Reykjalundur - 01.06.1954, Side 42

Guðmundur LÖve:
Skriður og snjóflóð
Við íslendingar höí'um ekki farið var-
hluta af skriðum og snjófljóðum, frekar en
að'rar þjóðir, sem í fjalllendi búa. Snjóflóðin
hafa fallið niður snarbrattar hlíðarnar, sóp-
að með sér öllu, er á vegi þeirra varð og
grafið það í ísköldum faðmi sínum, eins og
úthafsalda, sem leikur að spreki í stórgrýt-
isfjöru.
Grjót og moldarskriðurnar hafa henzt
niður urðirnar, rifið' með sér heil björg og
rist djúpa skurði í gróinn svörðinn. Menn
og dýr, sem búa við fjallsræturnar, líta
skelfd upp, þegar steinhnullungarnir leggja
af stað og draga andann léttara, þegar þeir
stöðvast við klettadrang eða í gildragi.
í sumar eru skrið'uföllin í Skagafirði ofar-
lega í huga landsmanna og var það mikið
lón, að ekki hlauzt af manntjón.
í vor spralck fram snös í Hornbjargi og
ungur, þaulvanur sigmaður lét lífið. — Þar
hefir ekki orðið dauðaslys í fjörutíu ár, þótt
stundum hafi aðeins munað hársbreidd að
illa færi.
Fyrir rúmum tveim áratugum var annar
maður nær því orðinn óvættum bjargsins
að' bráð, þar sem hann var staddur langt
niðri í bjargi. Honum varð það til lífs, að
liann hafði leyst sig úr vaðnum og gengið
eftir þræðingi, sem var þéttsetinn fugli. A
meðan biðu félagar hans uppi á bjargbrún-
inni. Skyndilega fundu þeir að kippt var í
vaðinn — merki um að slakinn skildi dreg-
inn — en slakinn var óvenju langur í það'
sinn, og allt í einu stóðu þeir með sundur-
höggna festina í höndunum.
oo
Annar sigmaður var sóttur og sendur
niður. Þar fann hann íélaga sinn í góðu
gengi niðri í bjarginu og færði honum vað-
inn á ný Daginn eftir var sami maður á
svipuðum slóðum við eggjatöku. Hann
hafði skilið' við vaðinn, eins og hið fyrra
sinni, er grjótskriða sópaði burtu þræðingn-
um, sem hann var staddur á, milli hans og
vaðsins. Þarna beið hann, þar til brúnar-
mönnum tók að lengja eftir honum og
íengu sigmanninn af næstu festi til að huga
að honum og bjarga honum upp aftur.
I vætutíð er hættara við skriðum, en
endranær. Algengastar eru þær í bröttum
fjöllum, en hafa þó runnið hér á landi þar
sem engum hefði dottið slíkt jarðrask í hug.
Þannig sprakk fram stór landspilda á
Ospakseyri í Bitrufirði skammt frá bænum,
og taldi bóndinn að mikill vatnsagi hefði
safnazt saman undir spildunni og enga
íramrás fengið unz það ruddi fram melnum
og steyptist í fjörðinn með þeim ósköpum,
að sjórinn gekk undan í stórum bylgjum,
sem nær því höfðu valdið manntjóni, er
flóðaldan leitaði til baka.
Erlendis hafa orðið' stórkostleg tjón af
skriðum. Þannig varð undarlegt slys við
rætur fjallsins Kaicheung í Kína árið 1934,
er skriða féll úr fjallshlíðinni og varð 250
manns að bana, en viku síðar féll skriða úr
sama fjalli hinum megin og fórust þar álíka
margir.
Snjófljóð hafa þó valdið margfalt meira
tjóni, einkum hafa íbúar Alpafjallanna orð'-
ið hart úti í þeim. Snemma í janúar, á þessu
ári féllu snjófljóð á þorp í Alpafjöllum,
bændabýli í Sviss, Austurríki og Þýzka-
40
RKVKJALUNDTJR