Morgunblaðið - 10.12.2014, Síða 12

BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Stöðugur vöxtur hefur einkennt
mælingar á þorskstofninum í haust-
ralli frá árinu 2007. Svipaða sögu er
að segja úr vorralli og ljóst virðist að
þorskstofninn sé hægt og sígandi á
réttri leið þó svo að lítils háttar bak-
slag hafi komið í fyrra og hittifyrra.
Hvað varðar ýsuna er sláandi að sjá
hvað heildarvísitölur stofnsins hafa
lækkað frá árinu 2005 og það er því
jákvætt að árgangurinn frá 2014
virðist vera sterkur.
Ef gröfin á myndunum eru skoðuð
kemur í ljós að vorrall hefur alltaf
gefið hærri vísitölur í þorski, en
haustrallið hins vegar í ýsunni. Vor-
rall og haustrall eru stofnmælingar
botnfiska og eru stofnarnir þá metnir
eftir fyrirfram skilgreindum aðferð-
um og er staðið eins að verki ár eftir
ár í hvoru rallinu um sig. Vorrallið
nær aftur til ársins 1985 og er því
komin löng órofin sería rannsókna,
þar sem aflað hefur verið veigamik-
illa gagna. Haustrallið nær aftur til
1996, en rofnaði reyndar haustið 2011
vegna verkfalls sjómanna á rann-
sóknaskipunum.
Vegna tímalengdar hefur vorrall
haft meira vægi við heildarmat á
stofnum og ráðgjöf við fiskveiði-
stjórnun. Haustrallið hefur þó á síð-
ustu árum fengið aukið vægi og er
hluti af fullgildu stofnmati í flestum
tegundum. Ekki er hægt að bera
niðurstöður þessara tveggja mælinga
beint saman. Það er frekar að þróun
þeirra, breytileiki og hlutfallið á milli
gefi ákveðnar vísbendingar. Þá
skipta margra ára gögn miklu máli
og það er síðan verkefni sérfræðinga
að lesa í gögnin og samstilla mismun-
andi líkön.
Hratt vaxandi síðustu sjö ár
Í haustralli nú mældist heildarvísi-
tala um magn þorsks sú hæsta frá
upphafi þessara mælinga 1996 og
hefur farið hratt vaxandi síðastliðin 7
ár, eins og sést á myndinni. Metfjöldi
mældist af eldri fiski í rallinu og hann
virðist vel haldinn. Þannig voru með-
alþyngdir sex ára og eldri þorsks nú
yfir meðaltalinu 1996-2013, en um
eða undir meðaltali hjá yngri fiski.
Á þessu fiskveiðiári er leyfilegur
þorskafli íslenskra skipa 216 þúsund
tonn og hafa síðustu ár verið vænt-
ingar um hækkandi aflamark. Ef litið
er til síðustu 60 ára var þorskafli á Ís-
landsmiðum yfir 400 þúsund tonn frá
1955-1960 og fór tvívegis yfir hálfa
milljón tonna. Á þessu tímabili voru
erlend veiðiskip atkvæðamikil á Ís-
landsmiðum.
Fyrsta mæling á 2014-árgangi ýsu
bendir til að nú sé sex ára hrinu af
mjög lélegum árgöngum lokið. Haft
var eftir forstjóra Hafrannsókna-
stofnunar í Morgunblaðinu í gær að
stóru tíðindin í niðurstöðum haust-
rallsins væru þessi stóri árgangur.
Hvers vegna svo löng bið?
Í sjálfu sér á það þó ekki að koma á
óvart að þetta gerist. Alveg eins
mætti spyrja hvers vegna svo löng
bið hafi orðið eftir sterkum árgangi
miðað við umhverfisskilyrði í hafinu.
