og strangan vinnudag.
Slík laun eru ekki boðleg í nútíma
þjóðfélagi þar sem kostnaður við
grunnframfærslu er mjög hár.
Huga þarf betur að heildar-
launaumhverfinu í stað þess að reyna
að kasta ryki í augu fólks að þjóðfé-
lagið og vel stæð fyrirtæki fari í þrot
ef laun og skattar verði almennt
ásættanlegri.
Aukning er á að erlendir borgarar
komi til landsins í láglaunastörf og lifi
hér spart í nokkra mánuði og hverfi
síðan af landi brott.
Á sama tíma er fyrirtækjarekstur
sagður ganga vel í flestum greinum
og því ætti ekki að vera vandamál að
bæta hér almennt launakjör og fá þar
með fólk í auknum mæli út á vinnu-
markaðinn.
Sú launastefna sem nú er boðuð
fyrir hinn almenna launþega er ekki í
samræmi við laun og launahækkanir
vissra hópa í þjóðfélaginu á meðan
þeir sem minnst hafa verða að láta
sér nægja 160-170 þúsund til fram-
færslu á mánuði.
Stjórnvöld og verkalýðshreyfingin
þurfa að huga betur að þessum þátt-
um til að skapa hér betri sátt og stöð-
ugleika fyrir heildina, ekki bara í há-
tíðarræðum á tyllidögum.
Tækifærin blasa víða við ef rétt er
haldið á spilunum, því hér býr kraft-
mikil og velmenntuð þjóð sem á rétt á
betri stöðugleika og traustri framtíð-
arsýn hjá stjórnvöldum.
Hugleiðingar um skatta,
laun, ferðamál og fleira
Eftir Ómar G.
Jónsson »Mörgum finnst sem
sama hringrásin sé
að myndast hér á ný í
viðskipta, lána- og efna-
hagsumhverfinu og var
fyrir hrun.
Ómar G. Jónsson
Höfundur er fulltrúi og talsmaður
sjálfstæða framfarahópsins fyrir
þörfum úrbótum í þjóðfélaginu.
Skráðu þig í iPad-áskrift á www.mbl.is/mogginn/ipad/