Fréttablaðið - 05.11.2015, Síða 54

Otas eiustque
eaRepe dOluptiOs
eatissit pRae evendis alis
sOllORR untemped eveni
apeRundunt, ut
6.nóv kl 20:00 UPPSELT
13.nóv kl 20:00 ÖRFÁ SÆTI LAUS
14.nóv kl 20:00 NÝ SÝNING
„Ég hef ekki hlegid svona mikið síðan
ég skildi vid manninn minn.”
„Það var eitthvað sem heillaði mig
við Nínu og ég byrjaði fyrir mörg-
um árum að safna heimildum um
hana, enda lítið vitað um hana hér.
Listamenn sem búa lengi erlendis,
eins og hún, eiga á hættu að gleym-
ast, því fannst mér ég þurfa að koma
þessu efni frá mér,“ segir Hrafnhildur
Schram listfræðingur. Hún er höfund-
ur nýrrar bókar um Nínu Sæmunds-
son myndlistarkonu sem Crymogea
gefur út á morgun. Samtímis er sýn-
ingin Listin á hvörfum opnuð í Lista-
safni Íslands með verkum Nínu, þar
er Hrafnhildur líka sýningarstjóri. 
Hrafnhildur kveðst hafa farið til
þeirra borga sem Nína hafði búið í
og talað við fólk sem þekkti hana,
meðal annars sambýliskonu hennar
í Kaliforníu, Polly James. Þannig hafi
hún fengið heimildir frá fyrstu hendi.
„Nína skildi strax hvað hún þyrfti
til að koma sér á framfæri þegar hún
kom til New York, líkt og nútímalista-
menn í dag, og komst í samband við
sýningarsali og gallerí. Hún uppskar
heilmikla athygli fyrir að vera fyrsta
íslenska konan sem leggur fyrir sig
höggmyndalist og vann til verðlauna
í New York. Gerði lágmynd í anddyri
þekkts hótels, The Waldorf Astoria,
og nafn hennar flaug yfir Bandaríkin
á einni nóttu. Reyndar var hún áður
búin að slá í gegn í París. Fékk stór
verðlaun á haustsýningunni þar 1924,
fyrir verkið Móðurást, sem stendur
niðri í Lækjargötu,“ lýsir Hrafnhildur. 
Nína giftist ekki og á enga afkom-
endur. „En hún átti íslenskan unn-
usta á námsárunum í Kaupmanna-
höfn, Gunnar Thorsteinsson, bróður
Muggs málara. Gunnar og Nína veikt-
ust bæði af lungnaberklum og hann
dó á berklahæli í Danmörku meðan
hún barðist fyrir lífi sínu á sams
konar hæli í Sviss, þar sem hún dvaldi
í hálft annað ár en náði sér aldrei,“
lýsir Hrafnhildur.
Þótt Nína yrði þannig fyrir
ýmsum áföllum í lífinu  var það
ekki fyrr en hún flutti aftur heim til
Íslands  sem hún mætti skilnings-
leysi  vegna listsköpunar sinnar.
Rammast kvað að því þegar styttan
Hafmeyjan var sprengd upp í Reykja-
víkurtjörn. „Sá atburður fékk mjög á
Nínu,“ segir Hrafnhildur. „Hún tjáði
sig ekki fyrr en mörgum árum síðar
um það óhæfuverk en sagði  þá að
eitthvað hefði dáið innra með henni.
Þetta var mikið áfall, ekki bara fyrir
hana heldur marga landsmenn að
svona skyldi gerast í okkar litla sam-
félagi.“ gun@frettabladid.is
Nafn hennar flaug yfir Bandaríkin á einni nóttu
sýning á verkum nínu sæmundsson (1892-1965) sem gerði höggmyndalist að ævistarfi verður opnuð á
morgun í listasafni Íslands. Hrafnhildur schram er sýningarstjóri og höfundur nýrrar bókar: nína s.
„Mér fannst ég þurfa að koma efninu frá mér,“ segir Hrafnhildur Schram sem er bæði höfundur bókarinnar Nína S og sýningar-
stjóri sýningarinnar Listin á hvörfum í Listasafni Íslands. FréttabLaðið/GVa
Hún uppskaR
Heilmikla atHygli
fyRiR að veRa fyRsta Ís-
lenska kOnan sem legguR
fyRiR sig Höggmyndalist
Og vann til veRðlauna Í new
yORk.
leikhús

Yfir til þín
HHHHH
Spaugstofan í samstarfi við Þjóð-
leikhúsið
Stóra sviðið
Höfundar og leikarar Karl Ágúst
Úlfsson, Pálmi Gestsson, Randver
Þorláksson, Sigurður Sigurjónsson og
Örn Árnason
Söngtextar og bundið mál Karl Ágúst
Úlfsson
tónlist Karl Ágúst Úlfsson, Örn Árna-
son, Gunnar Þórðarson og fleiri
tónlistarstjórn Jónas Þórir Þórisson
aðstoð við leikstjórn Ágústa Skúla-
dóttir
Sviðshreyfingar Katrín Ingvadóttir
Lýsing Hermann Karl Björnsson
Hljóðmynd Elvar Geir Sævarsson