Það vekur líka athygli hversu
áberandi 11 ára ýsa var í haustrall-
inu, en aldrei hefur fengist eins mikið
af ýsu 10 ára og eldri í haustralli og í
ár og í fyrra. Borið saman við árið
2013 fékkst nú minna af 25-35 cm
ýsu, en svipað magn fékkst af ýsu
stærri en 40 cm. Lengdardreifing ýs-
unnar sýnir einnig að ýsa minni en 55
cm er undir meðaltali í fjölda, en
stærri ýsa yfir meðaltali.
Ef litið er á tölur um afla úr ýsu-
stofninum síðustu 30 ár kemur í ljós
að fiskveiðiárið 2007/08 veiddust 111
þúsund tonn af ýsu og um 100 þúsund
tonn þrjú ár á undan. Síðan dró hratt
úr veiði og leyfilegur hámarksafli Ís-
lendinga í ár er 30.400 tonn.
Morgunblaðið/Andrés Skúlason
Djúpivogur Haustvertíðin er yfirleitt drjúg á miðum fyrir norðan og austan land. Síðustu vikur hefur miklu verið landað á Djúpavogi og oft verið þröng á þingi í höfninni.
Hægt og sígandi á réttri leið
 Farið hefur verið í vorrall á vegum Hafrannsóknastofnunar í 25 ár  Haustrall hefur fengið aukið
vægi  Niðurstöður ekki með öllu sambærilegar  Þorskurinn sterkari í vorralli en ýsan í haustralli
Ýsa
Vorrall Haustrall
Heimild: hafro.is
1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015
S
to
fn
ví
si
ta
la
800
600
400
200
0
Þorskur
Vorrall Haustrall
S
to
fn
ví
si
ta
la
Heimild: hafro.is
700
600
500
400
300
200
100
0
1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015
12 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. DESEMBER 2014
Skútuvogi 6 - Sími 568 6755
Teppi á stigaganginn
nú er tækifærið !
Komum á staðinn með prufur og mælum,
ykkur að kostnaðarlausu
Eitt verð niðurkomið
kr. 5.980 m2 Ágúst Ingi Jónssonaij@mbl.is
Tvö skip Ramma eru enn á humar-
veiðum, en alla jafna lýkur vertíðinni
í nóvember. Þetta er í þriðja skiptið
sem fyrirtækið fær leyfi til humar-
veiða í desember. Humarinn er unn-
inn hjá Ramma í Þorlákshöfn og sér
fastafólkið um vinnsluna en yfir há-
vertíðina er talsvert um ráðningar
sumarfólks til að sinna humar- og
makrílvinnslu.
Aðstæður hafa ekki beinlínis verið
hagstæðar til veiða síðustu vikur
þegar hver lægðin hefur komið inn
yfir landið á fætur annarri. Við slíkar
aðstæður grefur humarinn sig í hol-
ur sínar og fer helst ekki út fyrir
hússins dyr. Auk þess er stór-
streymt þessa dagana þannig að að-
stæður eru ekki góðar fyrir humar-
veiðar. Tvö síðustu haust hafa veiðar
gengið brösuglega vegna veðurs.
Vertíðin byrjaði venju samkvæmt
í byrjun apríl og framan af henni eru
skipin yfirleitt í Breiðamerkurdýpi
og víðar á austursvæðinu. Eftir því
sem líður á vertíðina færast veiði-
svæðin vestar og síðustu ár hefur
góður humar fengist í Jökuldýpi
undan Snæfellsnesi. Skip Ramma
sem eru enn að veiðum hafa verið við
Reykjanes og í Grindavíkurdýpi síð-
ustu daga.
Gott verð og eftirspurn
Gott verð hefur fengist fyrir hum-
ar í ár og spurn er eftir stórum
humri. Í haust hefur ekki verið mikið
framboð þar sem fá skip hafa verið á
veiðum og aðstæður eins og áður er
lýst.
Á humarveiðum
fram undir jól
Morgunblaðið/Jón H. Sigurmundsson
Í humri Hjá Ramma í Þorlákshöfn
verður humarvinnsla fram undir jól.
 Tíðar brælur og
humarinn heldur
sig í holum sínum