Á síðustu þrjátíu árum hefur
Spaugstofan framleitt ógrynni
af efni fyrir sjónvarp, leiksvið og
útvarp. Ef einungis sjónvarpsþætt-
irnir eru taldir nær talan tæplega
fimm hundruð, hreinlega margir
dagar af efni. Hópurinn er fyrir
löngu orðinn klassík. Þrátt fyrir
það er ekkert grín að færa glensið
upp á stóra svið Þjóðleikhússins og
uppfæra efnið að auki.
Leynigestur kynnir kumpánana
til leiks á einkar dramatískan hátt
með gamanvísu sem rammar sýn-
inguna inn, en Karl Ágúst á vænt-
anlega heiðurinn af þeim spaugi-
lega texta. Það skemmtilega við þá
félaga er að þeir eru líka meðvitað-
ir um sögu sína og pota góðlátlega
hver í annan, svo sem um hversu
oft Randver hefur þurft að dubba
sig upp í kvenmannsföt fyrir eitt
eða annað atriði í Spaugstofunni
og Jóhanna Sigurðardóttir mætir
auðvitað í stutta heimsókn.
Umgjörð sýningarinnar er
fábrotin og eiginlega varla sjáanleg
því þeir félagar notast einungis við
nokkra stóla, stóran skjá, nokkur
hljóðfæri og vel valda búninga.
Hermann Karl Björnsson gerir vel
að skapa hópnum afmarkað rými
á stóra sviðinu, sem er meiriháttar
mál, með góðri en látlausri lýsingu.
Þegar öllu er á botninn hvolft
þurfa þessir kappar ekkert prjál,
sviðsframkoma og hæfileikar
þeirra eru fyllilega nóg til að fylla
sviðið af kæti, aulabröndurum og
nokkrum skrýtlum í dónalegri
kantinum. Þeir kunna nefnilega
líka á þagnirnar, eins og látbragðs-
leik, ókláraðar rímur og nótur sem
Örn nær ekki í ótrúlegu atriði þar
sem hann flytur opnunaratriði
óperu með þremur persónum,
einn og sér. Röddin hans er engu
lík og eiginlega forkastanlegt að
hann skuli ekki leika í fleiri söng-
leikjum. Fimmaurabrandarar eru
list og er einstaklega erfitt að kom-
ast upp með slíka en að sjá Sigurð
fetta sig og bretta í gegnum ódýra
brandara er dásamlegt.
Svetlana og Boris taka Svana-
vatnið, Kristján Ólafsson er orðinn
farandsölumaður og Dolli mætir
til að gera töfrabrögð af ódýru
gerðinni, auðvitað líka forsetinn
sjálfur, rónarnir Bogi og Örvar
kryfja heimsmálin og óteljandi
fleiri karakterar mæta á svæðið.
Geir og Grani koma við og menn-
ingarlegir hagyrðingar gera sitt
allra besta til að láta skáldskapinn
ekki enda í klúrum limrum.
Þeir félagar taka sum af sínum
frægustu lögum líkt og Alveg týp-
ískt Júróvisionlag, Yfir til þín og
tvö úr fangelsisþættinum fræga.
Eftirhermurnar þeirra eru nátt-
úrulega í sérflokki en sérstaklega
verður að nefna Pálma í hlutverki
Gylfa Ægissonar. Atriðið tekur
ekki meira en nokkrar mínútur en
hittir beint í mark, bæði gervið og
örstutta lagið sem hann átti erfitt
með að botna.
Þátttöku áhorfenda hefði vel
mátt sleppa, þó að troðningur Boga
og Örvars í byrjun hafi verið frekar
fyndinn. Sum atriðin teygðu lopann
aðeins of lengi eins og söngstundin
þar sem Karl Ágúst og Örn tóku
mismunandi útgáfur af Fljúga hvítu
fiðrildin og Afi minn fór á honum
Rauð. En þar stóð söngur Arnar í
gervi Jónsa úr Sigur Rós upp úr.
Spaugstofan er fyrir löngu orðin
þjóðarstofnun, ef ekki þjóðarger-
semi. Satt má vera að hún styðj-
ist mikið við eldra efni en þeir
félagar finna þekktum persónum
nýjan farveg, setja efnið í nýjan
búning og hafa greinilega mikið
gaman af, líkt og áhorfendur í sal.
Sigríður Jónsdóttir
Niðurstaða: Drengirnir hafa engu
gleymt.
Spaugstofan okkar snýr aftur - og nú á svið
Spaugstofan er þjóðareign, ef ekki þjóðargersemi, segir í dómnum.
5 . N ó v e m b e r 2 0 1 5 F i m m t u D a G u r42 m e N N i N G ∙ F r É t t a b l a ð i ð
0
6
-1
1
-2
0
1
5
0
9
:3
6
F
B
0
7
2
s
_
P
0
5
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
1
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
6
D
6
-2
3
C
C
1
6
D
6
-2
2
9
0
1
6
D
6
-2
1
5
4
1
6
D
6
-2
0
1
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
0
7
2
s
_
4
1
1
2
0
1
5
C
M
Y
K